Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu:

Alexej von Jawlensky namalował obraz Głowa. Obraz jest prostokątny. Głowa zajmuje cały prostokąt. To ciasna kompozycja. Na obrazie są pionowe i poziome linie oraz kształty geometryczne. Pionowa czerwona linia to nos. Białe półkole to usta. Biały kwadrat to oko. Żółte, pomarańczowe i  niebieskie linie to brwi. Skóra jest różowa, żółta i beżowa. Linie mają intensywny kolor – czarny, czerwony, niebieski, pomarańczowy. 

Twarz jest prosta. To twarz człowieka, ale to nie jest portret. To nie jest konkretny człowiek, to ogólna twarz człowieka. Twarz jest spokojna, ma lekki uśmiech. Twarz jest podobna do twarzy świętych z prawosławnych ikon.  

Jawlensky namalował wiele twarzy. One są podobne – proste, geometryczne. Twarze nie pokazują uczuć. Artysta maluje obraz podobnie do mówienia modlitwy. On malując obraz szuka twarzy boga. 

Jawlensky był artystą niemieckim. Był członkiem grupy Der Blaue Reiter ( Błękitny Jeździec). Grupę stworzyli w 1 połowie XX wieku młodzi artyści niemieccy – ekspresjoniści. W grupie der Blaue Reiter był Wassily Kandinsky, Paul Klee i Lyoner Feininger. Oni malowali kolorowe obrazy pokazujące uczucia. Te obrazy były dzikie i niepodobne do rzeczywistości. Ekspresjoniści malowali obrazy pokazujące najważniejsze sprawy – także religię. 

Autor skryptu: Agnieszka Wojciechowska-Sej

Tekst kuratorski:

Serie obrazów w niewielkich formatach, malowanych techniką olejną głównie na tekturze, wyrażają konsekwentne poszukiwania pierwiastka boskiego w ludzkim obliczu. Dążeniem Jawleńskiego było właśnie ukazanie w sztuce duchowości. Cykle takie jak głowy mistyczne (1917‑1919), głowy abstrakcyjne (1921‑1935), a także pejzaże z okresu 1914‑1921 łączy nie tylko tradycja ikonopisarstwa, lecz także głębokie przeżywanie wewnętrznego świata, zbliżone do mistycyzmu. Gdy w 1896 r. Alexej Jawleński przyjechał z Moskwy do Monachium, aby kontynuować artystyczną edukację na tamtejszej Akademii Sztuki, nawiązał kontakt z rodakiem Wasylem Kandyńskim. Został wówczas członkiem, zawiązanej w 1909 r. wokół Kandyńskiego, grupy Neue Künstlervereinigung München, która była zapowiedzią późniejszego Błękitnego Jeźdźca (1911‑1914) i stowarzyszenia Der Blaue Vier utworzonego w Weimarze w 1924 r. Na ten okres przypada najbardziej charakterystyczna i najintensywniejsza twórczość Jewleńskiego, którą zaliczamy do niemieckiego ekspresjonizmu.

Magdalena Ziółkowska (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 518-519).