Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Wilk na czerwonym trójkącie" to instalacja, na którą składa się skonstruowana ze starych desek figura upodobniona do siedzącego wilka. Jego grzbiet i łeb pokrywa baranie futro, jakby dosłownie ilustrując popularne powiedzenie „wilk w owczej skórze”. Mały kożuch został przymocowany do desek za pomocą trzech skórzanych pasków: dwóch męskich i jednego damskiego, spiętych klamerkami. Figura ustawiona jest na trójkącie ze sklejki obitej czerwoną pluszową tkaniną, na której rozrzucone są ziemniaki. Kilka ziemniaków znajduje się również na pysku „wilka”. To typowe dla artysty zestawienie przeciwieństw: wilk – owca, kobiece – męskie, szlachetna tkanina – zwykły ziemniak, to próba dotarcia do zagadnień uniwersalnych i wyraz dążenia do poznania, które staje się możliwe poprzez sztukę.

W swoich realizacjach, Mariusz Kruk wykorzystuje pospolite, często zużyte i zdegradowane, przedmioty. Zwykle są to elementy zaczerpnięte z codzienności albo materiały organiczne. W tworzonych przez artystę kompozycjach przestrzennych rzeczy te zyskują świeże znaczenia. Poprzez nieoczywiste zestawienia tracą dotychczasowe sensy i właściwości, które zwykliśmy im przypisywać i zyskują nowe. Artysta programowo buntuje się przeciw temu, co zastane, rzeczywistość poddaje rewizji, traktuje w sposób umowny. Jego prace cechuje pozorny antyintelektualizm. Liczą się dla niego wrażenia, intuicja i fantazja. Zawieszenie między wyobraźnią, a konstrukcją w instalacjach Kruka bywa często określane jako realizm magiczny.

Nawiązując do semiotyki, artysta uwalnia znak od znaczonego, a co za tym – idzie sztukę od języka. Sztuka jest dla niego aktem kreacji. Wykorzystane przez niego gotowe przedmioty w nowej przestrzeni pozostają znakiem, ale nie muszą znaczyć tego, co pierwotnie. Kruk ukazuje rzeczywistość w jednym z jej wariantów, nieoczywistą i wymykającą się wszelkim próbom opisania. Podobnie jak w formach poetyckich, których jest autorem. W kontekście omawianej pracy warto przytoczyć jego krótki wiersz O Wilku: „Wilk ma długi puszysty ogon, / cztery łapy i jest w paski. /… / Wilk ma długie jest / Cztery paski i łapę. /… / Wilk ma puszyste, pasek, łapę / i cztery jest /… / Nie ma wilka”. Rzeczywistość przejawia się tu w sposób fragmentaryczny i płynny, zupełnie jak w instalacji Wilk na czerwonym trójkącie. Instalacja wydaje się być wizualnym ujęciem tego, co zostało napisane, poematem stworzonym z przedmiotów.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

„Wilk na czerwonym trójkącie" to instalacja. Składa się na nią kilka elementów. Pierwszy to zrobiona ze starych desek figura podobna do siedzącego wilka. Jego grzbiet i łeb pokrywa baranie futro. Mały kożuch został przymocowany za pomocą trzech skórzanych pasków. Dwa z nich są męskie, a jeden damski. Drugi element to trójkąt ze sklejki. Jest obity czerwoną pluszową tkaniną. Na trójkącie ustawiona jest figura „wilka”. Leżą też na nim ziemniaki. Kilka z nich znajduje się też na pysku „wilka”. W pracy artysta zestawia ze sobą przeciwieństwa: wilk – owca, kobiece – męskie, szlachetna tkanina – zwykły ziemniak. Kruk wykorzystuje codzienne przedmioty, często zużyte. Zestawia je nietypowo, przez co zyskują nowe znaczenia. Artysta chce w ten sposób zwrócić uwagę na to, że zwykle patrzymy na świat w jeden sposób. On może jednak wyglądać zupełnie inaczej.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

• maluje obrazy,
• tworzy instalacje - dzieła z przedmiotów, które artysta wybrał i ustawił,
• niektóre instalacje odwołują się do baśniowej wyobraźni
• artysta nazywa swoją twórczość realizmem fantastycznym.

Opis dzieła:

Instalacja „Wilk na czerwonym trójkącie” przedstawia dzikie zwierzę. Wilk zrobiony jest ze starych desek i baranich futer. Siedzący wilk ma w pysku ziemniaka. Ziemniaki też leżą na czerwonym pluszowym trójkącie.

Nawiązania do innych dzieł:

W baśni braci Grimm o Czerwonym Kapturku wilk jest drapieżnym zwierzęciem. Wilk Mariusza Kruka je ziemniaki. Nie jest taki groźny. Wilk jest oswojony,  przewiązany paskiem. Tak, jak piesek na smyczy.

W obrazie renesansowym Paola Uccella księżniczka trzyma na smyczy oswojonego smoka. To może kojarzyć się z oswojonym wilkiem z instalacji Mariusza Kruka.

Podobno wilków nie można oswoić. Jack London w powieści „Biały Kieł” pokazuje oswojonego wilka.  

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Mariusz Kruk

Tytuł: „Wilk na czerwonym trójkącie”

Wymiary: wysokość 115 cm,  szerokość 250 cm,  dług. 150 cm (wilk wysokość 113, szerokości 56, głębokość 160, trójkąt wysokość 140, długości boków 227, 180, 140 cm)

Technika: własna – drewno, skóra, futro, tkanina, ziemniaki

Rok powstania: 1988

Praca Mariusza Kruka to instalacja złożona z figury ze starych, zużytych desek, przypominającej siedzącego wilka ustawionej, na naciągniętym na trójkątny stelaż z płyty pilśniowej  burgundowym, pluszowym materiale oraz ziemniaków.

Drewniany wilk ma wysokość 113 cm. Surowe, stare deski w schematyczny sposób tworzą ciało zwierzęcia. Są połączone ze sobą gwoździami. To bardzo prosta, czytelna konstrukcja. Cztery pojedyncze długie deski są kończynami. Przednie są pionowe, tylne – ustawione ukośnie. Pomiędzy przednimi deskami jest pozioma deska ramion, wzmocniona krótszymi deseczkami stabilizującymi i mocującymi pysk. Głowa wilka składa się, na wzór półki, z deski pionowej i dwóch poziomych, z nabitymi krótkimi ukośnymi deseczkami. Za linią barków, ukośnie do tyłu w dół schodzą trzy długie deski, stanowiące grzbiet. Zad wilka to położona na podłodze poziomo grubsza deska. W prześwicie między przednimi łapami a linią grzbietu znajdują się trójkąty tylnych łap. Stanowią je deski ustawione pod kątem, tworzące smukłe trójkąty  z poprzecznymi deskami stabilizującymi konstrukcję. Tak przedstawione ciało wilka jest suche, surowe, budzi wrażenia wychudzonego, żylastego zwierzęcia. Jedynie tylna część głowy i górna część grzbietu pokryte są kawałkiem naturalnego baraniego futra, przymocowanego skórzanymi paskami z klamerkami – dwoma męskimi i jednym damskim.

Figura ustawiona jest na obitym tkaniną trójkącie z płyty pilśniowej. Tkanina to gruby , mięsisty, strukturalny plusz w kolorze burgunda. Ten przepych tkaniny zakłócony jest rozsypanymi wokoło ziemniakami.

Futro na karku wilka może być wizualną ilustracją przysłowia „Wilk w owczej skórze”. Użycie przedmiotów gotowych, realnych sprawia, że instalacje jest czymś bliskim nam, codziennym. Jest ona zbudowana z kontrastów zarówno wizualnych, jak i znaczeniowych: miękki plusz – surowe deski, tkanina – futro, futro – skórzany pasek, brudne ziemniaki – pluszowy dywan.

Mariusz Kruk odautorsko komentował swoją instalację krótkim wierszem „O Wilku”: „Wilk ma długi puszysty ogon, / cztery łapy i jest w paski. /... / Wilk ma długie jest / Cztery paski i łapę. /... / Wilk ma puszyste, pasek, łapę / i cztery jest /... / Nie ma wilka”.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN