Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Terminal" to rzeźba wykonana w technice asamblażu. Jest to praca wieloelementowa, której część centralną stanowi rozcięty od góry, niewysoki (65 cm) stożek o sześciokątnej podstawie. W rozcięciu zamontowana została mała drabina przypominająca schody. Pozostałe pięć elementów zespołu rozłożone jest wokół podstawy stożka na podłożu. Niektóre z nich unoszą się nad podłogą, opierając się na listewkach lub drewnianych klockach. Rzeźba jest prezentowana razem z rysunkiem „Terminal 1986" (Kolekcja Muzeum Sztuki w Łodzi) przedstawiającym abstrakcyjną kompozycję zbudowaną z „rozedrganych” linii, w której centrum umieszczony jest czarny trójkąt.

Terminal to rzeźba usytuowana poniżej linii wzroku, „rozciągająca” się na podłożu. Jej orientacja jest bardziej horyzontalna, chociaż sposób zakomponowania umieszczonych pod kątem „schodów” wprowadza element wertykalności. Odnosząc to do refleksji Chlandy dotyczącej ciał leżących bliżej ziemi i tych z niej wyrastających, można powiedzieć, że centralna część rzeźby i otaczające ją elementy przynależą do porządku materialnego, a skierowana ku górze drabina odsyła do tego, co transcendentne. W swoich pracach artysta odnosi się często do malarstwa pejzażowego, wprowadzając do nich elementy takie jak plany, horyzont czy widnokrąg. Wielopłaszczyznowy i wieloplanowy Terminal również zawiera w sobie elementy krajobrazu. Jest to jednak pejzaż bardzo współczesny, prawdopodobnie jeden z zaobserwowanych i zapisanych w pamięci autora. Wskazywać może na to nie tylko układ poszczególnych elementów, ale także tytuł, który odsyła do miejsc takich, jak terminale promowe lub pasażerskie na lotniskach.

Chlanda porusza w pracy interesujące go zagadnienia fizyczności dzieła i jego relacji z przestrzenią, z którą według jego prywatnej ontologii rzeźbiarskiej, jest ono nierozerwalnie związane. Rozłożyste rozmieszczenie rzeźby w galerii sprawia, że silnie oddziałuje ona nie tylko na miejsce, ale także na odbiorcę, każąc mu się do niej ustosunkować. Jest to tym silniejsze, że niektóre elementy kompozycji unoszą się nad podłogą, utrzymując się jedynie w oparciu o chwiejną równowagę, która może zostać w każdej chwili zburzona. Ta tymczasowość wprowadza napięcie, które nie pozwala widzowi zachować obojętności.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska-Kultys

„Terminal" to rzeźba wykonana w technice asamblażu (kompozycja złożona z przedmiotów gotowych). Praca składa się z wielu elementów. Główna jej część to forma przypominająca rozciętą górę. W rozcięciu znajduje się mała drabina wyglądająca jak schody. Pozostałe pięć elementów rozłożone jest na ziemi. Niektóre z nich unoszą się nad podłogą, opierając się na listewkach lub drewnianych klockach. Konstrukcja przypomina makietę krajobrazu. Tytuł może wskazywać, że jest to krajobraz współczesny np. terminal lotniczy lub promowy. Artysta przenosi go do galerii.

Dorota Stolarska-Kultys

Marek Chlanda tworzy instalacje. Praca z 1968 roku ma tytuł „Terminal”. Na dość dużej przestrzeni ustawione jest wiele części tej instalacji. Najważniejsza jest rozcięta góra. W rozcięciu znajduje się coś co przypomina drabinę lub schody. Schody sięgają wyżej niż góra. Pozostałe pięć części instalacji jest rozłożonych na podłodze. Niektóre części są umieszczone na klockach. Wydaje się, że nieco unoszą się nad podłogą. Tytuł „Terminal” może kojarzyć się z lotniskowym terminalem. Lotnisko zajmuje znaczny obszar. W obrębie lotniska są m.in. wieża kontroli lotów, pasy startowe, płyty postoju samolotów i rozległe terminale dla pasażerów. Samolot pozwala człowiekowi  wznieść się nad ziemią, nad najwyższymi górami. Samolot spełnia odwieczne marzenie człowieka o lataniu. Terminal jest miejscem przejściowym - jeszcze jesteśmy na ziemi, ale już za chwilę możemy wznieść się do lotu.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Marek Chlanda

Tytuł: „Terminal”

Wymiary: wysokość 65 cm, szerokość 74 cm, głębokość 79  cm

Technika: asamblaż (drewno, tektura, wosk, stearyna, farba akrylowa, grafit)

Rok powstania: 1986

Rzeźba Marka Chlandy „Terminal” to wieloelementowy obiekt, którego centralną część stanowi forma zbliżona do piramidy w kolorze ciepłego jasnego brązu o wysokości około 45 centymetrów. Piramida wykonana jest z tektury pokrytej nieregularnymi strumieniami brązowej stearyny i wosku, spływającymi grawitacyjnie od szczytu. Krawędzie styku ścian i podstawy nie przylegają do siebie ściśle, tworzą widoczne szczeliny. Ze szczelin wysuwają się w nieregularnych odstępach kilkucentymetrowe, pomalowane na czarno listewki. Ostrosłup nieforemnej piramidy spoczywa na sześciobocznej, nieregularnej podstawie. Przeciwległe krawędzie bryły przypominającej  piramidę są ścięte na płasko i tworzą czworoboczne płaszczyzny, zaś cała bryła jest rozcięta. W tej przerwie zamocowane są schody.  Jedna z krawędzi ostrosłupa, pomiędzy dwoma trójkątnymi ścianami jest ścięta płasko i staje się podstawą dla schodów. Schody ujęte są dwiema czarnymi listwami , które po osiągnięciu czubka piramidy biegną skosem wyżej na kolejne 30 centymetrów. Same schody kończą się powyżej szczytu. Białe schody są nierównomiernie pokryte, niczym chodnikiem, niejednorodną szaro-pomarańczowo – fioletową stearyną lub woskiem o urywanych krawędziach. Dukt schodów pokryty jest trzema osobnymi kawałkami plastycznej substancji, rozwałkowanej w owalne podłużne kształty.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN