Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Romeo i Julia" to obraz olejny na płótnie przedstawiający parę znanych ze sztuki Wiliama Szekspira kochanków w surowej, zdominowanej przez odcienie szarości przestrzeni. Na katafalku leży młoda blondynka przykryta szarą kapą z trupią czaszką. Kobieta obejmuje schylonego nad nią granatowowłosego młodzieńca trzymającego bukiet czerwonych róż. Szare tło zbudowane ze zmniejszających się ku centrum, coraz ciemniejszych, poziomych prostokątów tworzy iluzję przestrzeni, sugerując czeluść korytarza, naściennego grobowca lub wnętrze komory służącej do przetrzymywania zwłok w prosektorium. W górnej części kompozycji umieszczony został napis „Romeo and Juliet". Jerzy Krawczyk w charakterystyczny dla siebie sposób buduje narrację przywołując znane przedstawienia bohaterów literackich wraz z ich atrybutami i ukazując ich w zmienionych realiach. Umieszcza w kompozycji napisy i wprowadza do niej elementy współczesności, a opowiadana przez z niego, często w sposób groteskowy, historia wydarza się na styku tych wszystkich elementów. Praca wpisuje się w wypracowany przez artystę około 1965 roku „realizm przestrzenny” - szczególną odmianę malarstwa iluzjonistycznego. W tego rodzaju obrazach Krawczyk buduje iluzję głębi i trójwymiarowości, a poszczególne plany kompozycji przenikają się wzajemnie. Artysta sięga w nich też często po cytaty z malarstwa. W swojej twórczości posługiwał się intertekstualnością, cytatem i pastiszem, co w pewnym stopniu zbliża jego twórczość do dopiero co kiełkującego wówczas na Zachodzie pojęcia postmodernizmu. Parodią i ironią maskował melancholię i rozpacz oraz towarzyszące mu nieustannie, obecne w niemal wszystkich jego pracach, poczucie przemijania. Jego malarstwo przepełnione jest zwątpieniem, pesymizmem, pytaniami o sens życia, a także śmiercią, z którą artysta miał bliski kontakt pracując w Zakładzie Anatomii Prawidłowej na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Krawczyk był tam zatrudniony od 1948 roku aż do śmierci. Wykonywał rysunki i plansze anatomiczne, dokumentację rysunkową prac naukowych, ale także tematy niemedyczne, jak portrety dziekanów. Na co dzień przebywał jednak przeważanie w prosektorium, gdzie miał do czynienia z ludzkimi zwłokami i fragmentami ciał. Ten prosektoryjny klimat, wraz ze swoją surowością i sterylnością zdaje się przepełniać obraz „Romeo i Julia". Zimna szarość katafalku i tła oraz przypominająca chłodnię ciemna otchłań za kochankami wskazują na przemijalność i nietrwałość cielesnej egzystencji. Elementy te odzierają przedstawioną scenę z romantyzmu, który zastąpiony zostaje brutalną prawdą o doczesności i ostateczności śmierci.

Dorota Stolarska-Kultys
 

„Romeo i Julia" to obraz olejny na płótnie. Przedstawia parę kochanków w szarej przestrzeni. Jest ona bardzo surowa. Na stole leży młoda blondynka. Jest przykryta szarą kapą z trupią czaszką. Kobieta obejmuje schylonego nad nią młodzieńca. Mężczyzna trzyma bukiet czerwonych róż. Tło zbudowane jest z prostokątów. Są one coraz mniejsze i ciemniejsze. Tworzą wrażenie przestrzeni. Przypominają korytarz, grobowiec lub wnętrze komory służącej do trzymania zwłok. W górnej części kompozycji znajduje się napis „Romeo and Juliet". Jerzy Krawczyk korzysta ze znanego motywu. Umieszcza go w bardziej współczesnych realiach. Praca przepełniona jest smutkiem. Romantyczna historia została przedstawiona w taki sposób by ukazać brutalną prawdę o śmierci.

Dorota Stolarska-Kultys

Jerzy Krawczyk był malarzem. Namalował historię pary zakochanych - Romea i Julii. „Romeo i Julia” to tytuł sztuki teatralnej. Opowiada o losach zakochanych w sobie chłopca i dziewczyny. Ich rodziny nie chciały, aby się spotykali. Historia kończy się smutno. Dziewczyna i chłopak umierają. Dziewczyna na obrazie przykryta jest czarną materią. Są na niej wyhaftowane trupia czaszka i piszczele - to symbole śmierci. Przy dziewczynie stoi chłopiec i ją obejmuje. W dłoni trzyma bukiet róż. Oznacza to, że dziewczynę kocha.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Jerzy Krawczyk

Tytuł: „Romeo i Julia”

Wymiary: wysokość 70 cm, szerokość 80 cm

Technika: malarstwo olejne na płótnie

Rok powstania: 1967

Praca „Romeo i Julia” to bliski kwadratowi obraz olejny namalowany na płótnie. Jest to kompozycja figuralna, namalowana hiperrealistycznie, przedstawiająca leżącą na marach jasnowłosą kobietę i pochylonego nad jej głową po prawej stronie mężczyznę w garniturze w szarej geometrycznej przestrzeni. Tonacja pracy jest zgaszona, szara, chłodna. Kumulacja barwnych plam znajduje się po prawej stronie, w połowie wysokości, w miejscu figur ludzkich.

Tytułowi bohaterowie umieszczeni są w szarej, geometrycznej przestrzeni przypominającej prostą betonową architekturę z balkonem. Na szarym tle znajduje się jasnoszara kwadratowa rama, niczym oprawa architektoniczna lub framuga  balkonu. W głąb prowadzi sekwencja jeszcze dwóch prostokątnych nisz, coraz ciemniejszych. U góry, w centrum na białej wstędze framugi umieszczony jest na białej tablicy czarny napis kapitalikami: „ROMEO AND JULIET”.  Na tej samej framudze, w prawym dolnym rogu Krawczyk zostawił swoją sygnaturę – niewielki biały kwadrat z czerwonym trójkątem równobocznym, w którym czarna linią narysowana jest sprężynka o trzech skrętach. Trójkąt w kwadracie wspiera się na czarnej sprężynie.

Poziom łoża - betonowej półki lub balkonu - znajduje się na wysokości jednej trzeciej kompozycji.  Jest to wysunięta prosta półka przed licem kwadratowej szerokiej jasnoszarej framugi. Zdaje się ją stabilizować metalowy pręt, który przebiega niemal przez całą szerokość obrazu. Wygląda, jak gdyby był wbity w szare ściany flankujące balkon.

Z głową uniesioną na karminowej poduszce po prawej stronie, przykryta czarną kapą leży młoda kobieta. Obfita kapa, zakończona złotymi frędzlami z chwostami w narożnikach spływa z łoża, napręża ją metalowy pręt, przebiegający przez całą szerokość kompozycji. Na tkaninie, na wysokości łona kobiety, narysowana jest biała czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. Zwieszona kapa rzuca w  dół i lekko w lewo cień na szarą ścianę. Po lewej stronie spod kapy wystają spiczaste czarne pantofelki.

Sinoblada blondynka leży na plecach, wsparta na poduszce. Lewą rękę ma zgiętą, ukrytą pod czarną kapą, spod której wystaje tylko dłoń z pomalowanymi na intensywną czerwień paznokciami. Dłoń jest lekko uniesiona, palce muskają poduszkę. Prawą nagą ręką kobieta otacza szyję pochylającego się nad nią mężczyzny. Dama ma zamknięte oczy, czerwone, pełne, zamknięte usta, sinobiałą cerę i żółte, lekko falujące włosy z przedziałkiem pośrodku, opadające na uszy. Twarz widzimy profilem. Mężczyzna pochyla się nad kobietą, lewą ręką podtrzymuje głowę na poduszce. W prawej ręce trzyma niewielki bukiet czerwonych róż owinięty białym papierem, który kładzie na brzuchu leżącej kobiety. Ubrany jest w prążkowaną granatową marynarkę, białą koszulę, której mankiety wystają z rękawów marynarki i czerwony krawat. Ma czarne, lśniące włosy gładko zaczesane do tyłu, ciemną oprawę oczu, smukły nos, małe czerwone usta i żywą pomarańczową cerę. Jego stylizacja przypomina amanta z lat dwudziestych. Twarz mężczyzny jest bezpośrednio nad licem kobiety.

Jerzy Krawczyk to łódzki malarz, związany z łódzką PWSSP. Po 1945 roku uczęszczał na wykłady Władysława Strzemińskiego i na swój sposób zinterpretował jego „Teorię widzenia”. Krawczyk wypracował własną formułę malarstwa, nazwanego przez siebie „realizmem przestrzennym”. Autotematyczny wątek „sztuki o sztuce" i życiowe doświadczenie, również wojenne, były kluczowe dla jego malarstwa.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN