Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Praca abstrakcyjna nie musi być uproszczonym, „wyabstrahowanym” obrazem rzeczywistości. Może pozostawać polem czysto geometrycznych rozważań. Miejscem, gdzie raz za razem rozwiązuje się problem, jak zrównoważyć linie i kolorowe płaszczyzny. Każdemu pionowi odpowiada jakiś poziom, każdej płaszczyźnie – inna płaszczyzna. W efekcie powstaje kompozycja złożona z elementów różnorodnych pod względem barwy i wielkości, ale pozostających wobec siebie w stabilnej relacji. Vantongerloo wykonał trzy wersje tej kompozycji, które zatytułował „Kompozycja z trójkąta równobocznego". Poprzez użycie kolorów dopełniających – fioletowego i zielonego – odbiega ona od wytycznych neoplastycyzmu. Artysta był zafascynowany geometrią i szczególną wagę przykładał do racjonalnych przesłanek w kompozycji dzieła. Jego rzeźby i malarstwo od końca lat 20. XX wieku często obrazowały skomplikowane równania matematyczne. Nie pozostawały jednak dalekie od życia. Podobną formę, opartą o czworoboczne bloki i płyciny, przybierały projekty mebli, sprzętów, wystroju wnętrz, modele lotnisk i mostów. Jak wielu twórców Awangardy swojego czasu wierzył, że kreowanie nowego otoczenia plastycznego oddziałuje na rzeczywistość i wprowadza nowy ład.

Paulina Kurc-Maj (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [403])

W prostokątnej, choć wydaje się, że w kwadratowej „Kompozycji" trzech równoważników, składającej się z jedenastu różnej wielkości różnobarwnych prostokątów, nic nie jest kwestią przypadku. Wielkość i proporcje obrazu określa podstawa trójkąta równobocznego. Rozmieszczenie reszty składników zależy od siatki trójkątnych podziałów nakładanych na płaszczyznę, a ona, jak i linia oraz objętość pozioma figury, nie może być użyta bez równoważnika pionowego. Założenia te wywodziły się wprost z neoplastycyzmu, w którym pion i poziom oddawały prawa rządzące wszechświatem, kolory podstawowe – materię, a barwy neutralne – przestrzeń. Vantongerloo, rzeźbiarz i malarz, jako jeden z pierwszych zaczął wykorzystywać matematykę w procesie twórczym, widząc w tym nową metodę uprawiania sztuki. Wierzył, że precyzja właściwa nauce pomoże stworzyć dzieło równie doskonałe jak matematyczne równanie albo harmonijna, proporcjonalna figura.

Maciej Cholewiński (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 330)