Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Kolineacja III" to rodzaj płaskorzeźby - forma przestrzenna wykonana z gładko polerowanego drewna polichromowanego połyskliwymi lakierami w barwach magenty, czerni, czerwieni i bieli. Praca należy do cyklu „Kolineacji", nad którym Stefan Krygier pracował od 1968 roku, podejmując problem przekształcania elementów formy. Kompozycja łączy w sobie surowy porządek geometrii zachowany w „ramie” z elementami organicznymi przypominającymi zaschniętą lawę. Gdzieniegdzie umieszczone zostały czarne i czerwone kulki, jak gdyby wychodzące, czy też „zrodzone”, z drewnianej konstrukcji. Artysta posługuje się w pracy kształtem i barwą, by ukazać zachodzące w dziele zależności formalne, zmienne związki między poszczególnymi elementami czy dialog kolorów. Jako uczeń, a później także bliski przyjaciel i współpracownik Władysława Strzemińskiego, podobnie jak on pojmował sztukę jako wytwór dociekań intelektualnych i miał do niej stosunek eksperymentalno-analityczny. W jego działalności artystycznej, jak sam zauważał, występowały „...dwa czynniki. Jeden to poszukiwanie nowego problemu; drugi to znajdywanie właściwej formy dla jego wyrażenia – określenia.” (Katalog wystawy „Stefan Krygier. Malarstwo, grafika, rzeźba. Wystawa jubileuszowa 40 lat pracy twórczej", BWA w Łodzi, 1988). Zgodnie z tą ideą powstał między innymi cykl, do którego należy omawiana praca. W matematyce kolineacje to przekształcenia geometryczne zachowujące współliniowość punktów, artysta zaś rozumiał je jako „przekształcenia abstrakcyjnych form w różnych punktach przestrzeni leżących na liniach prostych, oraz rozprzestrzenianie się tych form w określonych strefach.” (Katalog wystawy „Stefan Krygier", Galeria Współczesna, Warszawa, 1972). Zasada ta wyrażała się u niego w postaci dwuczęściowych układów, zarówno prostych, jak i bardziej złożonych, ukazujących różnorodne zależności i powinowactwa poszczególnych elementów. Prace mają związek z zainteresowaniem artysty zagadnieniami dotyczącymi percepcji i architektoniki. Tworzone przez niego reliefy miały za zadanie wskazywać odbiorcom nowe możliwości związków zachodzących między postrzeganiem zmysłowym, a procesami umysłu. Architektonika zaś służyć miała scaleniu obszaru postrzegania. W tym celu artysta wprowadzał do kompozycji elementy podobne pod względem kształtu, lecz zróżnicowane jeżeli chodzi o skalę czy miejsca w układzie. Tego rodzaju realizacje miały uczyć patrzeć i dostrzegać związki między kształtami.

„Kolineacja III" to forma przestrzenna. Została wykonana z drewna pokrytego farbą. Jej kolory to fiolet, czerń, czerwień i biel. Praca należy do cyklu „Kolineacji". Stefan Krygier pracował nad nim od 1968 roku. Badał w nim, jak zmieniają się elementy formy. Kompozycja składa się z ramy. W niej jest element przypominający zaschniętą lawę. Do ramy przyczepione zostały kulki. Artysta posługuje się w pracy kształtem i barwą. Chciał ukazać zachodzące w dziele zależności i związki między poszczególnymi elementami. Ma ono nauczyć nas patrzeć i dostrzegać związki między kształtami.

Stefan Krygier malował obrazy oraz rzeźbił. Rzeźba nosi tytuł „Kolienacja III”. Kolienacja to pojęcie geometryczne. Bada, jak mogą zmieniać się bryły geometryczne. Artysta badał jak mogą zmieniać się różne bryły geometryczne. Rzeźbę wykonał z drewna. Drewno pomalował specjalną, kolorową i lśniącą farbą. Kwadratowa praca podzielona jest na trzy części. Każda część to rząd figur geometrycznych. Figury zmieniają swój kształt i kolor.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Stefan Krygier 
Tytuł: „Kolineacja III”
Rok powstania: 1970
Tworzywo: drewno,  emalia nitrocelulozowa
Wymiary: wysokość 100 cm, szerokość 100 cm
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

„Kolineacja III” to forma przestrzenna. Została wykonana z drewna pokrytego połyskliwym lakierem w kolorach: białym, czarnym, czerwonym i fioletowym. Pracę podzielić można na trzy poziome pasy. Górny i dolny mają tą samą wysokość: 29, 5 cm. Środkowy ma 41 cm. Pas górny stanowi pozioma, prostokątna fioletowa płyta z czterema okrągłymi otworami. Przy czwartym, od lewej, u dołu, zamontowana czarna kulka. Na pasie dolnym, na białym tle namalowano cztery koła. Są analogicznej wielkości co górne otwory. Od lewej mamy koło jasnoszare, czarne, koło przechodzące od góry od czerni do jasnej szarości oraz koło w kolorze od czerwieni do czerni. Między tymi pasami przestrzeń, w której umieszczona jest biomorficzna czerwona forma. To połączone ze sobą zniekształcone kule. Mają nieregularne kształty. Każda w górnej części ma zagłębienie. Zagłębienia mają różne wielkości oraz formy. Na zewnątrz pracy, poza ramą, z lewej strony, na linii kul, czarno-czerwona kulka.

Stefan Krygier miał do sztuki stosunek eksperymentalno-analityczny. Praca należy do cyklu „Kolineacji” nawiązującego do matematycznego pojęcia. „Kolineacje" to przekształcenia geometryczne zachowujące współliniowość punktów. Artysta przekształcał abstrakcyjne formy w różnych punktach przestrzeni leżących na liniach prostych, oraz rozprzestrzenianie się tych form w określonych strefach.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN