Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Wejście" z cyklu „Most" to rodzaj kolażu, w którym na wydrukowaną na płótnie fotografię powleczoną przezroczyście zielonym polimerem nałożone zostało w centrum pionowe pasmo składające się z ośmiu prawie kwadratowych prostokątów. Są one wypełnione tekstem pisanym bielą na tle delikatnych organicznych podziałów. Odbitka ukazuje grunt z wyraźnymi śladami stóp w butach na gumowej podeszwie, przypominającymi te pozostawione przez człowieka na księżycu. Pasmo rozdziela fotografię na dwie części, które zostały pokryte siatką małych kwadratów wyznaczonych jasnozielonymi pionowymi i poziomymi liniami. Przy dolnej i prawej krawędzi część kwadratów wypełniona została ciemną kryjącą zielenią i ugrem oraz równomiernym zapisem kropek. Od górnej krawędzi ku dołowi na tle w kilku odcieniach zieleni, znajdują się wypisane odręcznie brązem wiersze tekstu. Jest to, podobnie jak na prostokątach, zwielokrotnione słowo „MOST”, które w twórczości Andrzeja Mariana Bartczaka powtarza się niemal obsesyjnie. Występuje ono jako swego rodzaju symbol, który w pracach artysty łączy i daje możliwość osiągnięcia porozumienia czy zasypania przepaści. „MOST” jest u niego synonimem każdego słowa, albowiem to właśnie ono posiada cudowną właściwość przezwyciężania dystansu, a także ułatwia nam przejście niełatwej do przebycia drogi, jaką jest niedoskonałość naszego poznania. Za jego pomocą autor może przekazać swoją wewnętrzną rzeczywistość i nawiązać intelektualny kontakt z odbiorcą. „MOST” skojarzony z podróżą może się odnosić też do przemijania i upływu czasu, stając się swego rodzaju łącznikiem między przeszłością, teraźniejszością i przeszłością. Do tej ostatniej odwołują się także przypominające wyrwane z notatnika fragmenty tekstu, napisane brązem w górnej części pracy. Artyście często zdarza się wykorzystywać w swoich kolażach własne rękopisy i notatki. Są to fragmenty przeszłości, ślady i zapis obecności. Zawarte w nich słowa umieszczone w nowym kontekście zachowują swoją formę zmieniając jednak poetykę. Łączenie środków literackich i plastycznych to cecha charakterystyczna dla twórczości Bartczaka. W jego pracach przenikają się one ze sobą i współistnieją, tworząc wielowątkową opowieść i nadając sens dziełu.

Dorota Stolarska-Kultys
 

„Wejście" z cyklu „Most" to rodzaj kolażu. Tło stanowi fotografia na płótnie. W centrum nałożone zostało na nią pionowe pasmo. Składa się ono z ośmiu prostokątów. Są one wypełnione tekstem. Odbitka ukazuje grunt z wyraźnymi śladami butów. Pasmo rozdziela fotografię na dwie części. Są one podzielone na małe kwadraty. U góry kompozycji również znajduje się tekst. Wszędzie powtarza się słowo „MOST”. W pracach Andrzeja Mariana Bartczaka pojawia się ono bardzo często. „MOST” łączy i daje możliwość porozumienia. Tak samo jak słowo. Słowo to „MOST”. Z jego pomocą autor może też symbolicznie nawiązać kontakt z odbiorcą.

Andrzej Bartczak robi prace z użyciem wielu materiałów. Do obrazów przykleja fotografie. Pisze na obrazach. Praca przypomina krajobraz oglądany z bardzo wysoka. Wygląda jak mapa. Podzielony jest na szereg kwadratów. W każdym znajduje się coś innego. Na jednych widać las, roślinność. Na innym kolorowe kropki namalowane farbą. Na jeszcze innym mało czytelne teksty. Przez środek biegnie pas podobnych do siebie prostokątów. Łączą dolną i górną krawędź obrazu jak most.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Andrzej Bartczak

Tytuł: „Wejście” z cyklu „Most”

Wymiary: wysokość 80 cm szerokość 100 cm

Technika: nadruk na płótnie fotograficznym, malarstwo temperowe i kolaż z fotografii,

Rok powstania: 1971-79

Praca Andrzeja Bartczaka to poziomy prostokątny obraz nadrukowany na płótnie fotograficznym z temperową warstwą malarską i pionowym pasem, stanowiącym oś symetrii, z naklejonych podobnych prac. Centralną kolumnę buduje osiem poziomych prostokątnych obrazków ustawionych jeden nad drugim. Prace są abstrakcyjnymi kompozycjami w odcieniach zieleni, ugru, pastelowego fioletu, gdzie każda plama koloru obwiedziona jest cienkim czarnym konturem. Prace są bardzo podobne, ale nie jednakowe. Na wszystkie nałożona jest warstwa białych szlaczków przypominających odręczne pismo, na każdym obrazku osiem wersów.

Po prawej i lewej stronie kolumny można wyróżnić trzy warstwy malarskie. Najgłębszą warstwą jest monochromatyczny nadruk w odcieniach zimnej zieleni. To fotografia miałkiego podłoża – śniegu lub piasku z wyraźnymi odciskami butów o żłobionych podeszwach. Częściowe przykrycie odbitki warstwą malarską sprawia, że można postrzegać ją jak kompozycję abstrakcyjną i nie zauważyć relacji z rzeczywistością.

Druga warstwa obrazu to regularna jasnoniebieska siatka dzieląca prawą i lewą stronę na kwadraty w układzie po sześć w rzędzie, po jedenaście w kolumnie.

Trzecią warstwą, najbliższą powierzchni, są nakładane fragmentarycznie plamy barwne wykonane farbą temperową. Są one dwojakiego rodzaju – od górnej krawędzi wsuwają się miękkie, falujące plamy rozbielonego seledynu, zieleni i błękitu pokryte czarnymi szlaczkami przypominającymi odręczne pismo. Po lewej stronie plama zajmuje wysokość czterech kwadratów, schodkowo kurczy się ku centrum do wysokości dwóch modułów i kwadraty przy kolumnie pokryte zostały białymi rzędami naśladującymi pismo bezpośrednio na zielonej odbitce. Po prawej stronie plama tempery jest mniejsza – rozciąga się na całą szerokość, lecz osiąga wysokość jednego lub dwóch kwadratów. Pole koloru ogranicza łukowato wygięta ku górze linia. Pod nią, bezpośrednio na zielonej odbitce Bartczak zapisuje białą farbą literopodobne szlaczki.

W dolnej części pracy, przy kolumnie oraz przy prawej krawędzi obrazu artysta w różnorodny sposób zamalowuje pojedyncze lub zgrupowane kwadraty. W lewej części zamalowany ugrem i zakropkowany regularnymi zielonymi punktami został trzeci kwadrat dolnego rzędu. Po prawej trzy kolejne kwadraty w dolnym rzędzie, dwa w przedostatnim rzędzie i jeden w trzecim od dołu są pomalowane na matowy granat i ozdobione niebieskimi kropkami. Granatowe kwadraty tworzą proste, wznoszące się schodki, które osiągają maksimum przy centralnej kolumnie.

Po prawej stronie zamalowanych kwadratów jest więcej. Bezpośrednio przy centralnej kolumnie namalowany jest wąski matowy niebieski pasek wysokości trzech dolnych kwadratów oraz tym samym kolorem pokryty jest przylegający do kolumny kwadrat z przedostatniego rzędu. Kolor  niebieski pokrywają rzędy kropek różnego rozmiaru – od drobnych dotknięć pędzla po rozmyte plamy. Kwadrat powyżej niebieskiego zamalowany jest na matową butelkową zieleń. Na prawo od nich wznoszą się proste schodki o podstawie i wysokości trzech kwadratów. Są pomalowane matową ciemną zielenią i pokryte rytmem ustawionych w rzędy ugrowych kropek. Za figurą, po prawo, w najniższym rzędzie kolejny kwadrat ma kolor oliwkowy nakrapiany zielenią. 

Dwie figury schodkowe – ciemnozielona i w kolorze ugru, w lustrzanym odbiciu są oparte o prawą krawędź obrazu w połowie wysokości. Na kształcie zielonym Bartczak namalował seledynowe kropki, na tej w kolorze ugru kropki są jasnożółte. Poniżej, nadal przy prawym brzegu cztery kwadraty zamalowane są rzędami białych literopodobnych szlaczków.

Andrzej Bartczak jest łódzkim artystą i pedagogiem. Tworzy prace graficzne, obrazy i instalacje wedle własnego pomysłu. 

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN