Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Prace z cyklu „Relacje /1 metr/" i „/70, 90, 110/" to dwie plansze. Każda z nich składa się z trzech czarno-białych fotografii wykonanych w podobny sposób i ukazujących popiersie autora na tle drewnianej ściany. W „Relacjach /1 metr/" na trzech ujęciach Robakowski dłońmi odmierza odległość 1 metra. Na pierwszym trzyma ręce blisko siebie, na drugim szerzej, a na ostatnim najszerzej. Na wszystkich fotografiach odległość została zaznaczona strzałkami i opisana jako 1 m. Na drugiej planszy „Relacje /70, 90, 110/" artysta ujęty w podobny sposób układa przedramiona tak, by utworzyły kolejno od góry kąty: ostry 70°, prosty 90° i rozwarty 110°. Wzdłuż linii rąk poprowadzone zostały linie, a między nimi wykreślone i opisane kąty. Prace mają charakter konceptualny, to przykład realizacji, w których Robakowski analizuje medium fotografii. Wynikają z podobnie analitycznej dociekań, co – powstające wówczas w ramach Warsztatu Formy Filmowej – kino strukturalne. Jednocześnie stanowią wyraz zainteresowania artysty tematem miar i kątów. Robakowski zastanawiał się, w jaki sposób geometria może funkcjonować w sztuce. W polu jego zainteresowań znalazły się szczególnie kąty, które postrzegał jako przejaw geometrii intuicyjnej. Przekonany, że geometria to model wyimaginowany przez ludzki umysł analizował również inne pojęcia, jak choćby kwestię miar i ich umowności. W omawianych pracach artysta podważa wiarygodność fotografii w zderzeniu z tak abstrakcyjnymi zasadami, jak te, którymi rządzi się geometria. W przewrotny sposób obala mit dotyczący obiektywizmu tego medium, zwracając uwagę na relację między tym, co pokazuje fotografia, a tym, co wiemy i widzimy.

W pracach z cyklu „Relacje" przy odmierzaniu długości 1 metra i wykreślaniu kątów artysta posługuje się własnym ciałem. Zestawia swoją fizyczność z geometrią, w której dostrzega energetyczny potencjał. Przypomina to działania podejmowane przez niego w videoperformance z serii zapisów biologiczno-mechanicznych, w których badał relacje swojego organizmu do urządzeń służących mechanicznej rejestracji.

Prace zostały podarowane Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę w 1978 roku po wystawie „Visual Texts".

Prace z cyklu „Relacje /1 metr/" i „/70, 90, 110/" to dwie plansze. Każda z nich składa się z trzech czarno-białych fotografii. Wszystkie są do siebie podobne. Widzimy popiersie autora na tle drewnianej ściany. W „Relacjach /1 metr/" na trzech ujęciach Robakowski dłońmi pokazuje odległość 1 metra. Na pierwszym trzyma ręce blisko siebie, na drugim szerzej, a na ostatnim najszerzej. Na wszystkich fotografiach odległość została zaznaczona strzałkami i opisana jako 1 m. Na drugiej planszy „Relacje /70, 90, 110/" artysta układa ręce w taki sposób, że tworzą kąty. Od góry: ostry, prosty i rozwarty. Wzdłuż linii rąk poprowadzone zostały linie i opisane kąty. Za pomocą tej pracy Robakowski chce pokazać, że fotografia wcale nie przekazuje prawdy tak, jak zwykło się uważać. Może nas oszukiwać.

Dorota Stolarska-Kultys

Józef Robakowski zajmuje się fotografią. W pracy z 1975 roku z cyklu: „Relacje /1m/” Robakowski zrobił sobie trzy podobne zdjęcia. Na pierwszej fotografii ręce ma blisko siebie. Na drugiej fotografii ręce są dalej od siebie. Na trzeciej  fotografii ręce są najdalej. Na wszystkich trzech fotografiach artysta zaznacza, że odległość między dłońmi to jeden metr. Zaczynamy mieć wątpliwości. Czy da się na fotografii pokazać 1 metr? Fotografia nie odwzorowuje w pełni rzeczywistości. Podobnie jest z pracą: „Relacje /70, 90, 110/”. Artysta też robi sobie trzy zdjęcia i rękami wyznacza trzy kąty. Czy rzeczywiście są to takie kąty jak zaznaczył na fotografii? Mamy wątpliwości. Fotografia nie jest rzeczywistością. Artysta pokazuje nam jak bardzo fotografia jest umowna.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda. 

Autor: Józef Robakowski

Tytuł: Z cyklu: „Relacje – 1 metr”

Wymiary: wysokość 29,5 cm,  szerokość 39,6 cm

Technika: fotografia czarno-biała

Rok powstania: 1975

Praca Józefa Robakowskiego to pionowa prostokątna czarno biała fotografia na papierze. Składa się z trzech części – poziomych pasów jednakowej wysokości, będących osobnymi fotografiami. Każda z nich przedstawia autora – Józefa Robakowskiego – sfotografowanego frontalnie do linii żeber na tle ściany z pionowych desek. Artysta – wówczas młody mężczyzna -  ma krótkie, jasne włosy z wyraźnym przedziałkiem po lewej stronie. Ubrany jest w jasną koszulę z długim rękawem, na prawym nadgarstku zapięty ma zegarek na skórzanym pasku.  Robakowski na każdym zdjęciu jest w centrum kompozycji.  Fotografie posiadają górny biały margines, na którym wielkimi literami zapisany jest tytuł : „RELACJE (1 m)” oraz „Józef Robakowski 1975”.

Na górnej fotografii autor trzyma obie ręce lekko zgięte w łokciach po swojej prawej stronie na wysokości twarzy. Wyprostowane, skierowane ku górze dłonie są rozsunięte na szerokość głowy mężczyzny. Pomiędzy nimi widnieje czarny napis „1 m” z okalającymi go strzałkami skierowanymi w prawo i lewo.

Na środkowej  fotografii artysta rozkłada dłonie szerzej  - lewa dłoń jest w linii nosa, prawa nie uległa przesunięciu względem poprzedniej pozy. Podobnie jak na wyższym zdjęciu pomiędzy dłońmi rozpięta jest czarna oś ze strzałkami i napis „1 m”.

Dolna fotografia powtarza kadr z dwóch wyższych. Jedyna zmiana dotyczy rozpiętości ramion – są one odsunięte w równej odległości od głowy. Pomiędzy nimi znajduje się czarna strzałka z napisem „1 m” na tle twarzy artysty. 

Prace z cyklu „Relacje” mają charakter konceptualny. Obiektywna miara jednego metra w fotografiach Robakowskiego staje się umowną wartością. Artysta w przewrotny sposób obala mit dotyczący obiektywizmu tego medium, zwracając uwagę na relację między tym, co pokazuje fotografia, a tym, co wiemy i widzimy.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN