Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Kompozycja przedstawia rysunki mebli ukazane na czarnym tle. Mocno uproszczone formy zostały wydobyte z tła grubym konturem w różnych jaskrawych kolorach. Nieporadnie poprowadzona linia i zdeformowane kształty przypominają nieco rysunki dziecka. Na pierwszym planie umieszczony został biały stół, a przy nim krzesło. Motyw krzesła powtarza się jeszcze dwukrotnie: w tle i na stole, jednakże w tych dwóch przedstawieniach zaburzone zostają proporcje. Zmiana skali przedmiotów to zabieg celowy. W ten sposób artysta uniezależnia je od siebie, konstytuując nowe znaczenia. Tym samym podważa nasze przekonania dotyczące rzeczywistości. Świat przedstawiony na obrazie jest daleki od jednoznaczności, do której przywykliśmy, wymyka się próbom uporządkowania. Powstaje w oparciu o nowe znaczenia jako twór zrodzony z poetyckiej wyobraźni artysty. Podobnie jak w realizacjach przestrzennych (artysta tworzył je z przedmiotów codziennego użytku), Kruk wydobywa przedmioty z ich zwyczajnego kontekstu, przenosząc je w wykreowaną przez siebie przestrzeń. Tracą one wówczas właściwości, które im przypisywaliśmy, ulegają transformacji. W ten sposób autor realizuje swoje przekonanie o „niedefiniowalności” świata. Według niego rzeczywistość nie zawsze musi być zgodna z naszym wyobrażeniem o niej. Przedmioty, które zyskują nowy kontekst, nie muszą znaczyć tego, co pierwotnie. Nawiązując do semiotyki, artysta uwalnia znak od znaczonego, a co za tym idzie – sztukę od języka. Ma to związek z jego koncepcją sztuki, którą postrzega jako akt kreacji. W swoich realizacjach nigdy nie podejmuje aktualnych problemów społecznych czy politycznych, uważając, że działalność artystyczna nie powinna zajmować się odtwarzaniem, przetwarzaniem lub komentowaniem rzeczywistości, ale tylko i wyłącznie jej kreowaniem.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Kompozycja przedstawia rysunki mebli ukazane na czarnym tle. Mocno uproszczone formy zostały narysowane grubą linią w rożnych kolorach. Kształty są zdeformowane, przez co przypominają nieco rysunki dziecka. Na pierwszym planie widać biały stół, a przy nim krzesło. Motyw krzesła powtarza się jeszcze dwukrotnie: w tle i na stole. Dwa pozostałe krzesła są mniejsze niż w rzeczywistości. Artysta chce w ten sposób zwrócić uwagę na to, że zwykle patrzymy na świat w jeden sposób. On może jednak wyglądać zupełnie inaczej.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

• maluje obrazy,
• tworzy instalacje - dzieła z przedmiotów, które artysta wybrał i ustawił,
• niektóre instalacje odwołują się do baśniowej wyobraźni
• artysta nazywa swoją twórczość realizmem fantastycznym.

Opis dzieła:

Praca „Bez tytułu” z 1990 roku rysowana jest grubymi olejnymi pastelami w czystych barwach. Takie kolorowe pastele są bardzo lubiane przez dzieci. Za pomocą wyobraźni artysta wchodzi w świat dziecka. Niektóre dzieci lubią siedzieć pod stołem. Dla dziecka stół jest bardzo duży i wysoki. Mariusz Kruk umieszcza małe dziecinne krzesełko na stole. Dziecko nie mogłoby go dosięgnąć. Na podłodze obrysowuje nogi dużego stołu i dużego krzesła. Mariusz Kruk próbuje spojrzeć na rzeczywistość zwykłych przedmiotów oczami małego dziecka.

Nawiązania do innych dzieł:

Mariusz Kruk dobrze zna książkę Lewisa Carrolla z 1865 roku. Lewis Carroll w powieści „Alicja w Krainie Czarów” przedstawia dziwne przygody małej dziewczynki. Alicja wypija napój i zmniejsza się. Nie może sięgnąć do stołu, na którym leży klucz. Alicja zjada ciastko i rośnie. Jest tak duża, że wypełnia sobą cały pokój. Niewygodnie jest być małym, ale jeszcze gorzej jest być za dużym. Lewis Carroll w swojej powieści pokazuje jak, według niego, działa wyobraźnia małej dziewczynki. Instalacja Mariusza Kruka „Nie-pokoje” z 1991 roku też odwołuje się do „Alicji w Krainie Czarów”.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.               

Autor: Mariusz Kruk

Tytuł: „Bez tytułu”

Wymiary: wysokość 43 cm,  szerokość 34,5 cm

Technika: pastel; papier

Rok powstania: 1990

Praca Mariusza Kruka to pionowy prostokątny obraz namalowany tłustymi pastelami na kartonie. Przedmioty są namalowane w sposób uproszczony, płaską plamą barwną i obwiedzione konturem.  Przypominają dziecięco nieporadny rysunek o intensywnych kolorach. Jest to ukazane w ciasnym kadrze czarne wnętrze pokoju z jasnym meblami – białym stołem i trzema krzesłami oraz kolorowymi drobnymi obiektami. Ściany i podłoga we wnętrzu są jednolicie czarne – stanowią tło całej kompozycji. Głównym elementem obrazu jest duży prostokątny biały stół, który widzimy od góry. Stół malowany jest gładką plamą białej pasteli obwiedzionej czarnym wyrazistym konturem, za wyjątkiem jednej nogi – gdzie kontur jest malinowy. Jego blat wsuwa się od strony prawego górnego narożnika i zajmuje większość górnej połowy obrazu. Na pierwszym planie widzimy krótszy bok  prostokątnego stołu. Masywne, prostopadłościenne nogi po prawej stronie są okonturowane czernią – tylną nogę przecina prawy brzeg pracy. Spod frontowego, krótszego  boku wystają dwie nogi – prawa okonturowana czernią, lewa- okonturowana kolorem malinowym. Czwartej nogi nie widać. Na blacie stołu, w narożniku powyżej nogi o malinowym konturze, stoi na okrągłej podstawce niewielki beżowy wazonik z trzema badylami. Jest tak mały, że naczynie mieści się w obszarze blatu, jedynie patyki nieco wystają ponad krawędź stołu. Po prawo od wazonika na stole leży przewrócone na oparcie miniaturowe kolorowe krzesełko. Siedzisko, nogi i prostokątne oparcie namalowane są  kolorami beżowym, brązowym i zielonym. Przewrócony mebelek mieści się cały na obszarze blatu. Za stołem, po lewej stronie w głębi stoi wsunięte pod stół seledynowe krzesło z oparciem. Trzecie krzesło to szara miniaturka widoczna przy lewej krawędzi, na wysokości siedziska seledynowego krzesła. Miniaturowe krzesło stoi na białej zygzakowatej linii, która przebiega mniej więcej w połowie obrazu od lewej krawędzi do znajdującej się w głębi nogi stołu. Dolną część obrazu zajmują nogi mebli, obrysowane białymi okręgami na czarnej podłodze. Tylko tylna noga stołu nie ma takiej aureoli. Na czarnej podłodze znajdują się cztery kolorowe obiekty: między przednimi nogami stołu niebieska szufladka z fioletowym wnętrzem, w prawym dolnym narożniku – czerwony znak X, pomiędzy bocznymi nogami stołu – czerwony dywanik z frędzlami i dekoracją z linii diagonalnych tworzących także znak X oraz pomiędzy tylnymi nogami stołu – dwie pomarańczowe połówki słońc z trójkątnymi promieniami.

Wnętrze stworzone przez Mariusza Kruka ma charakter surrealnej kompozycji, gdzie spotykają się obiekty z różnych światów. Konfrontacja krzeseł dużego z małymi przywodzi na myśl dwa porządki użytkowników tych mebli. Kolorowy chaos na podłodze sugeruje nieład dziecięcego pokoju z rozrzuconymi zabawkami. Mariusz Kruk często w swoich pracach, rysunkach, instalacjach, rzeźbach, łączy przedmioty codziennego użytku w niecodzienne układy. Używając tego co bliskie i zwyczajne odwołuje się do wiedzy i doświadczenia odbiorczyń i odbiorców, by w tej samej chwili pozbawić ich pewności swych przekonań poprzez dziwaczne zestawienia czy konfrontacje. Kruk nawiązuje porozumienie i używa go do wytrącenia z równowagi. Jego prace tchną niepokojem.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN