Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Cykl „Kalwaria Zebrzydowska" to zestaw dziesięciu fotografii wykonanych w miejscowości znanej przede wszystkim ze względu na znajdujące się w niej Sanktuarium Pasyjno-Maryjne oo. Bernardynów. Jest to miejsce kultu szczególnie popularne wśród pielgrzymów. W 1979 roku, podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski, Kalwarię odwiedził także papież Jan Paweł II. Wojciech Plewiński uczestniczył w tym wydarzeniu, skrupulatnie dokumentując jego wizytę. Cykl „Kalwaria Zebrzydowska" powstał jednak kilka lat później. Autor wraca w nim do Kalwarii, która na jego zdjęciach jest spokojna, wyciszona, wręcz opustoszała. Nie widać pielgrzymów i gwaru związanego z ich obecnością. Przeważają zaduma i refleksja. Mimo, że na fotografiach nie ma ludzi, da się jednak wyczuć ich obecność, a pustka silniej mówi o duchowym ładunku miejsca niż tłumy wiernych. Oglądając schody, po których niedawno ktoś chodził, puste konfesjonały, patrzące z góry figury świętych słyszymy szepty, dźwięk kroków i modlitw. Plewiński odwołuje się do wyobraźni i wrażliwości odbiorcy i nie tworzy zwykłego „migawkowego” reportażu, ale stara się uchwycić nastrój i atmosferę miejsca. Za jego pośrednictwem opowiada też o sprawach uniwersalnych i o człowieku, a więc o tym, co w fotografii interesuje go najbardziej. Tworzy małą historię, a także jest uważnym obserwatorem, który potrafi uchwycić to, co pozornie niewidoczne. Fotografie wykonane na początku lat 80. mają w sobie element bezczasowości, jak gdyby przestrzeń ta była poza czasem i dynamicznie zmieniającą się rzeczywistością. W pracach Plewińskiego obecny jest duch francuskiej fotografii humanistycznej z lat 50. Autor z dużą umiejętnością i wrażliwością potrafili uchwycić ulotność chwili, emocje i intymność, niezależnie od tego czy fotografuje ludzi czy jak w omawianym cyklu przestrzeń.

Dorota Stolarska-Kultys

Cykl „Kalwaria Zebrzydowska" to zestaw dziesięciu fotografii. Zostały wykonane w miejscowości, w której znajduje się Sanktuarium Pasyjno-Maryjne oo. Bernardynów. Jest to miejsce kultu szczególnie popularne wśród pielgrzymów. W 1979 roku, podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Polski, Kalwarię odwiedził także papież Jan Paweł II. Wojciech Plewiński uczestniczył w tym wydarzeniu. Dokumentował jego wizytę. Cykl „Kalwaria Zebrzydowska" powstał jednak kilka lat później. Autor wraca w nim do Kalwarii, która na jego zdjęciach jest spokojna, wyciszona, wręcz opustoszała. Nie widać pielgrzymów i gwaru związanego z ich obecnością, jest raczej zaduma i refleksja.

Dorota Stolarska-Kultys

Wojciech Plewiński jest fotografem. Plewiński fotografuje Kalwarię Zebrzydowską. Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej jest miejscem kultowym, gdzie przybywają liczne pielgrzymki. Jednak na 10 zdjęciach z 1981 roku nie ma ludzi. Fotograf robił zdjęcia detali architektonicznych i pustych schodów. W 1979 roku zrobił zdjęcia papieża Jana Pawła II w Kalwarii Zebrzydowskiej. Wtedy papieża Jana Pawła II otaczał tłum pielgrzymów.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda

Autor: Wojciech Plewiński

Tytuł: „Kalwaria Zebrzydowska"

Wymiary: wysokość 15,4 cm, szerokość  23,2 cm

Technika: fotografia czarno biała na papierze

Rok powstania: 1981

Cykl „Kalwaria Zebrzydowska” to zestaw dziesięciu fotografii wykonanych w miejscowości znanej przede wszystkim ze względu na znajdujące się w niej sanktuarium maryjno-pasyjne oo. Bernardynów. Są to różnie orientowane czarno białe prostokątne fotografie. Choć Kalwaria Zebrzydowska to miejsce kultu szczególnie popularne wśród pielgrzymów, na zdjęciach Plewińskiego jest opustoszała. O bywających tu tłumach zaświadczają szeregi konfesjonałów, długie korytarze i tabliczki usprawniające i porządkujące kolejki wiernych.

W tym zestawie interesującym jest zdjęcie, gdzie rolę ludzi przejęły obecne na ogrodzeniu kamienne posągi. Zdjęcie jest poziomym prostokątnym kadrem, chwytającym fragment elewacji kościoła, oglądanym przez metalową bramę flankowaną murowanymi filarami – postumentami pod rzeźby. Pierwszy plan stanowią dwa posągi właśnie. Bliższy widzowi posąg zajmuje lewą część zdjęcia i całą wysokość kadru. Po prawej stronie, już niższy, co wynika ze skrótu perspektywicznego, na filarze bramnym stoi drugi posąg. Dwa filary łączy czarny łuk wieńczący bramę  - to wygięty pręt z przyspawanymi pikami zakończonymi smukłymi rombami ostrzy. Jest ich dwadzieścia dwa. Dolny brzeg zdjęcia odcina skrzydła wrót. Lewa rzeźba to mężczyzna w długiej, sutej szacie zakonnej przewiązanej długim sznurem i kapeluszu z szerokim rondem. W swojej prawej ręce trzyma otwartą księgę, w lewej  – wysoką lancę zakończoną krzyżem z podwójną poziomą belką. Oręże przewyższa świętego. Jest to święty Bonawentura.

Rzeźba po prawo to szczupły zakonnik w długim habicie, który swoją lewą rękę kładzie na sercu, w prawej zaś dzierży krótki krzyż. To święty Franciszek z Asyżu.

Drugim planem zdjęcia jest widziana fragmentarycznie fasada bazyliki Matki Bożej Anielskiej na tle mlecznobiałego nieba. Zdjęcie zakomponowane jest w taki sposób, że jego prawa połowa jest tylko niebem, lewa – murami na tle nieba. Za Bonawenturą kryje się tympanon świątyni z okulusem, widocznym na wysokości kolan figury. Trójkąt tympanonu wieńczy mur fasady, która kryje się za filarem. Skrajnie po lewo w kadr wchodzą drobne gałązki drzewa z delikatnym listowiem. Po prawo od tympanonu, niemal w osi pionowej fotografii jest przysadzista wieża wystająca ponad łukiem bramnym. Widzimy jej jedną kondygnację i barokowy hełm ze smukłą, ażurową latarenką. Na zwieńczeniu latarni jest także krzyż.

Plewiński planując taki wysoki kadr uzyskał wrażenie materialnej obecności świętych, którzy niemal stąpają po drodze prowadzącej do bazyliki. Są jednak wiecznymi pielgrzymami, zatrzymani w kamiennym czasie.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN