Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Błazen" to rzeźba z brązu o formie biologiczno-figuratywnej. Część środkowa jest pofałdowana, zakończona na górze formami odpowiadającymi w schematyczny sposób częściom ciała: głowie w charakterystycznej czapce i wyciągniętym w górę rękom, a u dołu dwoma cienkimi, niewielkimi w stosunku do reszty sylwetki nogami. Ciężar opiera się tylko na jednej z nich, wtopionej w prostokątną, metalową podstawę. Druga lekko unosi się nad postumentem. Postać ukazana przez Alinę Szapocznikow pomimo tego utrzymuje kruchą równowagę. Trochę przypomina istotę ze świata owadów, którym inspirowała się artystka, trochę tytułowego „Błazna”. Jest nieprzedstawiająca, a jednocześnie sugeruje ludzką figurę. Ma w sobie coś groteskowego i nieporadnego. Artystka eksperymentuje w pracy z ciężarem i bezwładem materii. Walka z grawitacją to jeden z kluczowych dla jej twórczości tematów. Świadomie przerzuca środek ciężkości, aby zachwiać równowagą, pokazać ciężar materii, jej cielesność. Jak pisała Krystyna Czerni, Szapocznikow „...na pierwszym miejscu próbowała naruszyć to właśnie: prawo grawitacji. Najbardziej oczywiste i niewzruszone prawo tego świata – stało się metaforą ludzkiej egzystencji. Posiadanie ciężaru, formy, to najlepszy dowód wcielenia i realności.” (Krystyna Czerni, „Drugie skrzydło albo Aliny Szapocznikow sen o lataniu", w: „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). Jednocześnie artystka marzyła o materii wyzbytej ciężaru, ulotnym bycie i cielesności pozbawionej owego ciążenia, które utożsamiane może być z cierpieniem.

Ekspresyjna forma „Błazna" przypomina prace innej artystki – francuskiej rzeźbiarki Germain Richier, która czerpiąc ze świata przyrody tworzyła formy pół zwierzęce, pół ludzkie. Szapocznikow poznała jej twórczość podczas studiów w Paryżu. Dzieła Richier miały na nią niewątpliwy wpływ, jednak w swoich poszukiwaniach artystka czerpała też z doświadczeń Henry’ego Moore'a i jego strukturalnej równowagi, jednocześnie eksperymentując z formą zmierzającą w kierunku abstrakcji.

„Błazen" to rzeźba wykonana z brązu. Jest to trochę istota ze świata owadów. Trochę postać ludzka. Ma masywny „korpus” i cienkie nóżki. Jedna jest przyczepiona do podstawy z metalu. Alina Szapocznikow ukazuje postać, która idzie i utrzymuje równowagę. Artystka podejmuje w pracy temat ciężaru materii.

Alina Szapocznikow jest rzeźbiarką.

Praca „Błazen” powstała pod koniec lat 50. XX wieku. Rzeźba jest wykonana z brązu. Przedstawia dziwną postać z wyciągniętymi do góry rękami. Postać ledwo utrzymuje  się na cienkiej nóżce. Drugą nóżkę podnosi do góry. Próbuje utrzymać równowagę. Podobne rzeźby tworzyła Germaine Richier. Alina Szapocznikow poznała ją podczas studiów w Paryżu.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autorka: Alina Szapocznikow

Tytuł: „Błazen”

Rok powstania: 1959-1960.

Technika: rzeźba z brązu

Wymiary: wysokość 35 cm,  szerokość 24 cm,  głębokość 16 cm

Praca jest niewielką rzeźbą z brązu, wysokości przedramienia dorosłej osoby. Mimo tytułu „Błazen” sytuuje się na granicy abstrakcji.

Rzeźba jest odlewem z surowego brązu. Ma postać zawieszonej w powietrzu, wielokątnej, organicznie układającej się tkaniny. Jej dolna część, zwiewna, to róg skierowany w dół, rozcięty u końca na dwa niezależne pasma.

Jej górna część jest bardziej masywna. Dwa rogi rozpostarto w poprzek pracy, horyzontalnie w lewo i horyzontalnie, choć nieco wyżej, w prawo. Są one zakończone szpiczaście.

Dwa kolejne rogi wydobyto na środku pracy i skierowano je szpicami wzwyż, lewy nieco bardziej poziomo, prawy prawie pionowo.

Rzeźba jest osadzona na jednym, bardzo cienkim pręcie, umieszczonym na kwadratowej podstawce.

Kształt ten można uznać za sylwetę tytułowego bohatera, błazna, dynamicznie balansującego na jednej nodze w błazeńskiej czapce.

Leszek Karczewski, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN