Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przemysłowa Łódź fascynowała Hillera jako miasto nowoczesnej produkcji i walki klas. Artysta manifestował w sztuce lewicową wrażliwość na wyzysk i robotniczą nędzę. Dawał świadectwo brutalnemu przekształceniu przyrody przez przemysł i uprzedmiotowieniu ludzi przez maszyny. W latach 20. XX w. pracował nad ilustracjami przedstawiającymi Łódź do tomu wierszy „Sadza i złoto” Witolda Wandurskiego, zaprzyjaźnionego komunistycznego poety i dramaturga. W linorytach poszukiwał estetyki oddającej robotniczy charakter miasta. Jego surowy obraz kreśli za pomocą zgeometryzowanych form i ekspresjonistycznego rytmu.

Informacje o artyście:
Karol Hiller:
●    był malarzem, grafikiem i nauczycielem;
●    urodził się w Łodzi, w 1891 roku;
●    studiował:
-    chemię w Wyższej Szkole Technicznej w Darmstadcie,
-    budownictwo w Warszawskim Instytucie Politechnicznym,
-    malarstwo w Ukraińskiej Akademii Sztuki w Kijowie;
●    w sztuce często pokazywał Łódź i jej mieszkańców;
●    naziści zamordowali go w lesie pod Łodzią, w 1939 roku.

Opis dzieła:
●    to grafika; kiedy artysta chce mieć dużo takich samych obrazów, robi grafikę; grafika to odbijanie tego samego obrazu;
●    artysta zrobił ją w technice linorytu → wyrył obraz na płaskim kawałku gumy, a potem odbił go czarną farbą na białym papierze;  linoryt to prosta technika;
●    to obraz przedstawiający → pokazuje świat →  to pejzaż;
●    pejzaż zwykle pokazuje, jaki świat jest piękny;
●    ten pejzaż nie pokazuje pięknego świata, ale świat brzydki;
●    Zamarła fabryka pokazuje pejzaż fabrycznego miasta – Łodzi;
●    na obrazie nie ma ludzi, zwierząt czy roślin; są tylko fabryczne budynki i kominy; fabryka nie pracuje;
●    technika i rysunek w grafice Zamarła fabryka są bardzo proste;
●    Hiller zrobił tę grafikę w 1922 roku → wtedy warunki życia i pracy ludzi w Łodzi też były bardzo proste.

Autor skryptu: Leszek Karczewski

Linoryt ten jest jednym z serii prac przedstawiających łódzkie fabryki. Podobnie ascetyczna w formie, jak inne, wyróżnia się negatywowym ujęciem. (Grafika jest bardzo prosta, geometryczna, nie ma wielu elementów. Przypomina negatyw fotograficzny, czyli zdjęcie na kliszy przed wywołaniem go.) Budynki mają czarne ściany, otwory okienne są białe. Zwiększa to poczucie opuszczenia i martwoty. Praca sprawia wrażenie, jakby została namalowana czarną sadzą, która wczasach dymiących kominów fabrycznych osiadała na budynkach. Czerń budynków odcina się mocno od bieli nieba. Z przedstawionych kominów fabryk nie unosi się dym. W zwartej i oszczędnej w formie kompozycji nie widać żadnego ruchu, produkcja „stoi”, ale w powietrzu czuć wiszące zagrożenie. Zamykanie fabryk i związane z tym zwalnianie wielu pracowników cyklicznie zdarzało się w przemysłowej Łodzi. Problemy te nie były obojętne dla artysty, który wyczulony był na sprawy społeczne. Artysta urodził się w Łodzi 1 grudnia 1891 roku. Jego ojciec, zawodowy tkacz przyjechał do miasta prawdopodobnie z Prudnika na Dolnym Śląsku w 1. poł. XIX wieku. Karol Hiller studiował chemię w Wyższej Szkole Technicznej w Darmstadcie, budownictwo w Warszawskim Instytucie Politechnicznym i malarstwo w Ukraińskiej Akademii Sztuki w Kijowie. W 1921 roku wrócił do Łodzi i osiadł w tym mieście na stałe. 

Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk