Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fotografie należą do najbardziej rozpoznawalnej w twórczości Janusza Leśniaka grupy prac, zwanych „leśniakami”, stanowiących zapis obecności cienia uchwyconego w momencie fotografowania. Od drugiej połowy lat 80. artysta jest konsekwentnie skupiony tylko i wyłącznie na tym temacie. Prezentowany zbiór to prace wykonane w latach 90. w kolorze. Leśniak zaczął stosować go w 1993 roku, wcześniej fotografował w czerni i bieli. Obszerna reprezentacja wcześniejszych realizacji również znajduje się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi. Wiele czarno-białych fotografii pozostawało bez tytułu, często nie wiadomo jaka jest ich lokalizacja. Wraz z zastosowaniem koloru przestrzenie, w których pojawia się cień autora, przestały być anonimowe. Przy każdej fotografii Leśniak podaje miejsce i datę powstania, jak gdyby kolor czynił je konkretnymi i wyjątkowymi.

Pojawienie się koloru wypłynęło z potrzeby nasycenia prac intensywniejszą ekspresja niemożliwą do uzyskania przy zastosowaniu nawet najbardziej kontrastowej czerni i bieli. Harmonijna i oszczędna forma i charakteryzujący wcześniejsze fotografie nastrój wyciszenia zastąpione zostały przez kompozycje znacznie bardziej ożywione. Mimo że kolor zaczął odgrywać w nich naczelną rolę, autor niezmiennie posługiwał się światłem i cieniem by wydobywać poszczególne elementy i budować relację pomiędzy nimi, a własnym cieniem. Kolor nie zaburza czystych kompozycji konstruowanych w oparciu o plamy światła i ciemniejsze przestrzenie poza nimi, ale stanowi ich dopełnienie. Leśniak ogranicza paletę barwną do odcieni zieleni, brązów, ugrów i żółci. Ich natężenie buduje nastrój fotografii, pozwala na rozpoznanie pory dnia. Subiektywny zapis wspomnień, marzeń, przeżyć, zapachów i dźwięków staje się bardziej namacalny. Obrazy nic nie tracą, stanowią taką samą poetycką rejestrację rzeczywistości, jak fotografie czarno-białe. Obserwujemy wizualizację świata myśli i emocji autora, jego, jak sam go określał, „krajobraz wewnętrzny”. Kolor sprawia, że doznania te stają się jedynie bardziej intensywne.

Fotografia Gwoździec 93 przedstawia widziany z góry fragment zarośli. Na pierwszym planie znajduje się gąszcz paproci, za nimi, na porośniętym mchem murku, widać plamy słońca, a pomiędzy nimi, ledwo widoczny, cień postaci. Zdjęcie jest mocno skontrastowane, kolory silnie nasycone. Postać fotografa z jednej strony w sposób naturalny wpisuje się w krajobraz, nie zaburza go swoją niejednoznaczną obecnością. Z drugiej, to postawiony ręką człowieka murek pozwala mu nie zagubić się w gąszczu roślin. W pracy tej, podobnie jak w wielu innych, Leśniak podejmuje angażujące go rozważania dotyczące relacji człowieka z wszechogarniającą przyrodą.

Dorota Stolarska-Kultys

Fotografie należą do grupy najlepiej znanych prac Janusza Leśniaka. Ich tematem jest cień autora. Artysta robi mu zdjęcia w rożnych miejscach. Fotografie są kolorowe. Ich nastrój jest budowany za pomocą świateł i cieniem. Kolor jest intensywny, ale stosowany oszczędnie. Autor ogranicza się do zieleni i różnych odcieni brązu. Cień autora nie pojawia się przez przypadek. Jego obecność ma skłaniać do namysłu nad życiem.

Fotografia „Gwoździec 93" przedstawia fragment zarośli. Widzimy go z góry. Na pierwszym planie są paprocie. Z nimi jest murek. Widać na nim cień autora. Kolory zdjęcia są intensywne. W pracy tej Leśniak zastanawia się nad relacją człowieka z przyrodą.

Dorota Stolarska-Kultys

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN