Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Cykl „Wambierzyce" to siedem prac z większej serii grafik wykonanych metodą cynkografii. Dzięki zastosowanej technice autorowi udało się uzyskać jasną, ostrą, momentami wręcz agresywną, kreskę budującą formy silnie kontrastujące z ciemnym tłem. Kompozycje cechuje szczególna precyzja i dyscyplina formalna. Tytuł nawiązuje do miasta na Dolnym Śląsku, w którym narodził się pomysł na jego realizację i powstały pierwsze szkice. Reliefy z prezentowanej serii siedmiu zostały wykonane w drukarni Pracowni Graficzno-Eksperymentalnej w Łodzi. Powstały wówczas dwie serie: jedna na półprzezroczystym, bardzo cienkim papierze ryżowym, a druga na ciężkim kartonie „Felix Schoeller Turm". Jan Kubasiewicz był w tym czasie związany z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Łodzi (obecnie Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego). Po studiach rozpoczął pracę w macierzystej uczelni na stanowisku asystenta w Katedrze Grafiki Projektowej w pracowni Projektowania Typografii prof. Krzysztofa Lenka, którego pionierskie i innowacyjne podejście do grafiki projektowej wywarło niewątpliwy wpływ na młodego wówczas artystę. Cenną lekcją projektowania graficznego, jak sam twierdzi, były też dla niego plakaty tworzone przez Bogusława Balickiego i Stanisława Łabęckiego, dwóch innych wykładowców łódzkiej ASP. Oszczędne, precyzyjne kompozycje, działające często na zasadzie kontrastu czarnego rysunku i bieli papieru, czerpały z tradycji formalizmu i konstruktywizmu, które wciąż silnie oddziaływały na dokonania pedagogów łódzkiej ASP. Wpływy te są również widoczne w omawianej serii prac, w których poszczególne elementy powstają w oparciu o uporządkowane zderzenie czerni i bieli. Tak w pracach Kubasiewicza, jak i jego nauczycieli, dostrzegalne jest też wrażenie przestrzeni, która z czasem stała się centralnym punktem twórczości artysty. Bada on w tym kontekście niestabilną naturę percepcji i oddziaływanie na nią form wizualnych.

Cykl „Wambierzyce" to siedem prac z większej serii. Grafiki powstały poprze odbicie płyty z cynku z kompozycją na papierze. Dzięki użytej technice autorowi udało się uzyskać jasną, ostrą, kreskę. Praca opiera się na zderzeniu czerni i bieli. Kompozycje są bardzo precyzyjne. Tytuł nawiązuje do miasta Wambierzyce na Dolnym Śląsku. To w nim powstały pierwsze szkice.

Dorota Stolarska-Kultys

Opis dzieła:

Jan Kubasiewicz jest grafikiem. Cykl grafik „Wambierzyce” powstał w 1980 roku. Kubasiewicz robi grafiki, na których są perspektywicznie narysowane geometryczne kształty. Takie formy jednak nie istnieją, są tylko złudzeniem wzrokowym. Są to tzw. figury niemożliwe.

W 1984 Jan Kubasiewicz zaprojektował plakat i katalog do wystawy w Muzeum Sztuki w Łodzi: „Wyzwanie geometrii. Oskar Reutersvärd i Zenon Kulpa – Figury niemożliwe” .

Nawiązanie do twórczości innego artysty:

W latach 60. holenderski grafik Maurits Cornelis Escher  mistrzowsko operował  dwuwymiarowym rysunkiem i jednocześnie fałszywym złudzeniem trójwymiarowości.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska – Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Jan Kubasiewicz

Tytuł: Cykl Wambierzyce

Wymiary: wys. 50 cm,  szer. 35 cm

Technika: cynkografika

Rok powstania: 1980

Cykl „Wambierzyce” to siedem pionowych prostokątnych prac z większej serii grafik wykonanych metodą cynkografii. Cynkografia to technika druku wypukłego, w której podłożem jest płyta cynkowa. Rysunek przeniesiony na płytę cynkową trawi się kwasem. Fragmenty wytrawione, wklęsłe pozostaną na odbitce białe. Po wytrawieniu płyty nakłada się wałkiem farbę, co na odbitce daje efekt jasnej, ostrej kreski na ciemnym tle.

Grafika pierwsza z cyklu „Wambierzyce” operuje dużymi powierzchniami bieli i czerni, w które wcinają się precyzyjne, ostre drobne kształty. Praca przypomina nieco zabawę negatyw-pozytyw. Przez  pionowy arkusz papieru przebiega horyzontalna linia symetrycznego podziału. Górna połowa to głębokie, jednolite czarne tło. Dolna połowa to tło arkusza papieru. Wokół poziomej linii, w centrum kompozycji znajduje się złożony, zgeometryzowany kształt zajmujący mniej więcej powierzchnię koła o średnicy około dwudziestu centymetrów. Przypomina on układankę z dodawanych elementów. Jest to romb zbudowany z dwóch trójkątów równoramiennych. Trójkąt górny widnieje na czarnym tle, dolny – na tle białym. Każdy z trójkątów wygląda jakby był obramowany deseczkami i tworzą iluzję trójwymiarowości. Wnętrza trójkątów są idealnie czarne, oba mają małą białą kropkę w centrum. O ramiona górnego trójkąta oparte są, skierowane ku górnym narożnikom, ostre białe grzebienie złożone z regularnego układu czternastu smukłych trójkątów. Symetrycznie - na dolnym trójkącie opierają się czarne grzebienie, skierowane ku dolnym narożnikom. Oprócz geometrycznej gwieździstej centralnej formy  na grafice są jeszcze dwa elementy. Na czarnym polu przy górnej krawędzi widnieje niewielki biały linearny uproszczony kształt odwróconej litery V. Na białym polu począwszy od dolnego czubka rombu niemal do dolnej krawędzi kompozycji jest duży czarny trójkąt o nieregularnych, ponacinanych krawędziach i narożnikach.   Poniżej podstawy trójkąta przy dolnej krawędzi znajdują się zapisane ołówkiem sygnatury: po lewej – Cykl Wambierzyce/nr I, w środku – 12/15 cynkografia, po prawej Jan Kubasiewicz 1980.  

Tytuł „Cykl Wambierzyce” nawiązuje do miasta na Dolnym Śląsku,  w którym narodził się pomysł na jego realizację i powstały pierwsze szkice do cyklu prac.

Agnieszka Wojciechowska – Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN