Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Mój Zapis miał być takim balsamowaniem czasu, miał czy raczej ma utrwalić to, co już się zmienia i co, choć jest jeszcze realną rzeczywistością, przestaje istnieć i może już w niedługim czasie będzie trudne do wyobrażenia” pisała Zofia Rydet o Zapisie Socjologicznym. Artystka niezwykle osobiście podchodziła do każdej fotografowanej osoby i każdego miejsca. Powstała niewyobrażalna liczba fotografii, dziesiątki tysięcy negatywów, tysiące odbitek. Wiele fotografii do dziś nie zostało wywołanych.

Zapis socjologiczny był niezwykłym przedsięwzięciem, łączącym bardzo osobistą wizję fotografii z ideą dokumentacji totalnej. Rydet zaczęła pracę nad Zapisem w latach 70. XX w., jej zamiarem było ukazanie człowieka w kontekście wnętrza jego domu, które, jak pisała, „pokazuje jego psychikę, mówi czasem o nim więcej niż on sam”. Z czasem jednak z tej prostej idei powstał niekończący się cykl, w którym kolejne fotografie bynajmniej nie zbliżały projektu do końca, lecz otwierały coraz szersze obszary poszukiwań, nowe detale i odcienie złożonej prawdy o losie człowieka.

Karol Jóźwiak (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 712-713).

Informacje o artyście:

• Zofia Rydet to fotografka.
• Stworzyła cykl fotografii zatytułowany „Zapis socjologiczny”. W tym cyklu jest bardzo dużo zdjęć.

Jak powstawał  „Zapis socjologiczny”?

• Zofia Rydet jechała na wieś, daleko od miasta;
• Zofia Rydet prosiła ludzi, żeby zaprosili ją do domu;
• Zofia Rydet robiła fotografie ludziom w ich domach;
• Gospodarze wybierali miejsce do zdjęcia;
• Na każdym zdjęciu jest jeden człowiek lub kilka osób w domu.

Opis dzieła:

Praca „Zapis socjologiczny. Anno 1978 (Gliwice)” to 4 fotografie. „Anno” oznacza rok, w którym powstały zdjęcia. Fotografie są razem oprawione, to komplet.

Zdjęcia są do siebie podobne.Na każdym zdjęciu są ludzie w pokoju. Na dwóch górnych zdjęciach są po dwie osoby, na dwóch dolnych – po jednej osobie. Ludzie na zdjęciach są w różnym wieku. Na zdjęciach po prawej stronie są dzieci. Na każdym zdjęciu są ludzie, którzy wymagają opieki. Na fotografii po lewej stronie u góry jest kobieta siedząca na wózku inwalidzkim. Kobiecie towarzyszy młody mężczyzna. Możemy się domyślać, że to syn kobiety i jednocześnie jej opiekun. Na zdjęciu po lewej stronie na dole jest starszy mężczyzna. Mężczyzna siedzi w głębi pokoju. W pokoju wisi dużo symboli religijnych – krzyż, duże obrazy, małe obrazki, makatka oraz fotografia ślubna. Możemy się domyślać, że dla starszego mężczyzny wsparciem jest religia.

Na zdjęciu po prawej stronie u góry jest małe dziecko. Dziecko stoi w głębi pokoju. Po prawej stronie zdjęcia jest fragment twarzy drugiego, starszego dziecka. Być może to starsza siostra, która opiekuje się młodszym rodzeństwem. W pokoju są zabawki – lalka i miś. Na ścianach wisi wiele zdjęć rodzinnych – fotografie ślubne i z ceremonii chrztu. Scena na tej fotografii sugeruje, że wsparciem i opoką dla dzieci jest rodzina.

Po prawej stronie na dole jest fotografia z małym dzieckiem. Dziecko siedzi w kołysce. Dziecko jest ubrane na biało. Biel kontrastuje z ciemnymi meblami, podłogą i tkaninami w pokoju. Pokój jest skromny, osobne pomieszczenie wydzielone jest kotarami. Dlaczego takie małe dziecko jest samo w pokoju?   

Autorka skryptu: Agnieszka Wojciechowska-Sej