Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Projekty wystawiennicze" to zbiór pięciu rysunków na kartonie wykonanych ołówkiem i temperą i ukazujących szkice stoisk wystawienniczych. W szkicach można wyodrębnić trzy różne układy oparte na podobnym schemacie, którego element konstrukcyjny stanowi geometryczny szkielet – rodzaj ramy łączącej poszczególne części. Dwa wzory ukazane zostały w dwóch różnych ujęciach. Wszystkie trzy projekty mają spójną kolorystykę. Są to czyste barwy ograniczone do czerwieni, niebieskiego i żółtego oraz czerni i szarości. Podobne rozwiązanie konstrukcyjne i kolorystyczne zostało przez Władysława Strzemińskiego zastosowane w zrealizowanych w 1948 roku „Kompozycjach przestrzennych" przeznaczonych do powstającej wówczas Sali Neoplastycznej w Muzeum Sztuki.

Strzemiński projektowaniem mebli i przestrzeni użytkowych zajmował się jeszcze w okresie międzywojennym, zwłaszcza wówczas, gdy był związany z grupą Praesens zrzeszającą awangardowych artystów i architektów, zwolenników konstruktywizmu i funkcjonalizmu. Razem z architektem Szymonem Syrkusem opracował w tym czasie projekt salonu futer z charakterystyczną witryną „rozbitą” na kubiki i prostokąty różnej wielkości. Zdradzała ona inspiracje dokonaniami Gerrita Thomasa Rietvelda, jednego z architektów zrzeszonych w holenderskiej grupie De Stijl, której pionierskie realizacje w duchu neoplastycyzmu stanowiły istotny punkt wyjścia dla rozważań Strzemińskiego dotyczących rzeźby unistycznej, a także nowoczesnej architektury i sztuki użytkowej. W 1928 roku artysta w duecie z żoną Katarzyną Kobro, zaprojektował barwną „kabinę tytoniową” zgłoszoną przez nich do organizowanego przez warszawski magistrat konkurs na kioski, gabloty i meble miejskie. Małżeństwo zaangażowało się także w realizację pawilonów wystawienniczych dla Ministerstwa Skarbu i Monopolu Państwowego na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu. Strzemiński był też prawdopodobnie autorem pokoju dziennego w prywatnym mieszkaniu Mariana Minicha, dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi w latach 1935–1965. Wnętrze i znajdujące się w nim meble utrzymane były w takiej samej neoplastycznej kolorystyce, jak omawiane projekty wystawiennicze.

W roku akademickim 1948/1949 w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w Łodzi Strzemiński prowadził zajęcia z projektowania przestrzennego obejmujące projektowanie wnętrz i mebli, a także naukę zasad barw i światła. W tym okresie powstały również jego liczne rysunki mebli do wnętrz mieszkalnych, m.in. biurka, łóżka, kozetki, krzeseł itp. Razem z Romanem Modzelewskim, późniejszym rektorem ASP, Strzemiński zabiegał wówczas o możliwość realizacji w przemyśle zarówno pomysłów swoich, jak i studentów. Postrzegał łódzką szkołę jako laboratorium działające na rzecz przemysłu.

W projektach Strzemińskiego widoczne są inspiracje realizacjami niemieckiego Bauhausu i holenderskiego De Stijl oraz odwołania do funkcjonalizmu. Istotne miejsce zajmuje w nich kolor, o którym napisał wspólnie z Kobro w „Kompozycji przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego" (1931): „Kolor w zetknięciu z przestrzenią odbija na nią wpływ swej energii. Można powiedzieć, że wpływ koloru w przestrzeni rozciąga się aż do nieskończoności. Kolor ujarzmia przestrzeń i promieniuje na nią”. Zgodnie ich teorią kolory „rozbijają bryłę” tworząc wrażenie jej jedności z przestrzenią i wspierając równowagę pomiędzy poszczególnymi jej elementami.

Dorota Stolarska-Kultys

„Projekty wystawiennicze" to zbiór pięciu rysunków na kartonie. Zostały wykonane ołówkiem i farbą. Ukazują szkice stoisk służących do prezentacji przedmiotów. Rysunki przedstawiają trzy układy. Wszystkie opierają się o podobny schemat. Dwa wzory ukazane zostały w dwóch różnych ujęciach. Wszystkie trzy projekty mają podobne kolory. Są to czyste barwy: czerwień, niebieski i żółty oraz czerń i szarość. Władysław Strzemiński zastosował podobne rozwiązania w „Kompozycjach przestrzennych". Zrealizował je w 1948 roku. Powstały z myślą o Sali Neoplastycznej w Muzeum Sztuki w Łodzi.

Strzemiński projektował meble także przed II wojną światową.

Dorota Stolarska-Kultys

Władysław Strzemiński był malarzem i rysownikiem. Czasem projektował meble. Projekty wystawiennicze to projekty mebli. Mogą służyć jako ławka. Mogą też służyć jako słup ogłoszeniowy. Każdy z mebli przedstawionych na rysunkach składa się z pionowych i poziomych elementów. Są wykonane z pomalowanego drewna. Są kwadratowe lub prostokątne, wyglądają jak ramy do obrazów. Artysta ustawił ramy w pionie i w poziomie. Do niektórych ram wstawił kolorowe płaszczyzny z drewna. Na płaszczyznach pionowych są reklamy różnych towarów. Na płaszczyznach poziomych można siadać, jak na ławce.

Maciej Cholewiński, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN