Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Jedyna zachowana, z grupy znanych nam trzech zbliżonych konstrukcji, datowanych hipotetycznie na rok 1924, opatrzona tytułem w ślad za „Katalogiem nr 2" (Łódź, 1932). Na drewnianej, jasnoszarej prostopadłościennej bazie (w przeciwieństwie do tradycyjnego cokołu, stanowiącej integralną część konstrukcji) osadzone są trzy pionowe elementy: forma ażurowa z metalu pokrytego jasnobrązową farbą, w kształcie krzywej zbliżonej do „lemniskaty Bernoulliego” (Janusz Zagrodzki), spięta pośrodku zawieszoną na druciku żółtą kulą; dwie płytki szklane o krawędziach zaakcentowanych czarnym konturem, z których jedna regularna prostokątna, druga skośnie  ku  górze  rozszerzona i ścięta  z przyklejonym  od  zewnątrz czarnym prostopadłościanem. Płytki szklane ograniczają z dwóch stron formę centralną, otwartą jednak częściowo na przestrzeń. Efekt  przestrzenności podnosi też przezroczystość tworzywa. Janusz Zagrodzki dostrzegł, iż elementy konstrukcyjne rzeźby „oparte są na szczególnego rodzaju postępie arytmetycznym: promień kuli jest zarówno pierwszym wyrazem, jak i różnicą postępu, modułem, z którego Kobro wyprowadziła wszystkie wymiary”, a usytuowanie poszczególnych form zostało matematycznie wyliczone. Zasada konstrukcji czytelna jest przede wszystkim ze ściśle określonego punktu widzenia –wyraźnie akcentującego centrum grawitacji całego układu – kulę, której ruch ogranicza forma „lemniskaty”; kula usytuowana jest na osi wyznaczonej krawędzią szklanej płyty. W oparciu  o ten właśnie szczególny punkt widzenia U. Grzechca, w swej analizie budowy, tej i  pozostałych dwóch „Rzeźb abstrakcyjnych", dostrzega głębokie związki pomiędzy twórczością Kobro a koncepcją wczesnych obrazów unistycznych Strzemińskiego, z kolei Janusz Zagrodzki uważa za pozorne łączenie idealnie wyważonych realizacji plastycznych Kobro z głoszoną przez Strzemińskiego „jednoczesnością zjawiska” z powodu potencjalnej dynamiki układu, zawartej w wewnętrznych napięciach przeciwstawiających się sobie form.„Rzeźby abstrakcyjne" mogły być pokazane na wystawie Grupy Blok w Warszawie i co  bardziej prawdopodobne, w Rydze w 1924 roku oraz na „I Wystawie Grupy Praesens" (Warszawa, 1926). Niniejsza była też prezentowana na „I Salonie SAP" (Warszawa, 1927), wśród zestawu mebli gabinetowych Bohdana Lacherta, a w latach 30. XX wieku w Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.” w Muzeum Sztuki w Łodzi.

(Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 1998, s. 125 )

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

„Rzeźba abstrakcyjna (1)" to jedyna zachowana z grupy znanych, trzech zbliżonych konstrukcji, datowanych hipotetycznie na rok 1924. Na drewnianej, jasnoszarej prostopadłościennej bazie osadzone są trzy pionowe elementy: metalowa forma ażurowa, pokryta jasnobrązową farbą, w kształcie zbliżonym do pudła gitary, złączona pośrodku zawieszoną na druciku żółtą kulą. Dwie szklane płytki o krawędziach podkreślonych czarnym konturem, z których jedna ma kształt regularnego prostokąta, a druga kształt prostokąta skośnie rozszerzonego ku górze i ścięta z przyklejonym od zewnątrz czarnym prostopadłościanem. Szklane płytki ograniczają z dwóch stron formę centralna, otwartą jednak częściowo na przestrzeń. Przezroczystość materiałów sprawia, że rzeźba jest bardziej przestrzenna. Jej elementy konstrukcyjne zostały oparte na matematycznych wyliczeniach. Żółta kula podkreśla centrum grawitacji całego układu. W rzeźbie dostrzec można widoczny związek pomiędzy twórczością Kobro a koncepcją wczesnych obrazów unistycznych Władysława Strzemińskiego. Rzeźby abstrakcyjne mogły być pokazane na wystawie Grupy Blok w Warszawie, w Rydze oraz na „I Wystawie Grupy Praesens” w Warszawie w 1926 roku. „Rzeźba abstrakcyjna 1" prezentowana była na „I Salonie SAP” w Warszawie w 1927 roku, a w latach 30. XX wieku na „Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.” w Muzeum Sztuki w Łodzi.

Katarzyna Kobro była jedną z inicjatorek grupy „a.r.” Artystka uważała, że rzeźbę należy uwolnić od przymusu bycia bryłą. Według niej rzeźba stanowi równoprawny element przestrzeni, współistnieje z przestrzenią, która ją otacza i się z nią przenika. Każdy element kompozycji jest tak samo ważny.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska

Rzeźba Katarzyny Kobro znajduje się na pomalowanej na szaro podstawie. Katarzyna Kobro zrobiła rzeźbę z metalu, szkła i drewna. Artystka pomalowała metalową listwę na kolor jasnobrązowy. Metalowa listwa przypomina odwróconą gruszkę. Artystka pomalowała na żółto drewnianą kulkę. Żółta kulka jest zawieszona na cieniutkich drucikach. Katarzyna Kobro nazywała ją pestką. Pestka, nasiono znajduje się w środku owocu. Żółta kulka jest w środku rzeźby. Z dwóch stron rzeźby są pionowe szklane przezroczyste płytki. Jedna płytka jest prostokątna i ma brzegi zaznaczone na czarno. Druga płytka też przypomina prostokąt. Ale górna krawędź drugiej płytki jest skośna. Krawędź drugiej płytki wznosi się do góry. Na drugą szklaną płytkę naklejony jest czarny prostopadłościan. Wydaje się, że prostopadłościan unosi się w powietrzu. Jest to rzeźba abstrakcyjna. Nie przedstawia człowieka, konia ani kwiatka. Rzeźba jest geometryczna. Rzeźba może przypominać owoc z pestką w środku. Rzeźba ma wiele dziur. Przez przezroczyste płytki i dziury można zobaczyć co jest w środku rzeźby i za rzeźbą. Rzeźba łączy się z powietrzem, z przestrzenią. Aby poznać rzeźbę trzeba ją obejrzeć z każdego boku. Aby poznać rzeźbę trzeba na nią patrzeć od dołu do góry. Zanim Katarzyna Kobro zrobiła swoją rzeźbę dokładnie obliczyła długości wszystkich odcinków.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko