Dokumenty Inne

„Razemczyosobno” jest zbiorem druków, dokumentów, tekstów, fotografii, kroniką działań niezależnej galerii Czyszczenie Dywanów.
Galerię założyli w Łodzi w 1982 roku dwaj przyjaciele z ulicy i ze szkolnej ławy Adam Paczkowski i Radosław Sowiak. Dywaniarze – bo tak nazywano właścicieli – zarejestrowali firmę usługową zajmującą się czyszczeniem dywanów jako przykrywkę dla działalności artystycznej. Przestrzeń wystawiennicza mieściła się w maleńkim mieszkaniu przy ul. Piotrkowskiej 255. Wystawiali w niej m.in. tak znani artyści, jak Henryk Stażewski, Zbigniew Warpechowski, Jan Dobkowski, Ryszard Waśko, Andrzej i Ewa Partum, Józef Robakowski.
Legalnie działający zakład usługowy służył Paczkowskiemu i Sowiakowi za pretekst do spotykania się większej grupy osób, a tym samym do organizowania imprez masowych surowo zakazanych w stanie wojennym. Nieoficjalnie jednak zajmowali się tym, czym normalnie zajmuje się galeria sztuki: kupowaniem i sprzedawaniem obrazów oraz organizowaniem wystaw.
W 1986 roku Służba Bezpieczeństwa, podczas serii „rozmów wychowawczych” z artystami jasno oznajmiła, że nie życzy sobie ich jakiejkolwiek aktywności na polu sztuki. W roku 1986 archiwum galerii Czyszczenie Dywanów zostało wywiezione z kraju i złożone jako depozyt w Bibliotece Sztuki w Kopenhadze. Stało się tym samym zalążkiem przyszłego Instytutu Sztuki im. Społecznego Protestu, placówki nastawionej na pokazywanie wzajemnego przenikania nowych struktur społecznych z postawami artystycznymi.
W 1987 roku aby propagować ideę Czyszczenia Dywanów artyści postanowili wytoczyć sobie serię procesów sądowych, które ciągnęły się potem przez kilka lat.
W 2006 roku archiwum Czyszczenia Dywanów podarowane zostało Muzeum Sztuki w Łodzi.
„Razemczyosobno” sygnowane jest znakiem „Zakaz zawracania”. Tak właśnie nazywała się założona przez Paczkowskiego i Sowiaka oficyna wydawnicza publikująca materiały powstałe w ramach działań galerii Czyszczenie Dywanów. W „Razemczyosobno” zebrano siedem numerów czasopisma „Mersapon” (oryginalnie była to nazwa środka czyszczącego dywany, tkaniny, itp.), „biuletynu informacyjnego” galerii. Na łamach „Mersaponu” artyści zamieszczali relacje z kolejnych wystaw, różne dokumenty i zdjęcia, a nawet reportaż ze zorganizowanego przez „Dywaniarzy” heppeningu – prywatnego turnieju tenisa ziemnego, w Konopnicy, w którym wzięła cała czołówka polskiego tenisa. Tak „Mersapony”, zbiór „Razemczyosobno”, czy w ogóle inne publikacje wydawnictwa „Zakaz zawracania” był nielegalne na mocy przepisów stanu wojennego.
Maciej Cholewiński

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN