Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Kompozycja ukazuje pejzaż zimowy z okolic miasteczka Bédarieux w południowo-zachodniej Francji, malowany gęstymi plamami koloru budującymi formy przedstawiające i abstrakcyjne. Kształty są mocno uproszczone, fragmentaryczne, momentami wręcz „dziecinne”, sprawiają wrażenie zaczerpniętych z repertuaru sztuki naiwnej. Wprowadzają do pracy pierwiastek fantazji i baśniowości. Podobną funkcję pełnią zastosowane w obrazie różne konwencje perspektywiczne. Obok uproszczonych form, stanowią jedną z charakterystycznych cech malarstwa Mariusza Kruka. W swoich pracach autor celowo zaburza lub zmienia perspektywę, uzyskując w ten sposób wrażenie nierealności. Niezgodność kierunków przejawia się w omawianym obrazie dziwnym, nierzeczywistym, układem domków, które po prawej stronie piętrzą się jeden nad drugim, tworząc swego rodzaju wieżę. W ich tle znajduje się śnieżna płaszczyzna gór widzianych jakby z lotu ptaka. Jej układ kłóci się z umieszczonym bliżej lewej strony, wykreślonym w perspektywie rozbieżnej, niebiesko-szarym polem o kształcie trapezu. To element, który zdecydowanie dominuje nad resztą kompozycji, także przez swoje przeskalowanie. Kruk z rozmysłem zmienia skalę przedmiotów. Jedne powiększa, a inne, jak niewielki kościół na dole obrazu, pomniejsza. W ten sposób uniezależnia je od siebie, kontestując jednocześnie nasze wyobrażenia o świecie i podważając dążenia do racjonalnego postrzegania rzeczywistości, która w pracach artysty jest płynna. W obrazach zawarty jest element dziecięcości, która pozwala na swobodne, nieograniczone wiedzą i doświadczeniem, działanie wyobraźni. Świat, który Kruk prezentuje, to jeden z wariantów rzeczywistości. Staje się on możliwy wówczas, gdy zapominając o tym, co wiemy, zadamy sobie dziecięce z gruntu pytanie o to, dlaczego coś jest właśnie takie, a nie inne?

Jednocześnie spokój i liryczność oglądanego pejzażu są kruche i pozorne, jest w nim zawarty pewnego rodzaju niepokój. Coś się w nim nie zgadza, jak we śnie, który jest wynikiem naszych lęków i fantazji. Trudno oprzeć się wrażeniu, że jeszcze wszystko może się tutaj wydarzyć. Artysta jednak nie sugeruje co, pozostawiając pracę otwartą na myśli i odczucia odbiorcy.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska-Kultys

Kompozycja ukazuje zimowy krajobraz z okolic miasteczka Bédarieux we Francji. Kształty są mocno uproszczone, jak „dziecinne” obrazki. To zabieg celowy. W ten sposób artysta wprowadza do pracy element fantazji i baśniowości. Podobny cel ma też zmniejszenie niektórych form i powiększenie innych. Często wielkości są niezgodne z rzeczywistością. Artysta chce w ten sposób zwrócić uwagę na to, że zwykle patrzymy na świat w jeden sposób. On może jednak wyglądać zupełnie inaczej.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

• maluje obrazy,
• tworzy instalacje - dzieła z przedmiotów, które artysta wybrał i ustawił,
• artysta nazywa swoją twórczość realizmem fantastycznym.

Opis dzieła:

Obraz „Bez tytułu (pejzaż zimowy)” przedstawia pejzaż z Bédarieux - małego miasteczka na południu Francji.  Artysta zaznacza fragmenty pejzażu. Domki ustawione są na stoku wzgórza jeden nad drugim. Artysta przedstawia je tak, jakby to była wieża. Widziane z góry drzewa gaju oliwnego są w równych rzędach. W ciemnej wodzie kwadratowego basenu odbija się księżyc w nowiu. Obok rośnie smukły cyprys. Na dole obrazu rysunek przedstawiający kościół z wieżą. Rysunek przypomina kościół z Bédarieux. Całe dzieło składa się z  fragmentów wspomnień-obrazów. Przypomina sen nawiązujący do podróży na południe Francji.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Mariusz Kruk

Tytuł: „Bez tytułu” (pejzaż zimowy)

Wymiary: wysokość 70 x szerokość 100 cm.  Praca oprawiona jest w cienkie drewniane listewki szerokości pół centymetra oraz solidną drewnianą ramę i szkło zdystansowane od powierzchni obrazu. Wymiary z zewnętrzną ramą – wysokość 81 x szerokość 111 cm.

Technika: obraz malowany pastelami na kartonie

Rok powstania: 1996

Obraz Mariusza Kruka to pozioma prostokątna praca w chłodnej tonacji. Dominują różne odcienie szarości, błękitu, bieli i czerń. Kompozycja jak sugeruje podtytuł jest zimowym pejzażem, choć artysta zastosował wiele skrótów wizualnych zbliżających pracę do abstrakcji.

Praca zbudowana jest z nakładanych na siebie nietransparentnych warstw i nieco przypomina układanie na sobie coraz mniejszych płaszczyzn o różnych kształtach. Najgłębsze warstwy to pionowy pas jednolitej czerni przylegający do lewej krawędzi, szerokości mniej więcej jednej piątej  i blady błękit na reszcie prostokąta. Przy lewych narożnikach górnym i dolnym znajdują się niewielkie białe sierpy księżyców, łukami wybrzuszone w lewo, ostrymi końcami skierowane w prawo. Na czerń i błękit nałożona jest nieregularna forma, która przylega do całej prawej i prawie całej dolnej krawędzi obrazu, po lewo nie dochodząc do brzegu odsłania pas czerni i od góry jest łagodnie pofalowana. Ta płaszczyzna jest namalowana grubo nałożoną ciepłą białą pastelą. Na biel nałożonych jest sześć rozłącznych prostych elementów. Poniżej pofalowanej górnej krawędzi białej powierzchni znajduje się falująca inaczej linia zbudowana z nałożonych na siebie kresek białej, żółtej i błękitnej. Wygląda jak zgrubienie białej farby. Poniżej, niemal w centrum obrazu jest duży błękitny trapez stojący na krótszej podstawie, lekko przechylony w prawo. Na powierzchni trapezu w regularnych rzędach narysowane brązową kredką uproszczone drzewka. Rzędów jest pięć, w każdym rzędzie jest 6 – 9 drzewek. Poniżej trapezu, pośrodku dolnego brzegu obrazu narysowany jest stalową kredką uproszczony wizerunek kościoła ze smukłą wieżą. Na prawo od kościoła, nieco od niego wyżej znajduje się czarny kwadrat z białym sierpowatym księżycem. Powyżej górnego prawego narożnika czarnego kwadratu narysowany jest szarozielony smukły wrzecionowaty kształt podobny do liścia wierzby. Kompozycję zamyka przylegający do prawej krawędzi obrazu pionowy pas będący uproszczonym rysunkiem skraju domu. Pas jest biały, kontury – stalowe. Architektura to sześć kondygnacji oddzielonych od siebie daszkami. Na każdym piętrze, oprócz najniższego, widnieje prostokątne zakratowane okienko. 

Zimowy pejzaż Mariusza Kruka pozwala jednocześnie rozpoznać elementy krajobrazu, ale i poddać się fantazji artysty, który swobodnie zmienia proporcje i perspektywę oglądania elementów. Kruk nie podporządkowuje się rygorom tradycyjnej perspektywy zbieżnej ani regułom zmniejszania się obiektów położonych dalej od obserwatora. Zamiast dokumentu artysta zostawia nam własną impresję zimowego wieczoru, który rozświetlają aż trzy księżyce.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN