Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Opis kuratorski

Najmniejsza z zachowanych architektonicznych „Kompozycji przestrzennych", ocalona przez artystkę ponownie w 1945 roku i przekazana nieco później przyjaznej Lucynie Wegner, żonie malarza Stefana Wegnera. Jedyna z zachowaną oryginalną, monochromatyczną (biel) warstwą malarską. Asymetryczna, horyzontalna, zestawiona z regularnych, geometrycznych płaszczyzn łączonych prostopadle na styk, krzyżujących się lub  nadwieszonych  odcinkowo spłaszczonym  półłukiem. Poprzedzona zapewne modelem wykonanym  z  materiałów  mniej  trwałych  od  metalu, być może wykorzystanym jako szkielet modelu „Projektu  przedszkola  funkcjonalnego",  co tłumaczyłoby jej niewielkie wymiary przystosowane do przeniesienia w nie znanej nam skali. Jak zauważył J. Zagrodzki „wykonana ściśle według skali obliczeniowej podanej w Kompozycji przestrzeni ...”. Była pokazana w grupie 5 „Kompozycji przestrzennych" na Salonie Plastyków, Warszawa 1936.

(Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin, kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 1998, s. 135)

„Kompozycja przestrzenna (8)" jest najmniejszą z zachowanych architektonicznych „Kompozycji przestrzennych". Została ocalona przez artystkę w 1945 roku i przekazana później przyjaciółce Lucynie Wegner, żonie malarza Stefana Wegnera. Jako jedyna kompozycja ma zachowaną oryginalną, monochromatyczną warstwę malarską. Rzeźba jest asymetryczna, horyzontalna, ażurowa i otwarta z każdej strony na przestrzeń. Poszczególne płaszczyzny mają regularny, geometryczny kształt. Połączone zostały prostopadle na styk, krzyżują się lub są nadwieszone odcinkowo spłaszczonym półłukiem. Kompozycja przestrzenna (8) prawdopodobnie była poprzedzona modelem wykonanym z materiałów mniej trwałych od metalu. Mogła być wykorzystana jako szkielet modelu „Projektu przedszkola funkcjonalnego”, to tłumaczyłoby jej niewielkie wymiary przystosowane do przeniesienia w nieznanej nam skali. Wykonana według reguł matematycznych zawartych w rozprawie teoretycznej Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego „Kompozycja przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego"..Rzeźba była pokazana w grupie 5 „Kompozycji przestrzennych„ na „Salonie Plastyków” w Warszawie w 1936 roku. W 1967 roku została zakupiona do kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi. Katarzyna Kobro była jedną z inicjatorek Grupy „a.r.". Artystka uważała, że rzeźbę należy uwolnić od przymusu bycia bryłą. Według niej rzeźba stanowi równoprawny element przestrzeni, współistnieje z przestrzenią, która ją otacza i się z nią przenika. Każdy element kompozycji jest tak samo ważny.

Autor skryptu: Maja Pawlikowska

Katarzyna Kobro zrobiła rzeźbę z metalu. Pomalowała metal na kolor biały. Część rzeźby ma kształt odwróconej litery U. Litera U jest łukiem łączącym wszystkie części rzeźby. Jest to rzeźba abstrakcyjna. Nie przedstawia rzeczy, roślin, zwierząt ani ludzi. Składa się z figur geometrycznych. Są to prostokąty połączone ze sobą pod kątem prostym. Zanim Katarzyna Kobro zrobiła swoją rzeźbę dokładnie obliczyła długości wszystkich odcinków. Rzeźba ma wiele dziur. Przez dziury można zobaczyć co jest za rzeźbą. Niektóre metalowe prostokąty wystają poza rzeźbę. Możemy sobie wyobrazić, że dalej je przedłużamy. Rzeźba poprzez wystające części i dziury łączy się z powietrzem, z przestrzenią. Aby poznać rzeźbę trzeba ją obejrzeć z każdego boku, z góry, z dołu. Rzeźba Katarzyny Kobro stała się pomysłem na budynek przedszkola. Tam, gdzie w rzeźbie były dziury, Katarzyna Kobro zaprojektowała szklane ściany.

Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko