Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

Rysunek Władysława Strzemińskiego jest zrobiony ołówkiem i kredkami na papierze. Tkaczka jest ustawiona bokiem do nas. Ręce ma wyciągnięte przed siebie. Tkaczka pracuje przy maszynie, która nazywa się krosno tkackie. Maszyna służy do produkcji tkanin. Strzemiński chciał pokazać ruch i dlatego pokazał tkaczkę dwa razy. Raz stoi na palcach. Drugi raz jest trochę bardziej wyprostowana. Tkaczka jest narysowana ołówkiem. Maszyna, przy której pracuje tkaczka i kierunki ruchu zaznaczone są kredkami.

W latach 1945 - 1950 Strzemiński rysował pracujące z maszynami tkaczki w łódzkich fabrykach. Pokazywał jak bardzo tkaczka jest związana z maszyną. W 1949 roku Władysław Strzemiński napisał tekst Człowiek i maszyna. Władysław Strzemiński napisał (Realizm w malarstwie, 1948), że „realizm jest narzędziem poznania”. Możemy to rozumieć, że artysta malując realistycznie poznaje rzeczywistość. Jest to realizm poznania. Władysław Strzemiński zrobił swój rysunek ok. 1950 r. Wtedy w sztuce obowiązywał tzw. realizm socjalistyczny. Bohaterami obrazów powinni być robotnicy lub chłopi. 

Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Praca pt. Tkaczka autorstwa Władysława Strzemińskiego powstała w 1950 roku, technika ołówek i akwarela na papierze. Wymiary pracy 48,4 cm wysokości na 33,7 cm szerokości.

Praca przedstawia robotnicę w dwóch fazach jednocześnie. Kobieta przedstawiona został za pomocą czarne, przerywanej falistej linii w sposób uproszczony, bez szczegółów, rysów twarzy. Sposób rysunku maszyna przy której stoi przypomina rysunek techniczny z wykorzystaniem linii prostych.

Tematyka pracy – robotnica przy pracy i sposób przedstawiania jest próbą połączenia awangardowej sztuki z doktryną socrealizmu, zgodnie z którą sztuka musi mieć realną formę i socjalistyczną treść.

Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk

Opis kuratorski

W powojennych rysunkach z nurtu realizmu poznania Władysław Strzemiński dążył, za pomocą środków formalnych, do ukazania współpracy człowieka i maszyny. Zwielokrotnione kontury sylwetek sugerują skupiony, precyzyjny ruch robotnika przy maszynie. Strzemiński chciał ukazać pracę w fabryce jako proces, wymagający wiedzy, umiejętności i dyscypliny. W etosie pracy ujawniającym się w rysunkach dużą rolę odgrywa szybkość reakcji, koordynacja ręka-oko, samodoskonalenie i samokontrola. Ten nurt sztuki nazwał realizmem poznania, w przeciwieństwie do realizmu widzenia, ponieważ opierał się nie tylko na obserwacji, ale też na wiedzy o procesie pracy i produkcji. Była to odpowiedź na socrealizm, który, w ocenie Strzemińskiego, spłycał obraz pracy poprzez podkreślanie wysiłku ciała i woli, a lekceważenie intelektu. Krytyka oficjalnej sztuki doprowadziła do konfliktu artysty z władzą, pozbawienia go stanowiska na uczelni i rosnącej w ostatnich latach życia izolacji oraz trudności finansowych.

Anna Nawrot (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 862-863)