Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Twórczość Mariusza Kruka, zarówno malarska, jak i realizowane przez niego obiekty, bierze swój początek z poetyckiej wyobraźni autora. W swoich instalacjach artysta wykorzystuje zaczerpnięte z codzienności zwykłe przedmioty, takie jak meble, naczynia czy elementy garderoby. Znajdując im nowe, często zaskakujące miejsce w przestrzeni, tworzy za ich pomocą fantastyczne światy. Umieszczone w sytuacjach niespodziewanych, momentami wręcz surrealistycznych, oderwane od znaczeń sprzęty nie stanowią cytatu z rzeczywistości, ale wkraczają w nowy jej poziom. Nawiązując do semiotyki, artysta uwalnia znak od znaczonego, a w konsekwencji sztukę od języka. Aranżowane przez niego przedmioty pozostają znakiem, ale nie muszą znaczyć tego, co pierwotnie. Nie inaczej jest z omawianą tu pracą „Bez tytułu" – obiektem przestrzennym składającym się z pięciu części, którego centralnym elementem jest stolik w formie „stolikorzeseł”. Oparty na jednej nodze, pomimo pozornej niestabilności, utrzymuje się, dzięki osadzeniu w kolistej stopie. Równowagę, a zarazem symetrię, pozwalają też zachować „wyrastające” z krawędzi stołu oparcia od krzeseł na których zawieszone zostały elementy garderoby. To dwie czarne marynarki – damska i męska – stanowiące cielesne ślady ludzkiej obecności. Przed nimi na gładkim blacie stołu stoją puste naczynia, po stronie z damską marynarką – szklanka ze śladem szminki, po przeciwnej stronie – ugryziony pokal do piwa. Jak w wielu innych pracach, Kruk operuje tu przeciwieństwami. Jest to próba dotarcia do zagadnień uniwersalnych i wyraz dążenia do poznania, które staje się możliwe poprzez sztukę.

Artysta posługuje się metaforą, stół nie jest w pełni stołem, gdyż jest zarazem krzesłami, jednak może znaczyć też coś zupełnie innego. Jego niejednoznaczna forma prowadzi do niezliczonych skojarzeń. Odsyła do dobrze znanej sytuacji, ale jest ona otwarta na interpretację. Blat pomiędzy oparciami może być zarówno tym co łączy, jak i tym co dzieli. Ślady na szklankach przywołują przeszłe wydarzenia i towarzyszące im emocje. Mogą to być pozostałości namiętnych intymnych spotkań lub emocji towarzyszących rozstaniom. Kruk nie dając jednoznacznych odpowiedzi, odwołuje się do doświadczenia, subiektywnych doznań i przeżyć.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

„Bez tytułu" to obiekt składający się z pięciu części. Głównym elementem jest stół na jednej nodze. Po dwóch stronach jest zakończony oparciami od krzeseł. Jest więc zarówno stołem jak i krzesłami. Na oparciach wiszą marynarki. Jedna jest damska, druga męska. Wskazują na obecność ludzi. Przed jedną stoi szklankach ze śladem szminki. Przed drugą ugryziony kielich do piwa. Kruk wykorzystuje codzienne przedmioty. Zestawia je nietypowo, przez co zyskują nowe znaczenia. Praca jest otwarta na interpretację. Ślady szminki i ugryzienie nawiązują do jakieś sytuacji z przeszłości. Mogło to być romantyczne spotkanie lub rozstanie. Blat stołu mógł zarówno dzielić, jak i łączyć. Niczego nie wiemy na pewno. Musimy odwołać się do własnych emocji i doświadczeń.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

• maluje obrazy,
• tworzy instalacje - dzieła z przedmiotów, które artysta wybrał i ustawił,
• artysta nazywa swoją twórczość realizmem fantastycznym.

Opis dzieła:

Do zrobienia instalacji „Bez tytułu” Mariusz Kruk wybrał zwyczajne przedmioty. Są jednak nietypowe. Stół na jednej nodze ma przyczepione po przeciwległych stronach same oparcia krzeseł. Wygląda to tak, jakby ktoś przysunął krzesła do stołu. Na oparciach krzeseł powieszone są czarna męska marynarka i czarny kobiecy żakiet. Kobiecy żakiet  jest wcięty w pasie. Przed marynarką na blacie stołu stoi duży kieliszek z odgryzionym brzegiem. Przed żakietem artysta postawił szklankę ze śladami szminki na brzegu. Instalacja pozwala opowiedzieć historię spotkania dwojga ludzi. Nie wiemy, co się zdarzyło na tym spotkaniu. Nie wiemy, dlaczego kieliszek ma odgryziony kawałek. Artysta zaprasza nas, abyśmy się spotkali z jego sztuką.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Mariusz Kruk

Tytuł: „Bez tytułu”

Wymiary: wysokość 110 cm,  szerokość 114 cm,  głębokość 37 cm

Technika: instalacja z drewna, szkła i tkaniny

Rok powstania: 1992-1993

Praca Mariusza Kruka to instalacja złożona z realnych, codziennych obiektów. Głównym elementem jest czarny drewniany mebel, pomalowany na gładko farbą. To podłużny stół wsparty na jednej okrągłej nodze z stożkowatą stopką o średnicy około 40 cm. Blat stołu ma długość 109,5 cm, szerokość 37 cm, grubość blatu to 10 cm. Blat unosi się na wysokości 74 cm ponad podłogą. Przy krótszych krawędziach blatu, prostopadle do niego, zamontowane są proste oparcia krzeseł. Oparcia mają wysokość 37 centymetrów, są ażurowe, mają trzy szprosy w oparciu. Mebel jest absurdalnym, niefunkcjonalnym połączeniem stołu i dwóch krzeseł. Na oparciach powieszone są dwa czarne okrycia- męska marynarka i damski żakiet. Żakiet jest wełniany, ma trzy obciągnięte tkaniną guziki. Marynarka jest gładka, lekko połyskująca. Poły okryć zwisają luźno poniżej blatu stołu.

Na blacie stoją dwa szklane naczynia – przed męską marynarką stoi pokal z logo Żywca o pojemności 0,4 litra, przed żakietem – prosta szklanka z odciśniętą czerwoną szminką. Pokal ma nadtłuczony brzeg, jakby nadgryziony przez nieostrożnego gościa.

Instalacja Kruka to surrealne przedstawienie opowiadające o spotkaniu przy stole dwóch osób – kobiety i mężczyzny. Płeć nieobecnych bohaterów została dyskretnie zasygnalizowana przez różnice pomiędzy marynarką i żakietem oraz odbity na szklance makijaż. Minimalizm formalny opiera się o czerń ubrań i mebla. Tym bardziej przykuwa uwagę ślad szminki na szkle. W tej pozornie eleganckiej i wyrafinowanej kompozycji nieprzyjemnym i znaczącym zgrzytem stają się potłuczony wysoki pokal. Rozmowa nie przebiegała spokojnie.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN