Karol Hiller
Deska ze spiralą (Kompozycja ze spiralą)
Datowanie: | 1928 |
Technika: | malarstwo olejne |
Materiały: | deska, farby olejne, lakier, metal, gips |
Rozmiar: | szerokość: 47 cm, wysokość: 120 cm |
Sposób nabycia: | dar |
Data nabycia: | 20.11.1931 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/M/33 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | nie |
Opis dzieła
Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu
Informacje o artyście:
Karol Hiller:
● był malarzem, grafikiem i nauczycielem;
● urodził się w Łodzi, w 1891 roku;
● studiował:
- chemię w Wyższej Szkole Technicznej w Darmstadcie,
- budownictwo w Warszawskim Instytucie Politechnicznym,
- malarstwo w Ukraińskiej Akademii Sztuki w Kijowie;
● w sztuce często pokazywał Łódź i jej mieszkańców;
● naziści zamordowali go w lesie pod Łodzią, w 1939 roku.
Opis dzieła:
● to obraz abstrakcyjny → nie przypomina codziennego świata
● sztuka abstrakcyjna używa kolorów, linii i kształtów, ale one nie pokazują rzeczy, roślin, zwierząt ani ludzi; sztuka abstrakcyjna jest wynalazkiem XX wieku; w sztuce wcześniejszych czasów nie ma sztuki abstrakcyjnej;
● na obrazie Deska ze spiralą jest bardzo dużo figur geometrycznych: trójkąty, prostokąty, wycinki koła, spirale;
● niektórzy ludzie widzą na tym obrazie różne rzeczy: np. części maszyn lub części budynków;
● niektóre elementy obrazu są namalowane farbą o gładkiej powierzchni; na niektórych elementach widać ślady pędzla lub ziarnka piasku; na niektórych elementach artysta wyrył rowki;
● układ elementów jest dynamiczny i niespokojny; w ten sposób artysta namalował świat lat 20. XX wieku: dynamiczny i niespokojny;
● Karol Hiller namalował także podobny obraz Deska 0 (Kompozycja 0); te dwa obrazy należy oglądać razem.
Autor skryptu: Leszek Karczewski
Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym
Karol Hiller tak pisał o współczesny mu świecie i sztuce: „Fotografia i kino, auto i samolot doszczętnie zrewoltowały nasz dawniejszy kontemplacyjny stosunek do obrazów pamięci, tworzonych w bezruchu. Obecnie wyobrażenia nasze przez natłok obrazów ukazują się nam często w postaci zagęszczonych widzeń, których istota jest bliska temu, cośmy dawniej uważali za wizje”. (To jest cytat. Jego znaczenie jest takie: wynalezienie fotografii i filmu, samochodu i samolotu były rewolucją, czymś zupełnie nowym. Pokazały w inny sposób poruszanie się przedmiotów, w inny sposób niż tradycyjne malarstwo olejne, tworzone w pracowni artysty. Kiedyś człowiek marzył o tym by stworzyć takie narzędzia, które pozwolą na łatwe pokazanie poruszających się elementów. To co kiedyś było marzeniem, stało się prawdą dzięki temu, że wynaleziono aparat fotograficzny i kamerę filmową.)
Prace Karola Hillera dla nowoczesnego społeczeństwa, mają być tym, czy dla średniowiecza była ikona. Artysta poznał technologię, a także tradycję i symbolikę ikon w trakcie studiów w Kijowie. Obraz Deska ze spiralą zwany też Kompozycją ze spiralą wykonany został w technice charakterystycznej dla ikon(święto). Praca powstała na desce, co jest zgodne z zasadą ikonopiastów. Artysta oprócz farb olejnych użył również metalu i gipsu. Tradycyjna ikona malowana była zazwyczaj temperą jajową, natomiast gips czy metal służyły jako elementy ozdób obrazów religijnych.
W pracy przeplatają się w elementy przedstawiające z abstrakcją. Artysta połączył w niej nowoczesność i tradycje: nowoczesne formy, nowatorskość artystycznej wizji artystycznej i tradycyjną symbolikę. (Nowa myśl artysty, nowy sposób przedstawienia tematu i symbole, które są znane w kulturze czyli są tradycyjne). Dla przykładu kolor biały, który pojawia się w pracy w symbolice ikon oznacza boskość, czystość, niewinność. Kształt spirali uchodzi za schematyczny obraz nieskończoności wszechświata. Kolor niebieski oddawał niebo, ale też duchowość i mistycyzm. Natomiast brąz, który występuje w obrazie, symbolizuje ziemię, materię, ale również ubóstwo. Wertykalna – pionowa kompozycja ma również swoje symboliczne znaczenie i zakorzenienie w ikonach. Praca ma bardzo ciekawą i zróżnicowaną: fakturę, miejscami gładka lakierowana powierzchnia (gdzieniegdzie popękana), w innych fragmentach wyraźne ślady pędzla, widoczny też jest miejscami grubsze ziarna piachu. Gdzieniegdzie farba podrapana i tworzy rowki na kształt kratownicy.
Z połączenia nowatorskiej formy i tradycji, obraz jest zarówno dynamiczny i intensywny, ale jednocześnie emanuje spokojem i ma charakter kontemplacyjny.
Praca ta, wraz z obrazem pt. Deska 0 (Kompozycja 0) stanowią swoisty dyptyk , bliski koncepcji duchowości w sztuce Kandynskiego niż na przykład konstruktywistów. Artysta w swojej pracy połączył nowoczesny sposób myślenia o obrazie, abstrakcyjny charakter i motywy tradycyjne. Niektóre elementy na obrazie sprawiają wrażenie jakby się ruszały, mają mocne kolory, ale jak się patrzy na obraz w całości to jest on spokojny, prowokuje do zastanowienia się nad jego znaczeniem, człowiek myśli o nim i się nad nim zastanawia. Ten obraz i obraz Deska 0 to dyptyk czyli praca na którą składają się dwa obrazy, jeden bez drugiego nie będzie zrozumiany, to cykl. Ma to związek z myśleniem Kandynskiego o duchowości, religijności. Obrazy religijne często składały się z dwóch części i dlatego nazwa dyptyk czyli podwójnie składany.
Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk
„Fotografia i kino, auto i samolot doszczętnie zrewoltowały nasz dawniejszy kontemplacyjny stosunek do obrazów pamięci, tworzonych w bezruchu. Obecnie wyobrażenia nasze przez natłok obrazów ukazują się nam często w postaci zagęszczonych widzeń, których istota jest bliska temu, cośmy dawniej uważali za wizje” – pisał Hiller. W tym kontekście należy spojrzeć na jego obrazy. Mają one być dla nowoczesnego społeczeństwa tym, czym dla średniowiecza była ikona. Nie bez znaczenia są materiały wykorzystane w tej pracy: metal i gips były elementami ozdób obrazów religijnych, podłoże natomiast, zgodnie z zasadą ikonopistów, stanowi drewniana deska, wertykalność kompozycji ma również swoje symboliczne znaczenie. Pobrzmiewa tu doświadczenie Hillera ze studiów w Kijowie, gdzie uczył się warsztatu ikonopisty – mnicha tworzącego ikony. Tym samym artysta łączy w jednym obrazie nowoczesność formy, nowatorskość wizji artystycznej oraz tradycyjną technikę i symbolikę. Osiąga w ten sposób niezwykły efekt, obraz jest dynamiczny i intensywny, a jednocześnie kontemplacyjny i emanujący spokojem.
Karol Jóźwiak (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 218).
Obok. Polska - Niemcy, tysiąc lat w historii i w sztuce, Martin-Gropius-Bau w Berlinie, 2011-09-21 - 2012-01-09