Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Film Agnieszki Polskiej stanowi sekwencję obrazów, w której wyróżnionym motywem jest animowana tarcza Słońca, poruszająca oczami i ustami. Jej widok poprzedzony jest obrazem błękitnej kuli ziemskiej zasnutej chmurami, również wyposażonej w oczy i usta.

To twarz Ziemi formułuje tytułowe pytanie. Kolejne obrazy są rodzajem wyliczenia przedmiotów, na które padło spojrzenie Słońca: mężczyzny na skale, kawałków pomarańczy, otwartej dłoni, palca wchodzącego w miękką substancję, chwiejących się długich liści, gnijących owoców. Z tymi obrazami przeplatane są widoki nocnego nieba, w których gwiazdy układają się za pierwszym razem w napis „good night / sleep tight”, za drugim przypuszczalnie w symbol zwierzęcia. Niektóre obrazy mają charakter abstrakcyjny. 

Film zapożycza tytuł od wiersza Marii Konopnickiej, który opowiada w dziecinnym stylu o szczęśliwym życiu na wsi obserwowanym przez Słońce. Polska oferuje własną mroczną, ironiczną wersję wiersza – ewokuje zagrożenie katastrofą ekologiczną wywołaną przez postępujące ocieplenie atmosfery wokół Ziemi. Wydaje się również eksponować dominującą we współczesnych społeczeństwach tendencję do ulegania iluzjom zbawienia ludzkości, na przykład przez kontakt z cywilizacją pozaziemską. Bohater filmu gra tutaj obiektywnego widza, który niby Anioł Historii z eseju Waltera Benjamina jest świadkiem katastroficznych wydarzeń składających się na epokę nowoczesności. What the Sun has Seen stanowi pracę komplementarną wobec jej innej pracy filmowej – animacji The New Sun (2017).

Paweł Polit

Film Co słonko widziało to poetycka animacja, w której Słońce staje się wszechwidzącym podmiotem – kosmicznym okiem śledzącym rzeczywistość. Agnieszka Polska buduje narrację z serii obrazów: niepokojących, sensualnych i symbolicznych, które układają się w strumień percepcyjnych danych. Dzieło podejmuje refleksję nad poznaniem: tym, co zostaje zapamiętane, zauważone, pominięte. Tytułowy podmiot – niczym Anioł Historii Waltera Benjamina – patrzy bez interwencji, jedynie rejestrując skutki nowoczesności: od ekologicznej degradacji po emocjonalną alienację. W filmie obserwacja staje się formą wiedzy – obciążoną, fragmentaryczną, podatną na zakłócenia. Polska wykorzystuje strategie kognitywnego mapowania, w których spojrzenie staje się narzędziem konstrukcji sensu, a zarazem ujawnia kruchość modeli poznawczych, jakie tworzymy wobec rzeczywistości.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.