Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

Rysunek Władysława Strzemińskiego jest zrobiony ołówkiem i kredkami na papierze. Inne tytuły tego rysunku: Mechanik, Tkacz – mechanik. Tkacz - mechanik jest ustawiony bokiem do nas. Pochyla się nad maszyną. Strzemiński chciał pokazać ruch i dlatego pokazał tkacza dwa razy. Raz jest mniej pochylony. Drugi raz jest bardziej pochylony nad maszyną tkacką. Człowiek narysowany jest ołówkiem. Maszyna tkacka i kierunki ruchu człowieka zaznaczone są kredkami. W latach 1945 - 1950 Strzemiński rysował pracujących z maszynami tkaczy w łódzkich fabrykach. Pokazywał jak bardzo człowiek pracujący w fabryce jest związany z maszyną. W 1949 roku Władysław Strzemiński napisał tekst Człowiek i maszyna.

Władysław Strzemiński napisał (Realizm w malarstwie, 1948), że „realizm jest narzędziem poznania”. Możemy to rozumieć, że artysta malując realistycznie poznaje rzeczywistość. Jest to realizm poznania. Władysław Strzemiński zrobił swój rysunek ok. 1950 r. Wtedy w sztuce obowiązywał tzw. realizm socjalistyczny. Bohaterami obrazów powinni być robotnicy lub chłopi. 

Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Praca pt. Tkacz/mechanik autorstwa Władysława Strzemińskiego powstała w 1950 roku, technika ołówek i akwarela na papierze. Wymiary pracy 48,3 cm wysokości na 33,8 cm szerokości.

Praca przedstawia mężczyznę w dwóch fazach ruchu: stojącego i pochylającego się nad krosnem tkackim. Człowiek ten przedstawiony został za pomocą czarne, przerywanej falistej linii w sposób uproszczony, bez szczegółów, rysów twarzy. Sposób rysunku maszyna przy której stoi przypomina rysunek techniczny, narysowana jest samymi liniami prostymi.

Tematyka pracy – robotnik przy pracy i sposób przedstawiania jest próbą połączenia awangardowej sztuki z doktryną socrealizmu, zgodnie z którą sztuka musi mieć realną formę i socjalistyczną treść.

Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk

Opis kuratorski

W powojennych rysunkach z nurtu realizmu poznania Władysław Strzemiński dążył, za pomocą środków formalnych, do ukazania współpracy człowieka i maszyny. Zwielokrotnione kontury sylwetek sugerują skupiony, precyzyjny ruch robotnika przy maszynie. Strzemiński chciał ukazać pracę w fabryce jako proces, wymagający wiedzy, umiejętności i dyscypliny. W etosie pracy ujawniającym się w rysunkach dużą rolę odgrywa szybkość reakcji, koordynacja ręka-oko, samodoskonalenie i samokontrola. Ten nurt sztuki nazwał realizmem poznania, w przeciwieństwie do realizmu widzenia, ponieważ opierał się nie tylko na obserwacji, ale też na wiedzy o procesie pracy i produkcji. Była to odpowiedź na socrealizm, który, w ocenie Strzemińskiego, spłycał obraz pracy poprzez podkreślanie wysiłku ciała i woli, a lekceważenie intelektu. Krytyka oficjalnej sztuki doprowadziła do konfliktu artysty z władzą, pozbawienia go stanowiska na uczelni i rosnącej w ostatnich latach życia izolacji oraz trudności finansowych.

Anna Nawrot (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 862-863)