Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Trwoga paniczna" to fotografia przeniesiona na płótno poddana przez artystkę odręcznej malarskiej interwencji. Przedstawia nagą kobietę – to autoportret artystki w ujęciu do pasa, z naciągniętą na głowę i górną część tułowia pończochą w znaczny sposób zniekształcającą rysy jej twarzy. Praca należy do cyklu o takim samym tytule, nad którym Natalia LL pracowała pod koniec lat 80. XX wieku. Była to seria niepokojących obrazów ukazujących artystkę początkowo w ujęciu całopostaciowym, ubraną w mocno przylegający do ciała kostium wykonany ze służącego do produkcji pończoch, elastycznego materiału, a następnie w coraz większym zbliżeniu. Na ostatnich pracach z cyklu widoczna jest jedynie sama jej twarz. Punktem wyjścia dla serii „Trwoga paniczna" były odtwarzane przez Natalię LL sceny biblijnego wygnania z raju. Obrazy przesycone są bólem i cierpieniem, które autorka w pewien metaforyczny i magiczny sposób zadaje im także poprzez swoje malarskie interwencje. W omawianej realizacji domalowane dynamicznym ruchem ostre czerwone smugi przypominają szpilki powbijane w przedstawioną na obrazie głowę. Artystka porusza tu temat ciała i jego bolesnej fizycznej przemiany, destrukcji i okaleczenia. Można tę pracę odczytywać jako próbę zmierzenia się z przemijaniem, starością i pewnego rodzaju przeźroczystością, z którą zmaga się wiele dojrzałych kobiet, a także jako wynik osobistego traumatycznego doświadczenia, jakim była choroba i związana z nią operacja. Natalia LL pisała o tym zdarzeniu: „To było doznanie sprowadzające mnie z wyżyn próżności - zachwytu sobą do parteru, a raczej do piwnicy spoconego, ze zlepionymi i nie upranymi włosami zbolałego pacjenta w przededniu operacji, błagającego o środki przeciwbólowe, było tak straszliwą dla mnie katastrofą wizerunkową, że zbudziłam się na dobre. Ten upiorny wstrząs miał jedną dobrą stronę. Z osoby postrzegającej świat jako pasmo sukcesu, piękna, elegancji i urody, wpadającej w szambo behawioralnych i fizjologicznych tortur, po operacji udanej, choć z pooperacyjnymi komplikacjami, przebudziłam się jakby nową Natalią LL”. Powstałe po tym doświadczeniu cykle „Trwoga paniczna" oraz „Destrukty" (1988) stanowiły wyraz empatii i szacunku dla cierpienia innych. Autorka zadedykowała je, innej, szczególnie przez nią cenionej artystce – Alinie Szapocznikow, która w 1973 roku zmarła na raka piersi w wieku 47 lat. Obie serie formalną stylistyką nawiązują do jej „Zielnika" (1971/1972) – ostatniego cyklu zrealizowanego przed śmiercią.

„Trwoga paniczna" to fotografia, która została przeniesiona na płótno. Niektóre elementy zostały na niej domalowane. Przedstawia nagą kobietę. Jest to autorka – Natalia LL. Na głowę i górną część tułowia ma naciągniętą pończochę. Trudno rozpoznać rysy jej twarzy. Praca należy do cyklu o takim samym tytule. Natalia LL pracowała nad nim pod koniec lat 80. XX wieku. Artystka porusza tu temat ciała i jego bolesnej fizycznej przemiany.

Dorota Stolarska-Kultys

Natalia LL jest artystką, robiącą fotografie i akcje artystyczne.

Fotografia „Trwoga paniczna” powstała w 1988 roku.  Na fotografii  jest Natalia LL. Widzimy ją do pasa. Ma założoną na twarz i tułów pończochę. Na głowie artystka namalowała czerwone kreski. Przypomina to wbite szpilki. Czerwone kreski oznaczają ból.  Artystka ciężko zachorowała, po operacji jednak wyzdrowiała. Pobyt w szpitalu był dla niej trudnym doświadczeniem. Natalia LL pomyślała wtedy o rzeźbiarce Alinie Szapocznikow, która zmarła w 1973 roku po ciężkiej chorobie.  Tej właśnie artystce zadedykowała cykle prac: „Trwoga paniczna” i „Destrukty”.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Natalia LL

Tytuł: „Trwoga paniczna”

Wymiary: wysokość 100 cm, szerokość 100 cm

Technika: własna, malarstwo akrylowe na płótnie fotograficznym, fotografia czarno-biała

Rok powstania: 1988

Obraz Natalii Lach-Lachowicz „Trwoga paniczna” to kwadratowe płótno z nadrukowanym monochromatycznym zdjęciem artystki i malarsko przetworzonym białym tłem.

W centrum obrazu znajduje się półpostać frontalnie ustawionej szczupłej kobiety, ubranej w siateczkową, prześwitującą koszulkę na ramiączkach. Jest to czarno białe, chłodne zdjęcie. Postać ma ramiona opuszczone wzdłuż korpusu, spod koszulki prześwitują piersi z wyraźnie odznaczającymi się sutkami. Kobieta spogląda przed siebie. Jest w dojrzałym wieku. Jasne włosy ma zaczesane gładko do tyłu, odsłaniają wysokie czoło z regularnymi łukami brwi. Twarz jest owalna, pełna. Migdałowate wycięte, głęboko osadzone oczy mają grube mięsiste powieki i są podkrążone. Modelka pod oczami ma wyraźne worki. Prosty nos ocienia pełne, ściągnięte wargi o kącikach opadających w dół. Półkoliście zarysowana szczęka i podbródek rzucają plamę czarnego cienia na szyję i dekolt. Twarz na fotografii ma cieplejszą tonację, przypomina odlew z gipsu. Cała twarz usiana jest regularnymi, drobnymi czerwonymi pociągnięciami pędzla, przypominającymi płomyki lub skierowane ku górze kolce. Najniższy dzieli dolną wargę na pół, wyższe rozkładają się niesymetrycznie na policzkach i nosie. Czerwone plamki nie przykrywają oczu. Pojawiają się na skroniach, czole i włosach. W sumie jest ich dwadzieścia sześć.

Postać pozuje na nierealnym białym tle zbudowanym z białych, szarych i czarnych łukowatych poziomych linii. Górna część obrazu ma jasnoszare i białe tło, dolna, od wysokości ramion jest  ciemnoszara. Szarość zbudowana jest z naprzemiennych i mieszających się linii białych i czarnych. Tło jest nierealne, choć niesie skojarzenia z obłokami, kłębami dymu lub wodną kipielą.

Po lewej stronie przy dolnej krawędzi artystka zostawiła zapisaną kapitalikami niebieską farbą sygnaturę: „NATALIA LL 1988”.

Praca „Trwoga paniczna” jest kontynuacją trójelementowego cyklu „Trwoga paniczna. Raj utracony” z 1987 roku, „Głów mistycznych” oraz prac z cyklu „Trójkąt magiczny”, w których artystka posługiwała się wydrukami fotograficznymi swoich autoportretów na płótnie i interwencjami malarskimi w kompozycję. Inspiracją do tych prac był namysł nad fizycznymi przemianami ciała oraz naturą dobra i zła. W 1987 roku Lach-Lachowicz pisała: „Głowa jest nie tylko zacną siedzibą mózgowia. Jest to także twór posiadający jamę, która wchłania zewnętrzność, a więc różne pokarmy stałe i płynne, zapachy i dźwiękowe odgłosy. Zdolność wchłaniania materii zewnętrznej jest nieprawdopodobną tajemnicą głowy: jest tu pokazana z wielką mocą zasada, że chleb staje się ciałem, a wino krwią. Bez tej zasady idea chrześcijaństwa byłaby nie do pomyślenia".

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN