Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Rysunek" to kompozycja wykonana tuszem na papierze. Ukazuje koncentryczny układ swobodnych miękkich falistych linii, na których grubą czarną kreską wykreślony został kwadrat o „niedokończonym” prawym dolnym narożniku. Kompozycja jest uproszczona, oszczędna i poddana rygorowi geometrii. Zarówno w tej pracy, jak w innych realizacjach Stanislava Kolíbala głównym punktem odniesienia jest linia oraz jej układy i przekształcenia. Artysta wyraża się za jej pomocą, a system, który powstaje na jej bazie, choć z pozoru wydaje się ograniczony, daje możliwość przekazania widzowi intencji autora. Linia u Kolibala bywa zarówno gruba, jak i cienka, powtarzalna i zniekształcona, zamknięta lub skończona, a forma, którą przybiera jest drugorzędna wobec treści, jaką za sobą niesie. Artysta ucieka w geometrię od realności. Jest to wyraz niechęci i niemożności komentowania otaczającej go rzeczywistości. W swojej twórczości czerpie z amerykańskiego minimalizmu i konceptualizmu, jego kompozycje są proste i precyzyjnie zaplanowane. Łączy w nich skończone czyste partie z elementami, które tak jak plątanina linii w „Rysunku", wyglądają na nieskończone, zniekształcone, wadliwe i niedoskonałe. Omawiana praca pochodzi z okresu tak zwanych „Białych rysunków". W tych kompozycjach zdominowanych przez biel kartki, artysta odwoływał się do swoich wcześniejszych realizacji, przepracowując je pod kątem zagadnienia czasu i czasowości. Kolibal starał się oddać jego upływ, zanikanie, kruchość, niekompletność lub naruszenie. Poprzez oszczędną formę odnosił się do podstawowej osi naszego istnienia, którą stanowi wzrost, przemiana i śmierć.

Kolíbal uważa rysunek za skończone dzieło sztuki. W katalogu do swojej wystawy w Muzeum Sztuki w Łodzi pisał: ”Podstawą każdego rysunku jest proces rozstrzygania: między tym co jest dane a wolnością. Czasem prowadzi to nas do przodu, czasem wstecz. Nie ma tu dowolności ani przypadku. Jest tylko pragnienie aby za każdym razem dojść do stanu równowagi i porządku, w którym nie można już niczego zmienić”. Rysunki w jego opinii mogą wywołać zmianę koncepcji artystycznej i stanowić istotny punkt zwrotny ukazując w syntetycznej formie podejście artysty do określonego tematu i wizję jego rozwoju.

„Rysunek" to kompozycja wykonana tuszem na papierze. Ukazuje układ luźnych falistych linii. Na nich wykreślony został kwadrat. Brakuje mu części dolnego prawego rogu. Kompozycja jest bardzo prosta. Jej głównym elementem jest linia. Tworzy ona różne układy. Artysta wyraża się za jej pomocą. W omawianej pracy odnosi się do zagadnienia czasu.

Dorota Stolarska-Kultys

Stanisłav Kolíbal robił rysunki. Praca „Rysunek” powstała w 1968 roku. Jest to narysowany grubszą linią kwadrat. Kwadrat jest nałożony na splątane, cienkie linie. Kwadrat nie jest jednak dokończony. Brakuje mu jednego narożnika. Artysta traktował swój rysunek symbolicznie, jako znak upływającego czasu.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Artysta: Stanislav Kolibal

Tytuł: „Rysunek”

Data: 1968

Technika: czarny tusz na papierze

Wymiary całości: wysokość 44,5 cm, szerokość 31 cm

Minimalistyczny rysunek jest wykonany czarnym tuszem na pionowym, prostokątnym arkuszu papieru. Na środku kartki znajduje się kontur kwadratu o boku odpowiadającemu mniej więcej jednej trzeciej szerokości kartki. Narysowano go grubą linią, która w prawym dolnym rogu kształtu staje się poszarpana i wąska. Autor bardzo dynamicznym, chaotycznym ruchem ręki naniósł na środkową część kartki cienką linią linie, które nie tworzą żadnego rozpoznawalnego kształtu. Skupiają się na ścianach kwadratu, szczególnie zagęszczone są przy jego lewym boku. Są to rozedrgane linie o zróżnicowanych zagięciach i załamaniach. W niektórych miejscach wchodzą w środek kwadratu, jednak skupiają się na płaszczyźnie poza nim i jego konturach. Z prawej strony kartki przyjmują formę delikatnych, przerywanych maźnięć, które są ledwo dostrzegalne przez gęsty gąszcz linii po lewej stronie. Poprzez pozostawienie górnej i dolnej części kartki pustymi, stworzone zostały białe marginesy.

Stanislav Kolibal jest czeskim artystą, który urodził się w 1925 roku i skupia się na sztuce geometrycznej. Za pomocą abstrakcyjnych form z kształtów i linii tworzy prace, w których pierwotnie poruszał temat relacji iluzji i rzeczywistości, natomiast z czasem zaczął fascynować się problemami związanymi z obecnością człowieka na Ziemi.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, Wojciech Grum, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN