Zuzanna Janin
"Pomiędzy. Matki i Córki (Maria. Zuzanna. Melania)", 2005 "Pomiędzy. Ojcowie i synowie (Jan. Edward. Ignacy)", 2006-2008.
Datowanie: | 2005 |
Technika: | film barwny z dźwiękiem, zapis cyfrowy |
Materiały: | płyta DVD, materiały różne |
Rozmiar: | czas trwania 9 min 53 s min |
Sposób nabycia: | dar |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/V/96 |
Opis dzieła
Zuzanna Janin stworzyła w 2005 r. wideo Pomiędzy. Matki i córki (Maria, Zuzanna, Melania), w którym zostały utrwalone przed kamerą wypowiedzi trzech najbliższych jej osób o ich wzajemnych relacjach. Z pozszywanych wypowiedzi bohaterek powstała rozmowa, która prawdopodobnie nigdy nie byłaby możliwa do przeprowadzenia.
Matka artystki, malarka Maria Anto wspomina swoją matkę Nelly Egiersdorff, córkę założycielki prywatnej żeńskiej szkoły w Warszawie, także w swoim życiu dążącą do wykształcenia, emancypacji, wolności osobistej i niepodległości kraju, zdradzając zarówno uczucia bliskości względem niej, jak i trudne momenty w ich relacji. Na siłę relacji między Nelly a Marią – opierającej się na trosce, zaufaniu, zażyłości – miały duży wpływ traumatyczne wydarzenia wojenne. Matka i córka trafiły do obozu w Pruszkowie, z którego załadowano je do transportu do Auschwitz. Pociąg został odbity przez partyzantów, którzy ukryli ludzi w lesie.
Zuzanna Janin jako artystka rzeźbiarka kontynuuje idee zaangażowanego życia nowoczesnych, samodzielnych, wykształconych przodkiń, wpisując swoją działalność artystyczną i społeczną w tradycję siłaczek i feministek. W swej twórczości nie boi się tematów tabu, jako córka i wnuczka ocaleńców, była ofiara przemocy domowej, podejmuje problemy bólu, wstydu, przemijania, upływu czasu, pamięci o zapomnianych i wykluczonych. Od niemal pięciu lat wraz z córką Melanią Baranowską zajmuje się archiwum Marii Anto, pielęgnuje pamięć o wybitnej artystce, interpretuje jej sztukę i analizuje (nie zawsze łatwe) relacje między matką a córką.
W swojej metodzie pracy zaprasza członkinie familii – matkę, córkę – do swojej sztuki i upamiętnia je we własnym artystycznym języku. Takie podejście do rodzinnej tradycji okazuje się w tym przypadku niezwykle udaną formą jej kultywowania, a także upamiętnienia biografii oraz twórczości starszego pokolenia w kategoriach nie rywalizacji, lecz samodzielności i porozumienia.
Przenikające się twarze trzech kobiet w wideo Pomiędzy. Matki i Córki przywodzą na myśl cykl Idź za mną, zmień mnie, już czas (1995-1997), fotografie fragmentów ciał i postaci ośmiu kobiet z rodziny artystki (Janiny, Hanny, Krystyny, Zuzanny, Agnieszki, Melanii, Olgi, Julii), a Janin ujawnia postacie odgrywające ważną rolę w jej wcześniejszych projektach.
Wideo „gadających głów” artystka prezentuje zazwyczaj w zwykłym telewizorze w towarzystwie dedykowanej pracy instalacji przypominającej mieszkanie. Artystka zaprasza widza do zajęcia wygodnego miejsca na rodowej wersalce z warszawskiej Emilki i uczestnictwa w rodzinnej opowieści o najbliższych, skonstruowanej niczym poetyckie talk-show.
Źródło: Aleksandra Grzemska, „Rodzina siłaczek: Natalia Rosińska, Nelly Egiersdorff, Maria Anto, Zuzanna Janin” , Miesięcznik "Znak", październik 2018, nr 761; Zuzanna Janin Studio, na podstawie tekstu Agnieszki Rayzacher, w: Zuzanna Janin. Biała Kruk, Galeria Labirynt, Lublin, lokal_30 Warszawa, 2016.
Na zachętę do muzeum. Kolekcja Łódzkiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych [2013-12-13-2014-03-02]