Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Piękna kobieta" to rzeźba wykonana z terakoty. Ukazuje popiersie kobiety. Postać została przedstawiona z rękami uniesionymi ku górze, w geście sięgania w tył ku włosom uformowanym w „koński ogon”. Kobieta ma nieproporcjonalnie małą okrągłą głowę bez zaznaczonych rysów twarzy, a w części dolnej – dwie niemal regularne półkule bujnych piersi z zaznaczonymi wklęsłością sutkami. Praca powstała na fali Odwilży po śmierci Stalina, która w sztuce oznaczała rezygnacją z popierania socrealizmu i zwiększenie zakresu swobody artystów. Alina Szapocznikow, która początkowo, po powrocie do kraju w 1951 roku, po studiach w Pradze i w Paryżu, realizowała rzeźby w obowiązującym nurcie realizmu socjalistycznego, zwróciła się wówczas w stronę poszukiwań formalnych. Jej zainteresowania skupiły się na cielesności, a zwłaszcza na gloryfikowaniu, wręcz narcystycznym, piękna młodego kobiecego ciała. Rzeźby Szapocznikow z tego okresu cechuje witalność, zmysłowość, pewnego rodzaju rozbuchany erotyzm. Artystka akcentuje elementy wskazujące na płodność takie, jak piersi czy brzuchy. Jak pisała w 1972 roku: „Mój gest kieruje się w stronę ciała ludzkiego, tej >>strefy całkowicie erogennej<<, w stronę najbardziej nieokreślonych i najulotniejszych jej odczuć” ( „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). W omawianej pracy, postać została w znacznym stopniu zmonumentalizowana i uproszczona, głowa ma schematyczny kształt, a piersi zostały sprowadzone do dwóch kul, które stanowią stabilną podstawę. To pewne podparcie to cecha charakterystyczna prac artystki pochodzących z tego okresu. Były one z reguły niskie i przysadziste, dopiero z czasem zaczęły piąć się ku górze.

W obszernym katalogu rzeźb Aliny Szapocznikow jego autorka Jola Gola wskazuje, że „Piękna kobieta" w swej bujności form i z ekspresją pełną erotyki była często przeciwstawiana powstałej rok wcześniej pracy „Ekshumowany" ukazującej „wypaloną”, pozbawioną kończyn ludzką sylwetkę. Obie kompozycje silnie ze sobą kontrastują, przeciwstawiając rozkwit i życie - destrukcji i śmierci. Ta dwoistość wydaje się charakterystyczna dla całej twórczości Szapocznikow, która odnosząc się do cielesności ukazywała zarówno jasną, jak i ciemną stronę życia.

Dorota Stolarska-Kultys

Alina Szapocznikow studiowała w drugiej połowie lat 40. XX w. w Pradze i w Paryżu. Po powrocie do Polski w 1951 r. rzeźbiarka zaangażowała się w zadekretowany dwa lata wcześniej realizm socjalistyczny. Wykonała wówczas „Pomnik przyjaźni polsko-radzieckiej", ukazujący żołnierzy dwóch narodów w braterskim uścisku, jednak dość szybko rozczarowała się socrealizmem. „Piękna kobieta" bardzo dobrze wpisuje się w następny okres jej twórczości, kiedy na fali Odwilży czyli odgórnej liberalizacji kultury i sztuki, władza zwiększyła zakres swobody zarówno, co do treści, jak i formy prac plastycznych. Dlatego w rzeźbie Szapocznikow z propagandy politycznej akcent pada na afirmację młodzieńczej witalności w codziennym życiu. Popiersie kobiety, unoszącej ręce w geście związywania włosów, staje się polem poszukiwań formalnych. Zamiast akademickiej poprawności cechuje je bardzo sumaryczna figuracja. Jest ona uchwytna zwłaszcza w sprowadzeniu głowy i piersi kobiety do trzech kul oraz w wydatnym wydłużeniu jej szyi.

Piotr Słodkowski (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 540).

„Piękna kobieta" to rzeźba ukazująca nagą młodą kobietę. Postać ma ręce uniesione do góry. Trzyma nimi włosy. Ma głowę o prostym kształcie i okrągłe duże piersi. Alina Szapocznikow zachwyca się jej siłą i kobiecością. Rzeźba wyraża zachwyt nad młodością i pięknem ciała. Jest zmysłowa. Praca pochodzi z wczesnego okresu twórczości artystki. Szapocznikow zawsze interesowało ciało. Ukazywała jego rozkwit, a także rozpad.

Alina Szapocznikow jest rzeźbiarką.

Praca artystki „Piękna kobieta” pokazuje młodą nagą kobietę. Kobieta trzyma ręce za głową. Podnosi do góry swoje włosy. Jest wyprostowana. Ma duże, pełne piersi. Kobieta jest bardzo zmysłowa i prowokacyjna.

Rzeźba  „Piękna kobieta” powstała w połowie lat 50. XX wieku.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autorka: Alina Szapocznikow

Tytuł: „Piękna kobieta”

Rok powstania: 1956

Technika: rzeźba terakotowa

Wymiary: wysokość 52 cm,  szerokość 31 cm,  głębokość 37 cm

Rzeźba jest portretem kobiety, aktem w ujęciu od talii. Styl i technika – rzeźba z terakoty – nawiązuje do prymitywizmu sztuki kultur pierwotnych.

Syntetycznie oddana kobieta unosi włosy z karku: ma ramiona skierowane symetrycznie w górę, przedramiona są ukryte pod długimi włosami, spływającymi w tył.

Mała, okrągła głowa kobiety nie ma rysów twarzy. Jest osadzona na smukłej szyi, lekko odchylonej w prawo. Długość szyi równa jest długości głowy.

Uniesione po bokach masywne ramiona, grubości szyi, sięgają do wysokości szczytu głowy. Pomiędzy szyją a ramionami widoczne dwa obszerne ażury. Lewa ręka jest osadzona niżej w barku; pacha prawej ręki jest bardziej wcięta.

Poniżej na klatce piersiowej rysują się wyraźnie, zwłaszcza przy odsłoniętych pachach, mięśnie dźwigające biust. Tworzy on postawę kompozycji. Każda z piersi jest większa od głowy, prawa masywniejsza i bliżej widza patrzącego od frontu. Piersi są niemal idealnie kuliste, z ledwie zaznaczonymi sutkami.

Ciało kobiety oddane jest przez gładką fakturę, włosy – surową, chropawą.

Leszek Karczewski, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN