Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przedstawione prace to seria kompozycji rysowanych ołówkiem na kartonie, w których artysta zawarł to, co szczególnie interesowało go w okresie twórczości przypadającym na połowę lat 60. Podejmuje w nich, dobrze znane z jego obrazów, wątki przestrzeni, ruchu, światła, a przede wszystkim zagadnienie linii. Gierowski bada ich wzajemne relacje, powstające napięcia i ruch. Linia pojawia się w pracach w formie prostej, zagiętej półkoliście, zygzakowatej, pojedynczo i w wiązkach o różnorodnym zagęszczeniu. Jej natężenie służy autorowi do budowania kompozycji zróżnicowanych walorowo, dynamicznych i o niejednorodnej strukturze. Tym, co szczególnie interesuje go w linii, a co zostało zawarte w omawianych pracach, jest jej niejednoznaczność – pewnego rodzaju zawieszenie między wykresem fizycznym, a nieskończonością o charakterze metafizycznym. Z jednej strony niesie za sobą spokój, a z drugiej emocje, narusza stabilną przestrzeń albo ją uspokaja, jest ucieczką i zarazem dążeniem, otarciem i zamknięciem.

W latach 60. Gierowskiego interesują zjawiska fizyczne i złudzenia wzrokowe, które stara się przenieść w obszar malarstwa. Czerpie z doświadczeń naukowych opisujących różnego rodzaju fenomeny niedostępne dla ludzkiego wzroku. W rysunkach posługując się linią, a w malarstwie także kolorem, ukazuje ślad punktu w ruchu, przenosi na papier lub płótno falę uderzeniową, wiązkę światła czy napięcia związane z działaniem pól elektromagnetycznych.

Mariusz Hermansdorfer, opisując twórczość Stefana Gierowskiego, zauważył, że w jego pracach „układy linearne tworzą rodzaj stelaża wspierającego kolorystyczną budowę” (M. Hermansdorfer, „Emocja i ład", 2004). Prezentowane rysunki dają nam możliwość wejrzenia w ten stelaż. Nie należy ich jednak postrzegać jako szkiców, to bowiem, jak podkreśla sam autor, prace w pełni autonomiczne. Wykonane na kartonie o dużym formacie (100 x 70 cm) stanowią wyraz potrzeby artysty, aby wypowiedzieć się w takiej właśnie formie, którą uważa za obraz myśli usytuowany najbliżej ludzkiej natury.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska-Kultys

Prezentowane prace to seria rysunków ołówkiem. Zostały wykonane na dużych kartonach. Artysta porusza w nich temat przestrzeni, ruchu i światła. Tych tematów dotyczyły też jego prace malarskie. Tym, co interesuje go najbardziej, jest linia. Gierowski bada jej ruch, napięcia i relacje. W omawianych pracach linia pojawia się w formie prostej, zagiętej, jako zygzak, pojedynczo i w grupie. Artysta posługuje się nią by pokazać zjawiska z obszaru fizyki, których nie widzimy gołym okiem.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście i jego twórczości:

Stefan Gierowski malował obrazy abstrakcyjne. Są to obrazy, które nie przedstawiają żadnych postaci ani przedmiotów. Artysta nadawał swoim obrazom następujące po sobie numery.

Opis dzieła:

Stefan Gierowski wykonał rysunki ołówkiem. Rysował długie linie. Są to linie zagięte, zygzakowate, zagęszczone. Wydaje się, że się poruszają. Kiedy rysujemy, nie odrywając ołówka od kartki, to powstają długie splątane linie. Linia to punkt, który się poruszył.

Stefan Gierowski nawiązuje do znanych z matematyki wykresów funkcji. Rysunki artysty mogą też przypominać zjawiska fizyczne. Mogą kojarzyć się z rysunkami fali uderzeniowej, przedstawieniem wiązki światła, czy rozkładem pól magnetycznych.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Stefan Gierowski

Tytuł: „Rysunek”

Wymiary: wysokość 100,5 cm, szerokość 70,5 cm

Technika: rysunek

Rok powstania: 1965

Prace rysunkowe Stefana Gierowskiego to duże prostokątne pionowe arkusze, wypełnione ołówkiem. Wszystkie rysunki to kompozycje abstrakcyjne na różny sposób zapełnione różnorodnymi liniami. „Rysunek” to praca z wyraźną pionową osią symetrii, która jest czystą bielą kartonu. Lewa część rysunku zarysowana jest długimi, półkolistymi, zamaszystymi liniami, które zaczynają się przy krawędziach  jako intensywnie czarne i tracą swoje nasycenie w miarę osiągania krawędzi przeciwległej. Wedle tej zasady z lewego górnego narożnika wychodzą mocne, ciemne, gęsto ułożone linie, które łukiem biegną ku środkowi, nie osiągając linii środka  i wracają ku lewemu dolnemu narożnikowi. Ciemne linie schodzą także wzdłuż lewej krawędzi. Im niżej zaczynają się linie , tym płytszy łuk tworzą. Ostatnia linia jest rozedrganą kreską wzdłuż krawędzi. Ta część rysunku tworzy cieniowane półkole przyklejone podstawą do lewego krańca rysunku. Półkole u góry jest ciemne, na dole zaś jasne.

 Według tego samego systemu od dolnej krawędzi wyprowadzone są czarne linie, które przy osi symetrii są niemal proste, lekko odchylają się w lewo przy górnej krawędzi. Im bliżej półkola – tym linie bardziej wyoblają się. Ciemne linie na dole stanowią kontrast dla bieli półkola na dole.

Po prawej stronie od osi symetrii czarne linie biegną od górnej krawędzi i jaśnieją ku dołowi. Linie wyprowadzone przy osi są pionowe, im dalej w prawo, tym bardziej zaginają się w łuki ciążące ku dolnemu prawemu narożnikowi. Grubym, mocno czarnym pasem, wychodzącym z górnego prawego narożnika, zarysowane jest półkole, którego podstawą jest prawa krawędź rysunku. Zajmuje trzy czwarte wysokości tego boku. Wnętrze półkola wypełnione jest łukowatymi liniami. Kreski powtarzają obrys półkola opierając się o prawą krawędź kompozycji. Im bliżej środka półkola, tym ostrzejsze łuki są wyrysowywane. Centralny obelisk zakończony jest bielą kartonu. Ta figura kontrastując z czarnymi, mocnymi kreskami wbija się, niczym pocisk, z prawej strony i zaburza symetryczny spokój kompozycji.

Stefan Gierowski w swoich rysunkach podejmuje wątki przestrzeni, ruchu, światła, a przede wszystkim zagadnienie linii. Bada ich wzajemne relacje, powstające napięcia i ruch. Linia pojawia się w pracach w formie prostej, zagiętej półkoliście, zygzakowatej, pojedynczo i w wiązkach o różnorodnym zagęszczeniu.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN