Wacław Szpakowski

S 2 - Studia spirali

Udostępnij:
Datowanie: 1939 - 1943 r.
Technika: rysunek
Materiały: kalka techniczna, tusz
Rozmiar:wys. 32,6 cm, szer. 86,3 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 27.01.1979
Numer inwentarzowy: MS/SN/RYS/889

Opis dzieła

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

Informacje o artyście:

  • żył w latach 1882-1973;
  • ukończył studia architektoniczne;
  • tworzył biografie i rysunki;
  • w latach 1900-1952 zrobił ok.120 rysunków linii.

Opis dzieła:

  • Inspiracją dla artysty był grecki meander. Meander to linia pozaginana  wielokrotnie pod kątem prostym. Linia meandra nigdy się nie przecina. Linia wielokrotnie powtarza ten sam układ.
  • Rysunek jest kręty i zawiły. Jest też symetryczny i harmonijny.
  • Na rysunku jest jedna linia. Linia ma 1 mm grubości i zagina się pod kątem prostym. Nie przecina się. Rozpoczyna się w lewym rogu, a kończy w prawym rogu rysunku.
  • Najlepiej przesuwać palcem po wykreślonej przez Szpakowskiego linii.

Ciekawostki:

Córka artysty wspominała jak ojciec wyjaśniał jej swoje prace: Pokazując mi jakikolwiek rysunek  zmuszał do patrzenia: „o tu – patrz – jest początek – śledź teraz linię. Tak, nie przerywaj” – gdy skołowana, zmęczona zwrotami, zagęszczeniami, znajdowałam ujście linii, triumfował: „widzisz, jakie to proste, a potrzeba 935 ruchów, by znaleźć sens”.

Ważne jest cierpliwie wędrować  tak, jak nas prowadzi linia.

Rysunki Wacława Szpakowskiego zainspirowały współczesnych kompozytorów:  Zygmunta Bargielskiego i Barbarę Konopkę. Utwory muzyczne mają określony czas ich wykonania. Można by też policzyć, jak dużo czasu zajmie nam prześledzenie linii w rysunku Szpakowskiego.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko


Seria prac ze spiralami, którą artysta oznaczył literą „S”, wykonana została na kalce technicznej tuszem za pomocą grafosu w latach 1939 – 1943. 

Trzy warianty spirali tworzą kompozycję o walorach dekoracyjnych. Rozpoznać w niej można meander - kształt występujący w przyrodzie oraz antyczny motyw zdobniczy, któremu wykształcony jako architekt Szpakowski poświęcał wiele uwagi. Studia Spirali czytać można również jako plan – rzut poziomy labiryntów. O ile jednak w labiryncie łatwo się zgubić, tu droga jest klarowna i rytmiczna. Linia spokojnie prowadzona jest do środka figury, a następnie wyprowadzona zostaje ze środka na zewnątrz. 

Spirale, tak jak inne prace Szpakowskiego, tworzone były konsekwentnie według jasno określonego programu. Biegnące równo i zginające pod kątem prostym linie mierzą zawsze 1 milimetr grubości, a oddzielone są 4-milimetrowymi interwałami.

Oprócz bycia świadectwem dociekań artysty na temat procesów i kształtów występujących w naturze i architekturze, Studia Spirali pełnią też inną funkcję – zakładają aktywny udział patrzącego na dzieło widza. Zapraszają do podążania za biegnącą zawile linią i do uważnego jej śledzenia ruchem własnego oka. Tworzące spirale linie urywają się, otwierając kompozycje na świat – wskazują kierunek w przestrzeni poza dziełem, w której każdy na własną rękę może szukać rytmu otaczającej rzeczywistości.

Jakub Gawkowski

Wystawy

Wacław Szpakowski. Riga Notebook [2023-02-01-2023-05-11]
Notes ryski. Śladem linii Wacława Szpakowskiego

Wacław Szpakowski
Wacław Szpakowski

Architekt, rysownik i fotograf. Prekursor abstrakcji geometrycznej, przez całe życie konsekwentnie zgłębiający zagadnienia rytmu, systemów zapisów oraz geometrii przyrody. Pozostawił po sobie liczne prace z pogranicza sztuki abstrakcyjnej, muzyki i matematyki, które ukazują związki oraz bliskość tych dziedzin.   Wacław Szpakowski urodził się w Warszawie, a w 1897 roku jego rodzina przeniosła się do Rygi. Studiował architekturę na Politechnice Ryskiej w latach 1902-19011. Po ukończeniu studiów wrócił do Polski. Mieszkał w Warszawie, gdzie pracował w Ministerstwie Poczty i Telekomunikacji jako inżynier budowlany oraz w Otwocku, pracując...

Dzieła w tej samej kolekcji
Zobacz także
Powiązane obiekty