Katarzyna Kobro

Kompozycja przestrzenna (2)

Udostępnij:
Datowanie: 1928
Technika: rzeźba
Materiały: farba olejna, stal
Rozmiar:wys. 50 cm, szer. 50 cm, głęb. 50 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 15.12.1945
Numer inwentarzowy: MS/SN/R/16

Opis dzieła

Chronologicznie druga, autorsko datowana i tytułowana. W 1940 roku ocalona przez artystkę przed zniszczeniem i przekazana tuż po wojnie Muzeum w Łodzi. Wystawiana zapewne wielokrotnie, w tym w otoczeniu kilku innych zachowanych „Kompozycji przestrzennych", podczas „Wystaw Grupy Plastyków Nowoczesnych", Warszawa – Łódź 1933. Jej „strefę rzeźbiarską” limituje, co zauważył już J. Zagrodzki, konstrukcja „sześcianu podzielonego wewnętrznie na osiem jednakowych sześcianów o bokach o połowę mniejszych”. Wybrane, prostopadłościenne względem siebie płaszczyzny (boki, przekroje), wyznaczając te wyobrażeniowe przestrzenne podziały, stanowią „płaszczyzny rzutowe” dla  zmaterializowanych w stali „kształtów przestrzennych”, powiązanych w trójwymiarową, asymetryczną „Kompozycję przestrzenną". W efekcie mamy do czynienia z konstrukcją utrzymaną w proporcji 1:1, zestawioną z 4 regularnych prostokątów (w stałym stosunku 2:1), z których dwa „zewnętrzne” zostały połączone formą powstałą z kątowego nałożenia dwóch „wewnętrznych”. Takie podziały wyznacza też kolorystyczna dyspozycja płaszczyzn. Polichromia, zgodnie z teoretycznymi założeniami, ograniczona jest w tym przypadku do czerni i bieli (kolory o silnej energii) oraz neutralnej szarości. Kolor, w optycznym i psychologicznym odbiorze, ma tutaj za zadanie zdematerializować kształty i uprzestrzennić cały system w dążeniu do stanu „równowagi pozadynamicznej” i „jedności organicznej” z przestrzenią.

(Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 1998, s. 130 )

Opis prosty

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

„Kompozycja przestrzenna (2)" jest chronologicznie druga, autorska datowana i tytułowana. W 1940 roku sama artystka ocaliła ją przed zniszczeniem i przekazała tuż po wojnie Muzeum Sztuki w Łodzi. Wystawiana wielokrotnie, w tym w otoczeniu kilku innych „Kompozycji przestrzennych", podczas „Wystawy Grupy Plastyków Nowoczesnych”, Warszawa-Łódź, 1933.

 „Strefę rzeźbiarska” tej kompozycji została wpisana w sześcian, który został podzielony wewnętrznie na osiem jednakowych sześcianów o bokach o połowę mniejszych. Elementami składowymi są prostopadłościenne względem siebie płaszczyzny. Łączą się one między sobą pionowo i poziomo, pod kątem prostym. Cała konstrukcja utrzymana w proporcji 1:1, zestawioną z 4 regularnych prostokątów (w stałym stosunku 2:1), z których dwa „zewnętrzne” zostały połączone formą powstałą z kątowego nałożenia dwóch „wewnętrznych”. Takie podziały wyznacza też kolorystyka płaszczyzn ograniczona tutaj do czerni i bieli oraz neutralnej szarości. Kolor w optycznym i psychologicznym odbiorze, ma za zadanie zdematerializować kształty i uprzestrzennić cały system w dążeniu do równowagi i „jedności organicznej” z przestrzenią.

Katarzyna Kobro była jedną z inicjatorek grupy „a.r.". Artystka uważała, że rzeźbę należy uwolnić od przymusu bycia bryłą. Według niej rzeźba stanowi równoprawny element przestrzeni, współistnieje z przestrzenią, która ją otacza i się z nią przenika. Każdy element kompozycji jest tak samo ważny.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska

Opis dla osób ze spektrum autyzmu

Katarzyna Kobro zrobiła rzeźbę z metalu. Metal jest pomalowany w czarne, białe i szare prostokąty. Jest to rzeźba abstrakcyjna. Nie przedstawia rzeczy, roślin, zwierząt ani ludzi. Składa się z figur geometrycznych. Są to prostokąty połączone ze sobą pod kątem prostym. Zanim Katarzyna Kobro zrobiła swoją rzeźbę dokładnie obliczyła długości wszystkich odcinków. Rzeźba ma w dolnej części jedną kwadratową dziurę. Dziura ta przypomina drzwi, przez które wydawałoby się można by przejść. Niektóre prostokąty wystają poza rzeźbę. Możemy sobie wyobrazić, że dalej je przedłużamy. Rzeźba, poprzez wystające części i dziurę, łączy się z powietrzem, z przestrzenią.Aby poznać rzeźbę trzeba ją obejrzeć z każdego boku, z góry, z dołu. Można też zajrzeć przez dziurę przypominającą drzwi. Rzeźba Katarzyny Kobro może być pomysłem na budynek. 

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko

Wystawy

Modernizm w Polsce między wojnami 1914-1939 [2022-06-30-2023-04-14]
PROTOTYPY 6: ALICJA BIELAWSKA, Na przecięciu linii [2022-04-01-2022-06-05]
Sala Neoplastyczna. Stan początkowy [2023-05-31-2024-12-31]
Katarzyna Kobro (1898-1951). W setną rocznicę urodzin. [1998-10-21-1999-01-17]
Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński [1956-12-01-1957-01-01]
Précurseurs de l'Art Abstrait en Pologne / Prekursorzy sztuki abstrakcyjnej w Polsce [1957-11-15-1957-12-15]
Peinture Moderne Polonaise. Sources et recherches
Constructivism in Poland 1923-1936, Blok, Praesens, „a.r.”,
Konstruktivismen i Polen 1923-1936 r. [1975-10-31-1976-01-06]
Konstruktywizm w Polsce 1923-1936 r. ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi [1978-01-01]
Kunst in Polen von der Gotik bis heute [1974-06-26-1974-09-08]
L'Avanguardia Polacca 1910-1978. S. I. Witkiewicz, costructivismo, artisti contemporanei [1979-01-27-1979-03-04]
Konstruktivizam u Poljskoj 1923-1936 r. [1979-09-17-1979-10-10]
Adventures of Black Square Abstract Art and Society 1915 - 2015 [2015-01-15-2015-03-21]
Kobro y Strzemiński. Prototipos vanguardistas [2017-04-25-2017-09-09]
Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności
Katarzyna Kobro & Władysław Strzemiński. New Art in Turbulent Times [2018-03-10-2018-09-02]
A Polish Avant-garde, Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński [2018-10-24-2019-01-14]
Kobro & Strzemiński - A Polish Avant-garde [2019-03-23-2019-06-30]
Women in Abstraction [2021-05-05-2021-09-06]
Sala Neoplastyczna. Kompozycja otwarta - edycja 2020 [2020-05-12]
Women in Abstraction [2021-10-22-2022-02-27]
Woman in Abstraction - 1st venue [2021-05-05-2021-09-06]
Komponowanie przestrzeni. Rzeźby awangardy

Bibliografia

Zagrodzki Janusz, Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni, Warszawa : PWN, 1984 r, s. 81, 83.,Grzechca Ursula, Kobro (Katarzyna Kobro-Strzemińska) und die konstruktivistische Bewegung, Munster : Westfalische Wilhelms-Uniwersitat, 1986 r, s. 14.,Kobro Kat

Katarzyna Kobro
Katarzyna Kobro

Rzeźbiarka i teoretyczka sztuki, była jedną z najwybitniejszych artystek związanych z awangardą międzywojenną w Polsce. Urodziła się w Moskwie w rodzinie o niemieckich korzeniach. Od 1917 roku studiowała w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury w Moskwie (później II Państwowe Wolne Pracownie Artystyczne) i szybko związała się ze środowiskiem lewicy konstruktywistycznej. W tym czasie poznała też swojego przyszłego męża, Władysława Strzemińskiego. W 1920 roku artystka przeniosła się do Smoleńska, gdzie współpracowała ze Strzemińskim, m.in. projektując plakaty dla Rosyjskiej Agencji Telegraficznej, ROSTA i uczestnicząc w obradach...

Inne dzieła tego artysty / artystki
Zobacz także
Powiązane obiekty