Zuzanna Janin

Rzeźbiarka, autorka instalacji, rysunków, fotografii, akcji, wideo, wideoinstalacji i działań performatywnych. Studiowała w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (1980-1987). W 2004 r. przebywała na stypendium Prohelvetia w ECAV w Sierre w Szwajcarii. W 216 r. obroniła doktorat z zakresu Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu.

Prace Zuzanny Janin prezentowane były na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą, znajdują się w wielu kolekcjach sztuki współczesnej. Artystka brała udział m.in. w Biennale w Stambule (1992), Biennale w Sydney (1993), Sonsbeek (1993), Biennale w Liverpoolu (1998), FOKUS Łódź Biennale, Łódź (2010), 54th Biennale Sztuki w Wenecji (2011, Pawilon Rumunii), Alternativa 6, Gdańsk (2016).

Artystka zwraca szczególną uwagę na wprowadzenie do świata sztuki tematów i zagadnień związanych z epoką postemacypacyjną XX i XXI wieku i obecnością kobiet w sferze publicznej. Ważną rolę odgrywają w jej twórczości pamięć, zapis doświadczeń emocjonalnych i obserwacja złożoności relacji, stając się często tworzywem prac. Artystka eksplorowała temat pamięci m.in. w rozpoczynających jej twórczość seriach przestrzennych obiektów, takich jak „Pokrowce” i „Pancerze”; a następnie realizując od połowy lat 90. XX wieku cykl zdjęć składających się na fotoinstalację „Idź za mną, zmień mnie, już czas" (w kolekcji MS znajduje się należąca do tej serii praca „Stopy”), czy też tworząc rzeźby z drutu pokrytego watą cukrową, takie jak "Słodka dziewczyna (Zuzanna)" (1997), dotykające również tematu wirtualnej rzeczywistości. Z kolei instalacja „Moja pamięć” (1993) powstała w oparciu o wspomnienia artystki na temat poznanych i zapamiętanych w ciągu życia osób, tworząc przestrzeń także dla ich pamięci w pracy „Art Gra" (1999), działającej podobnie do przyszłych mediów społecznościowych.

Janin jest także autorką pracy „Walka” (2001), pokazującej jej zmagania na ringu z bokserem wagi ciężkiej, dające się odczytać jako walkę o pozycję kobiet artystek i o nowe media w tradycyjnie pojmowanym, zdominowanym przez mężczyzn świecie sztuki. Kwestie przemijania, starości i odejścia poruszał jej projekt „Widziałam swoją śmierć” (2003), którego częścią jest cykl fotograficzny „Siedem śmierci” (2003-2006).
W found-footagowej instalacji wideo „Majka z filmu” (2009–2012) artystka nawiązała do serialu „Szaleństwa Majki Skowron” z lat 70., w którym jako nastolatka grała tytułową rolę. Graną przez siebie bohaterkę zestawiła z postacią współczesnej Majki, błąkającej się w czasie i przestrzeni „brakującej bohaterki", odgrywanej przez jej córkę Melanię. W roku 2019 powstała też z przezroczystej żywicy epoksydowej rzeźba „Pomnik Nastolatki. Portret Potrójny", z serii „Rzeźby Antropocenu", w którym sportretowała jednocześnie twarz swoją i córki, uzupełniając je sylwetką Majki Skowron.

W rzeźbie „Dziewczynka z cebulą (Potret Matki)" z 2016 nawiązała do rodzinnej historii ocalenia matki artystki – Marii jako małej dziewczynki, a także jej matki Nelly (babki artystki) z transportu do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu w 1944 roku. Bolesne historie prywatne zderzone z historią XX wieku ujawniają się też w poetyckim wideo, pokazującym relacje miedzy pokoleniami matek i córek, a także ojców i synów w pracy „Pomiędzy. Matki i córki (Maria. Zuzanna. Melania)" (2005) i „Pomiędzy. Ojcowie i synowie (Jan. Edward. Ignacy)" (2006-2008).

Z kolei „Lost Butterfly” (poetyckie wideo i rzeźby) to praca związana z podróżami w poszukiwaniu zaginionego obrazu, na którym Janin została namalowana przez swoją matkę, artystkę Marię Anto, jeszcze przed swoim narodzeniem. Praca nawiązywała także do historii Biennale w Sao Paulo w 1963 i postaci Ryszarda Stanisławskiego, dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi w latach 1966–1990  i kuratora Biennale. Do historii rodzinnej nawiązywała też seria kolaży „Powstańcy" 1863/2016, powstała na bazie oryginalnych rysunków akademickich pradziadka artystki Ignacego Jasińskiego, malarza i zesłańca, studenta Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 60. XIX wieku - kolaże zderzały wizerunki nagich studentów-modeli połowy XIX wieku z fotografiami współczesnych mężczyzn, modeli reklam, idoli filmu i muzyki rockowej.
W pracach z lat 2016–2019 podjęła takie problemy społeczne jak zjawiska mowy nienawiści, body-shamingu, uzależnień, przemocy, cyber-przemocy i przemocy domowej („SHAME", „Historia pewnej zdrady", „W łóżku z M. (Śpiąca niebieska, Czarna jak ja, Czerwona ze wstydu)", „UNCHAIN", „Niebieska Linia", „Pokoje 106, 208, 1002")".

Wieloelementowa instalacja „Dom zamieniony w bryły geometryczne" z serii „Rzeźby Antropocenu', to z kolei odpady i niepotrzebne elementy przeznaczone na śmietnik z remontu domu rodzinnego, zamienione w rzeźby o kształtach brył geometrycznych, odlanych z półprzezroczystej żywicy epoksydowej. Odwoływały się zarówno do pojęcia domu i pamięci, jak i planety jako „domu" podlegającej ciągłym przemianom i zabójczym procesom zniszczenia przez rabunkowe i dewastujące klimat i środowisko działania człowieka. Artystka jest także autorką szeregu prac z użyciem tkanin z serii „Pasygrafia”, w której zderzała użycie materiałów do budowy domu z fragmentami garderoby („Rzeźba demokratyczna" (2006), „Solaris II" (20101), „Głowa" (2017)).

W pracach Zuzanny Janin często powraca też problematyka straty, nieuchronności zmian, rozpadu („Volvo zamienione w 4 Drony" (2014), „Taniec jako urządzenie mapujące" (2013), „Dom jako urządzenie optyczne i akustyczne" (2019)), a także borykania się z emocjami i ujawnienia ich złożoności („Małpa", „Last day" (2019)). W latach 2004-2011 roku Janin tworzyła fikcyjną telewizję o sztuce „studio_telewiZyJne” (stworzona w jego ramach praca „Muzeum Idealne" znajduje się w kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi). 

W 2005 roku wraz z Agnieszką Rayzacher powołała niezależne miejsce sztuki lokal_30 w swojej pracowni na Foksal 17, od 2012 prowadzone przez Agnieszkę Rayzacher na Wilczej 21A. Artystka działała także w Obywatelskim Forum Sztuki Współczesnej, grupie Artyści i Grupie Surwiwalki, zrzeszającej i pomagającej kobietom doświadczonym przemocą domową. Prowadzi też Fundację Miejsce Sztuki, która jest operatorem powołanej w 2018 roku Nagrody Sztuki im. Marii Anto & Elsy von Freytag-Loringhoven, dedykowanej kobietom artystkom (dotychczasowe laureatki to Adelina Cimochowicz, Katarzyna Górna, Carollee Schneemann, Katarzyna Kukuła, Teresa Gierzyńska, Phyllida Barlow).