Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Trojice" to kompozycja przestrzenna oparta na płaszczyźnie z płyty pilśniowej pokrytej częściowo i nierównomiernie białym cementem. W wydrążonym w niej zagłębieniu umieszczona została trawa morska, od której prowadzą dwie ryte linie. Do prawego boku dołączona jest żelazna rura o przekroju kwadratowym, do lewego boku przylega natomiast żelazny pręt, u góry odchylony pod kątem. Stanislav Kolíbal posługuje się w kompozycji surowymi, pozbawionymi wartości i „ubogimi” materiałami. Trawa morska, paździerz i żelazo mają zupełnie „nieartystyczny” charakter i odrywają pracę od tradycji sztuki wysokiej. Podobnie jak włoscy artyści tworzący w nurcie Arte Povera, Kolíbal sięga po nieoczywiste surowce by eksponować, czy wręcz uwydatniać, ich ascetyczny charakter i ukryte w prostocie piękno. Włochom przyświecało przekonanie, że sztuka stając się naturalnym elementem życia powinna powrócić do prostych komunikatów i być bliższa codzienności. Skupiali się na materiałach, które pozwały im na nowo odkryć pewnego rodzaju pierwotność, zarówno natury jak i człowieka. Dążyli też do pozbawienia dzieła wartości przedmiotowych i komercyjnych, rezygnując z formy jako celu estetycznego. W tym kontekście na znaczeniu zaczął zyskiwać sam proces twórczy i stojąca za nim myśl, co łączy Arte Povera ze sztuką konceptualną. U Stanislava Kolíbala, żyjącego i tworzącego w rządzonej przez komunistów Czechosłowacji, tego rodzaju działanie miało też związek z realiami, w których funkcjonował. Abstrakcja była dla niego ucieczką od realności oraz wyrazem niechęci i niemożności komentowania otaczającej rzeczywistości. W latach 70. władze komunistyczne zakazały działalności awangardowej grupy UB 12, do której Kolíbal należał, będąc jednym z czołowych tworzących ją artystów. Zmuszony do funkcjonowania poza oficjalnym życiem artystycznym, skupił się wówczas na kreowaniu instalacji w zaciszu pracowni. Podobnie jak dzieła tworzone w nurcie Arte Povera, prace te nie powstawały z myślą o prezentacji i komercyjnym sukcesie, ale były wyrazem procesu myślowego autora.

„Trojice" to kompozycja oparta na płycie pilśniowej. Została ona częściowo pokryta białym cementem. Po prawej, z dziury wystaje trawa morska. Od niej prowadzą dwie linie. Do prawego boku dołączona jest rura. Do lewego boku przylega pręt. U góry jest on odchylony i odstaje od płyty. Oba elementy zostały wykonane z żelaza. Stanislav Kolíbal posługuje się w kompozycji surowymi materiałami. Są one pozbawione wartości materialnej i „ubogie”. Artysta stara się ukazać w pracy piękno ukryte w prostych surowcach.

Stanisłav Kolíbal jest rzeźbiarzem. Artysta robi też instalacje. Praca „Trójca” powstała w 1974 roku. Praca składa się trzech elementów: białego cementu, trawy morskiej i metalowych prętów. Wszystko to umieszczone jest na płycie pilśniowej. W pracy Kolíbala wszystko jest niedokończone. Pręty metalowe odstają od płyty, nie tworzą ramy obrazu. Biały cement nie jest podkładem do namalowania obrazu, nie pokrywa całej płyty. Wystająca trawa morska powinna być niewidoczna. Kolíbal symbolicznie odnosi się do trzech materiałów. Artysta pokazuje nam niedoskonałość naszego świata.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Stanislav Kolibal
Tytuł: „Trójca”
Rok powstania: 1974
Tworzywo: żelazo, cement, płyta pilśniowa
Wymiary: wysokość 96 cm, szerokość 78 cm
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

„Trójca” to kompozycja przestrzenna składająca się z płyty pilśniowej, trawy oraz dwóch metalowych elementów. Jeden znajduje się wzdłuż prawej krawędzi płyty. Drugi biegnie wzdłuż lewej krawędzi, a od  górnej odstaje.  Płyta pokryta jest częściowo i nierównomiernie białym cementem. Jest on porysowany, gdzieniegdzie przebija pilśnia. Powierzchnie nim nie pokryte znajdują się w górnej partii pracy oraz u góry, przy prawej krawędzi. Właśnie przy prawej krawędzi, na miejscu wolnym od cementu, artysta wydrążył pionowe zagłębienie i umieścił w nim trawę morską. Prowadzą od niej w dół dwie ryte linie. Następnie linie się rozchodzą – lewa biegnie ku lewej krawędzi, prawa ku prawej krawędzi pracy. Linia lewa dochodzi do początku żelaznego prętu przylegającego do krawędzi. Gdy dochodzi do krawędzi górnej odchyla się od niej pod kątem. Linia prawa dociera natomiast do miejsca, w którym swój początek ma żelazna rura o kwadratowym przekroju. Rura nieznacznie wychodzi poza górną krawędź pracy.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN