Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Kompozycja przestrzenna stwarza emocje, oparte o zwycięstwo aktywnych sił intelektu ludzkiego nad obecnym stanem irracjonalizmu i chaosu” – pisała Katarzyna Kobro w tekście do „Głosu Plastyków” w 1937 roku o celach społecznych, jakie wyznacza swojej sztuce. Jadwiga Sawicka wybrała ten właśnie tekst jako materiał dla swojej dźwiękowo-wizualnej instalacji umieszczonej na klatce schodowej ms² i przygotowanej w ramach wystawy Oczy szukają głowy do zamieszkania, którą w 2011 roku Muzeum Sztuki celebrowało 80. rocznicę przekazania Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”. Ostatni fragment wyżej przytoczonego zdania Sawicka rozbiła na dwie sugestywne frazy: ZWYCIĘSTWO AKTYWNYCH SIŁ INTELEKTU oraz ZWYCIĘSTWO CHAOSU, które rozwijają się na kolejnych półpiętrach. Towarzyszą im fotograficzne kolaże (wykonane we współpracy z Markiem Horwatem) ukazujące prace Kobro w kontekście klatek schodowych i urzędowych korytarzy, tym samym towarzysząc naszej codzienności. Cały tekst z 1937 roku Sawicka wykorzystała w dwóch wersjach językowych: polskiej i rosyjskiej (Kobro była z pochodzenia Rosjanką, lecz o sztuce pisała po polsku). Nałożone na siebie tapety z tekstem zdzierane są fragmentami, tak by obie wersje językowe mieszały się ze sobą. Frazy tekstów umieszczone są na szklanych poręczach schodów. Słyszymy również nagranie kobiecego głosu przytaczającego rytmicznie zapętlone fragmenty tekstu po rosyjsku. Rosyjska tożsamość Kobro, której nie chciała się wyrzec, była nie do pogodzenia z polityką powojennej Polski. Nie mógł pogodzić się z nią również mąż artystki, Władysław Strzemiński. Przedwojenna walka o prymat racjonalności i funkcjonalności tak w życiu, jak i w sztuce przegrała z powojennym chaosem.

Katarzyna Słoboda

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Katarzyna Kobro w tekście opublikowanym w „Głosie Plastyków” w 1973 roku pisała o celach społecznych, jakie wyznacza swojej twórczości: „Kompozycja przestrzenna stwarza emocje, oparte o zwycięstwo aktywnych sił intelektu ludzkiego nad obecnym stanem irracjonalizmu i chaosu”. Ten cytat stał się punktem wyjścia pracy Jadwigi Sawickiej. Praca zatytułowana „Zwycięstwo" to dźwiękowo-wizualna instalacja umieszczona na klatce schodowej Muzeum Sztuki w Łodzi ms². Praca ta powstała w ramach wystawy „Oczy szukają głowy do zamieszkania" z 2011 roku. Wystawa celebrowała 80. rocznicę przekazania Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej. Kolekcja ta powstała dzięki awangardowej grupie „a.r." Grupa ta składała się z 5 członków, oprócz Katarzyna Kobro, rzeźbiarki, tworzyli ją również malarze: Władysław Strzemiński, Henryk Stażewski oraz poeci Julian Przyboś i Jan Brzękowski. Pozyskiwali oni za darmo od współczesnych im artystów dzieła, które potem przekazane zostały Muzeum Sztuki w Łodzi. Jadwiga Sawicka zdanie Katarzyny Kobro rozbiła na dwie frazy: ZWYCIĘSTWO AKTYWNYCH SIŁ INTELEKTU oraz ZWYCIĘSTWO CHAOSU. Instalacji towarzyszą fotokolaże, wykonane we współpracy z Markiem Horwatem. Przedstawiają one rzeźby Katarzyny Kobro wkomponowane w przestrzeń klatek schodowych i korytarz w blokach i urzędach. Sztuka Kobro wchodzi zatem pod przysłowiową strzechę, towarzysząc codzienności.(Sztuka Katarzyny Kobro jest prezentowana w budynkach użytku publicznego, występując tam jak przedmiot codzienny, a nie jak dzieło sztuki, które pokazuje się tylko w muzeum. Zwykły człowiek ma do tej sztuki łatwy dostęp). Pełny tekst z „Głosu Plastyków” Jadwiga Sawicka wykorzystała w dwóch wersjach językowych: polskiej i rosyjskiej. Rosyjskiej, ponieważ Katarzyna Kobro była z pochodzenia Rosjanką, ale teksty o sztuce pisała po polsku. Sawicka teksty umieściła na różowej tapecie i nakleiła jedną na drugą, zrywając fragmenty. Dzięki temu zabiegowi teksty polskie i rosyjskie nakładają się na siebie i mieszają. Do pracy dołączona jest również instalacja dźwiękowa. Z niewidocznych głośników dociera kobiecy głos, czytający rytmicznie zapętlony rosyjski tekst. Rosyjska tożsamość Kobro, której nie chciała się artystka wyrzec była nie do pogodzenia z polityką powojenną. Stała się m.in. zarzewiem konfliktu z mężem Władysławem Strzemińskim.(Katarzyna Kobro pochodziła z Rosji i była dumna z tego powodu, jej mąż Władysław Strzemiński czuł się Polakiem. Z powodu różnych poglądów związanych z narodowością, małżonkowie często się kłócili. Zaczęli się kłócić już w czasie wojny).
Jadwiga Sawicka jest malarką, autorką instalacji i obiektów, przy powstawaniu fotografii stale współpracuje z Markiem Horwatem. Często jej prace opierają się o tekst. Przeważnie namalowane za pomocą czarnych, drukowanych liter na różowym, dziewczyńskim tle. Artystka komentuje rzeczywistość, odnosi się do sytuacji społecznej. Dla przykładu wykorzystuje nagłówki gazet. Powiększone, zwielokrotnione, wyrwane z kontekstu, często o drastycznej w wymowie, zwiększają siłę przekazu i mają duży potencjał krytyczny.

Autor tekstu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk