Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Przedmiot do kontemplacji" to obiekt przestrzenny – pionowa, stojąca prostokątna skrzynka wykonana z drewna pomalowanego na biało. Jej wnętrze zostało wypełnione poziomymi warstwami papieru pokrytego białą farbą. Są to w większości stare pożółkłe gazety. Nad nimi umieszczone zostały trzy celuloidowe walce przypominające zwoje z odręcznym pismem. Na skrzynce na samej górze leży ułożona ukośnie na drewnianym wsparciu jak na pulpicie otwarta książka w drewnianej okładce. Jej puste białe strony przybite zostały dużymi gwoździami. Andrzej Marian Bartczak jest autorem licznych tworzonych w najrozmaitszych technikach książek artystycznych. W swoich realizacjach na równi posługuje się środkami plastycznymi, jak i słowem, które w jego twórczości zajmuje miejsce szczególne. Pojawia się ono na różne sposoby, decydując często o sensie i znaczeniu dzieła. Bartczak wykorzystuje w swoich pracach bardzo różne materiały i techniki czerpiąc z doświadczeń dadaizmu, surrealizmu i konstruktywizmu, a także mniej odległego czasowo malarstwa materii czy taszyzmu. O tej różnorodności środków wyrazu mówił: „Przyglądam się zachowaniu różnych elementów, różnych przestrzeni, różnych znaczeń i sposobów warsztatowych w ich wzajemnym funkcjonowaniu”. Za ich pomocą w sposób pozawerbalny autor stara się przekazać odbiorcy swój własny obraz świata. Książka, która w omawianej pracy znajduje się najwyżej, jest dla Bartczaka przestrzenią „sacrum". Zwykle wypełniona tekstem, tym razem pozostała zupełnie pusta, stając się w pewnym sensie tytułowym „przedmiotem do kontemplacji”. Mimo, że jest symbolem wiedzy i mądrości - nie daje żadnych odpowiedzi. Jest tajemnicza, w jakimś stopniu niedostępna albo otwarta jedynie na tych, którzy będą potrafili tę pustkę odczytać i odnaleźć w niej zapis myśli oraz zdarzeń pozostawiony przez autora. Artysta zdaje się zwracać do wrażliwości i wyobraźni odbiorcy, a białe strony stają się przestrzenią spotkania. Być może kluczem do ich zrozumienia jest tekst zamieszczony na zwojach ukrytych w skrzynce.

Dorota Stolarska-Kultys
 

„Przedmiot do kontemplacji" to skrzynka wykonana z drewna. Jest w kolorze białym. Jej wnętrze jest wypełnione warstwami papieru. Są pokryte białą farbą. Nad nimi umieszczone zostały trzy walce z odręcznym pismem. Na samej górze leży otwarta książka w drewnianej okładce. Ma puste białe strony. Zostały przybite dużymi gwoździami. Andrzej Marian Bartczak jest autorem licznych książek artystycznych. W swoich realizacjach posługuje się środkami plastycznymi i słowem. Za ich pomocą stara się przekazać odbiorcy swój własny obraz świata.

Andrzej Bartczak jest twórcą obiektów. Obiekty nie są rzeźbami. Są konstrukcjami, zbudowanymi z różnych elementów. Artysta zbudował swój obiekt z drewna i papieru. Obiekt wygląda jak mównica. Przy mównicy stają ludzie i wygłaszają przemówienia. Dolna część obiektu cała wypełniona jest papierami. W środkowej znajdują się okrągłe cylindry, których boki są całe zapisane nieczytelnymi wyrazami. Na górze, na pulpicie znajduje się otwarta księga. Kartki księgi są białe. Na obu kartkach leżą białe kamyki. Obiekt nosi tytuł „Przedmiot do kontemplacji”. Kontemplacja oznacza przyglądanie się czemuś w skupieniu, rozmyślanie o tym, co się widzi.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Andrzej Marian Bartczak

Tytuł: „Przedmiot do kontemplacji”

Wymiary: wysokość 52 cm, szerokość 19 cm, głębokość 24 cm

Technika: obiekt z drewna, papieru, celuloidu

Rok powstania: 1981

Obiekt autorstwa Andrzeja Bartczaka to zwarta prostopadłościenna forma przypominająca stojącą szafkę. Skrzynkowa obudowa wykonana jest z drewna pomalowanego lśniącą farbą na biało, pozbijanego gwoździami. Tył, boki, spód i górny pulpit są jednolitymi płytami, zaś front jest otwarty i przedzielony poziomą półką na wysokości dwóch trzecich całości. Dolna przestrzeń w szafce jest szczelnie wypełniona ułożonymi poziomo arkuszami papieru i tekturami, pomalowanymi na biało z nieznacznymi pozostałościami koloru beżowego surowej tektury lub pożółkłej gazety. Papier jest poskładany na wzór wielkoformatowych gazet codziennych, które ułożono różnorodnie jedna na drugiej. Gdzieniegdzie, spomiędzy ściśniętych stron wystają białe paski przypominające zakładki. Górną półkę bliską w przekroju kwadratowi zapełniają trzy jednakowe celuloidowe walce. Każdy z nich ma biały, lekko pożółkły otok na górze i na dole, zaś płaszczyzna tworząca bok walca jest beżowa i pokryta równomiernie czarnymi literami w dwunastu rzędach o niewielkiej interlinii. Ciasny zapis i grubość kreski uniemożliwiają odczytanie słów i zdań. Do górnego blatu szafki przymocowana jest biała listwa i do niej  dwoma masywnymi nitami przybita jest biała, gruba, rozłożona książka. Otwarte strony są białe, śruby przebijają je pośrodku każdej z nich. Książka na blacie szafki zatem leży ukośnie, co czyni obiekt podobnym po pulpitu dla lektora.

Praca Bartczaka nasuwa skojarzenia z trzema formami materialnego istnienia książek. Patrząc od dołu są to pojedyncze arkusze lub wiele z nich złożone w leporello, powyżej – zwoje, i wreszcie – najbardziej nam znana i powszechna dzisiaj forma kodeksu. Z żadnej z nich jednak nic nie odczytamy. Dolnych arkuszy nie wyciągniemy, zwoje są nieczytelne, zaś kodeks to tabula rasa.

Andrzej Marian Bartczak w swojej pracy twórczej inspirował się dadaistycznym wykorzystaniem przedmiotów gotowych – ready mades oraz surrealistycznymi spotkaniami obiektów.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN