Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Praca „Mojżesz przed krzewem gorejącym II” jest rysunkową wersją motywu przedstawionego przez Stanisława Kubickiego również w wielkim formacie, w wersji malarskiej, jako olej na płótnie. Wersję pastelową zakupioną do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi różni od malarskiej nie tylko format, ale też jaśniejsza, jakby „świetlista” gama barwna, nadająca pracy energetycznego charakteru. Wykonana w odcieniach czerwieni z „rozbłyskami” bieli pokazuje jak światło wizji Mojżesza przenika całą kompozycję. Ponieważ wersja malarska motywu to ostatni monumentalny obraz artysty, przedstawiony motyw ikonograficzny miał szczególne znaczenie dla jego spuścizny jako synteza refleksji o związkach sztuki, polityki i religii.

Sam temat „Mojżesz przed krzewem gorejącym” był podejmowany przez artystę również w twórczości literackiej – jego pendant jest wiersz z 1934 roku, "Krzew gorejący. Wezwanie". Tematy starotestamentowe wykorzystywane były przez Kubickiego w kontekście rozważań nad idealnym modelem społeczeństwa. Początkowo, jeszcze po zakończeniu I wojny światowej, figurą, do której chętnie się odwoływał był Noe.

Kubicki jako anarchista widział w nim ojca nowej, pozbawionej hierarchii wspólnoty. Na początku lat 30., po dojściu Adolfa Hitlera do władzy i wobec trudnej sytuacji politycznej w Niemczech, w których artysta żył od końca 1918 roku, poszukiwał już jednak innej postaci – silnego przewodnika dającego nadzieję. Taką figurą okazał się dla niego Mojżesz, który nie tylko wyprowadził Żydów z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej i uczynił ich ludźmi wolnymi, ale też otrzymał od Boga tablice z prawami dla nowego życia – dziesięcioma przykazaniami. Motyw ikonograficzny przedstawiający Mojżesza przed gorejącym krzewem pokazuje przywódcę ludu wybranego w momencie poprzedzającym opisane wyżej wydarzenia. To moment jego powołania przez Boga a zarazem szczególny czas, kiedy zostaje wyjaśnione znaczenie imienia Boga. Wybór tematu interpretowany jest jak zmiana paradygmatu u Kubickiego – wyjście poza anarchistyczne poglądy znane z początków twórczości, ku poszukiwaniom modeli opartych o uniwersalne zasady i prawa.

Po dojściu Adolfa Hitlera do władzy, wobec postępującego kryzysu ruchu awangardowego w Niemczech, Kubicki wyjechał z Berlina do Polski, gdzie mieszkał już do czasów wojny. W tym okresie, jako zwolennik Józefa Piłsudskiego, zaprojektował pomnik zatytułowany „Ku wiecznej pamięci Marszałka i legionistów” w Kobylempolu (zniszczony w latach 40. XX wieku), a w czasie II wojny światowej działał jako kurier Armii Krajowej.

Praca została zakupiona do Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od rodziny artysty i pochodzi z szerszego zespołu dzieł, które znajdują się w posiadaniu rodziny w Berlinie.

Paulina Kurc-Maj

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego.