Katarzyna Kobro

Kompozycja abstrakcyjna

Udostępnij:
Datowanie: 1924-1926
Technika: malarstwo olejne
Materiały: szkło, farba olejna
Rozmiar:z ramą: wys. 52 cm, szer. 59,5 cm; bez ramy: wys. 24 cm, szer. 32 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 01.04.1932
Numer inwentarzowy: MS/SN/M/44

Opis dzieła

Jedyny, wykonany w tej rzadkiej technice, zachowany obraz abstrakcyjny. Eksponowany najpewniej, wraz z trzema innymi, w tym jednym znanym z reprodukcji, na I Wystawie Grupy Praesens, Warszawa 1926 i być może na Salon d’Automne, Paris 1928. W latach 30. XX wieku pokazywany w Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Muzeum w Łodzi. W czworoboku szklanej płyty kompozycja asymetryczna, zgeometryzowana, dwubarwna (biało–niebieska), niwelująca tradycyjną opozycję figura–tło. Nieregularna czworoboczna niebieska „figura”, konturowo wycięta a malowana płaszczyznowo, pojawia się na „tle” bieli przenikającej do jej wnętrza przez otwarty (górny, prawy) narożnik jako samoistna, wpisana w nią jak w „tło” inna „figura”. Obserwowaną przemienność rytmizują kształty, budowane przy pomocy pionów, poziomów (kątów prostych) oraz łuków i tylko w jednym miejscu linii skośnej (kątu rozwartego), a dematerializuje przezroczystość tworzywa. Obraz niniejszy, analizowany z punktu widzenia teorii „Kompozycji przestrzeni". Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego (Łódź 1931), wydaje się być eksperymentem zmierzającym do przekształcenia powierzchni w „płaszczyznę rzutową”, pokazującą skomplikowaną relację potencjalnej Kompozycji przestrzennej z przestrzenią. Dotychczasowi monografiści twórczości Kobro poświęcili niewiele uwagi obrazom na szkle.

Zenobia Karnicka (Cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 1998, s. 138)

Ten obraz Kobro to przykład jej poszukiwań formalnych, dążących do przełamania opozycji tła i bryły – otwarty, błękitny, nieregularny kształt jest zarazem figurą odcinającą się od białego tła, jak i tłem dla zawartej w jego wnętrzu białej figury.„Kompozycja abstrakcyjna" opiera się na kontraście bieli i błękitu oraz na sprzeczności form, które jednak zdają się dążyć do wzajemnego przenikania, harmonii, a w końcu – jedności. W późniejszych „Kompozycjach przestrzennych" artystka będzie kontynuowała te poszukiwania, kwestionując rozdzielność przestrzeni i rzeźby. Obraz ten można widzieć jako rzut ukazujący relacje między obiektem a otaczającą go przestrzenią – wiadomo bowiem, że inne niezachowane kompozycje abstrakcyjne na szkle przedstawiały formy analogiczne do powstających w tym czasie rzeźb abstrakcyjnych. Zastosowana technika umożliwiła artystce uzyskanie wyrazistości kontrastu i całkowitej płaskości plam barwnych, dzięki którym kompozycja staje się wyjątkowo klarowna.

Anna Nawrot (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 236)

Opis prosty

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

„Kompozycja abstrakcyjna" Katarzyny Kobro to obraz nieprzedstawiający, jedyny wykonany w rzadkiej technice malowania na szkle i zachowany. Prawdopodobnie pokazywano go wraz z trzema innymi, w tym jednym znanym z reprodukcji, na I Wystawie Grupy Praesens, Warszawa 1926 i być może na Salon d'Automne, Paryż 1928. W latach 30. XX wieku prezentowany był w ramach Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Sztuki w Łodzi. Kompozycja została przedstawiona w czworoboku szklanej płyty. Jest asymetryczna, zgeometryzowana, dwubarwna (biało-niebieska), zaciera klasyczną opozycję figura-tło. Nieregularną, czworoboczną, niebieską „figurę” namalowano płaszczyznowo, sprawia jednak wrażenie jakby była konturowo wycięta. Umieszczona jest na „tle” bieli, która przenika przez otwarty (górny prawy) narożnik do wnętrza niebieskiej formy. Trudno określić, co tak naprawdę jest figurą, a co tłem. Piony, poziomy i łuki budują rytmy, tylko w jednym miejscu występuje linia skośna. Obraz ten analizowany z punktu widzenia teorii „Kompozycji przestrzeni…", mógł stanowić eksperyment zmierzający do przekształcenia powierzchni w „płaszczyznę rzutową”, pokazującą skomplikowaną relację potencjalnej „Kompozycji przestrzennej" z przestrzenią. Dotychczasowi monografiści twórczości Kobro poświęcili niewiele uwagi obrazom na szkle.

Katarzyna Kobro była jedną z inicjatorek grupy „a.r.". Artystka uważała, że rzeźbę należy uwolnić od przymusu bycia bryłą. Według niej rzeźba stanowi równoprawny element przestrzeni, współistnieje z przestrzenią, która ją otacza i się z nią przenika. Każdy element kompozycji jest tak samo ważny.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska

Opis dla osób ze spektrum autyzmu

Katarzyna Kobro namalowała obraz abstrakcyjny. Nie przedstawia rzeczy, roślin, zwierząt ani ludzi. Katarzyna Kobro namalowała obraz olejny na prostokątnej płycie szklanej. Tło jest białe. Geometryczna figura jest ciemnoniebieska. Ciemnoniebieska figura otacza biały środek. Z prawej strony u góry ciemnoniebieska figura jest otwarta na białe tło. Figura jest ciemnoniebieska. Tło jest białe i środek jest biały. Katarzyna Kobro tak zaplanowała obraz, że mamy wątpliwości. A może jest odwrotnie - figura jest biała, a tło jest ciemnoniebieskie Katarzyna Kobro wciąga nas w grę wyobraźni. Jest to gra, w której figura i tło mogą się zamieniać. W ten sposób Katarzyna Kobro chciała nam pokazać, że figura i tło muszą być ze sobą połączone. Katarzyna Kobro była przede wszystkim rzeźbiarką. Katarzyna Kobro chciała, aby jej rzeźby stanowiły całość z przestrzenią. Kiedy Katarzyna Kobro namalowała obraz chciała, żeby nie można było rozłączyć figury i tła.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko

Wystawy

Wojna domom. Sala Neoplastyczna w solidarności z Ukrainą [2022-06-24-2022-09-11]
OdłożONE na potem z cyklu SKONTRUM [2024-01-31-2024-04-21]
Sala Neoplastyczna. Stan początkowy [2023-05-31-2024-12-31]
Awangardowe muzeum [2021-10-15-2022-05-01]
Kobro y Strzemiński. Prototipos vanguardistas [2017-04-25-2017-09-09]
Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności
Katarzyna Kobro & Władysław Strzemiński. New Art in Turbulent Times [2018-03-10-2018-09-02]
A Polish Avant-garde, Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński [2018-10-24-2019-01-14]
Sala Neoplastyczna. Kompozycja otwarta - edycja 2020 [2020-05-12-2021-04-29]
Komponowanie przestrzeni. Rzeźby awangardy [2019-10-04-2020-02-02]

Bibliografia

Zagrodzki Janusz, Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni, Warszawa : PWN, 1984 r., s. 56.

Katarzyna Kobro
Katarzyna Kobro

Rzeźbiarka i teoretyczka sztuki, była jedną z najwybitniejszych artystek związanych z awangardą międzywojenną w Polsce. Urodziła się w Moskwie w rodzinie o niemieckich korzeniach. Od 1917 roku studiowała w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury w Moskwie (później II Państwowe Wolne Pracownie Artystyczne) i szybko związała się ze środowiskiem lewicy konstruktywistycznej. W tym czasie poznała też swojego przyszłego męża, Władysława Strzemińskiego. W 1920 roku artystka przeniosła się do Smoleńska, gdzie współpracowała ze Strzemińskim, m.in. projektując plakaty dla Rosyjskiej Agencji Telegraficznej, ROSTA i uczestnicząc w obradach...

Inne dzieła tego artysty / artystki
Zobacz także
Powiązane obiekty