Alexej von Jawlensky

Artysta na ogół wypowiadał się w całych cyklach, eksplorujących obszary jego zainteresowań. „Wariacje" (1915–21) to studia pejzażu, powtarzające ten sam motyw, zmieniający się zależnie od światła i pogody. W 1917 roku zaczęła powstawać pierwsza seria Głów – „Głowy mistyczne". Równolegle artysta tworzył cykl „Twarz Zbawiciela" (1917–21), a od 1918 aż po rok 1935 „Głowy abstrakcyjne". Do tego właśnie cyklu należy opisana praca. Ostatni cykl przywołujący motyw twarzy to „Medytacje" i „Wielkie medytacje" (1934–37). W tej serii prac intensywne dotychczas barwy gasną, ciemnieją, a zarys twarzy ograniczony jest do czarnego krzyża nosa i brwi.

Ze względu na stosowaną przez Jawlensky’ego paletę barw, jego twórczość łączona bywa z fowizmem. Był blisko związany z twórcami z kręgu monachijskich ekspresjonistów Der Blaue Reiter [Błękitny Jeździec]. Przypomina tę nazwę późniejsze stowarzyszenie artystów Die Blaue Vier [Błękitna Czwórka], do którego obok Jawlensky’ego należeli także Wassily Kandinsky, Paul Klee i Lyonel Feininger. W latach 30. XX wieku Artysta został objęty przez nazistów zakazem wystawiania, a ciężka choroba utrudniła, a w 1937 roku uniemożliwiła mu dalszą pracę.

Anna Saciuk - Gąsowska