Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Prototyp stołu kawiarnianego Ibuka" to jedna z dwóch prac znajdujących się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi autorstwa mieszkającego w Nowym Jorku, brytyjskiego postmodernisty Liama Gillicka. Obie realizacje, prezentowane podczas odbywającej się w 1995 roku wystawy „Nowa Sztuka w Wielkiej Brytanii", powstały w odniesieniu do idei zawartych w książkach napisanych przez artystę: powieści „Erasmus Is Late" (1995) oraz powstałego na jej podstawie musicalu „Ibuka!" (1995). W książkach Gillick snuje opowieść o londyńskim przyjęciu z gośćmi z różnych epok historycznych, wśród których znalazły się takie postaci jak Robert McNamara – były Sekretarz Obrony Narodowej Stanów Zjednoczonych za prezydenta Kennedy'ego, a później przedstawiciel Banku Światowego; Masaru Ibuka – współzałożyciel firmy Sony; Elsie McLuhan – matka Marshalla McLuhana oraz mówczyni publiczna specjalizująca się w przypowieściach moralnych; Murry Wilson – autor piosenek i ojciec Briana Willsona, lidera zespołu The Beach Boys. Gospodarzem kolacji jest tytułowy Erasmus – starszy brat Charlesa Darwina, „wolnomyślicielski opiumista z czasów gregoriańskich”, jak opisuje go Gillick. Jemu poświęcona jest druga instalacja zatytułowana „Prototyp tablicy informacyjnej Erasmusa".

W omawianej pracy artysta w luźny sposób nawiązuje do zasiadających przy stoliku gości,. Wskazują na to cztery filiżanki do kawy umieszczone na sugerujących blat, znajdujących się jedna nad drugą, dwóch płytach wiórowych. Na środku, pomiędzy filiżankami, umieszczone zostały książki. Zgromadzeni przez Gillicka nieprzypadkowi bohaterowie służą temu, by ukazać wpływ postaci drugoplanowych na przyszłość. To figury przy pomocy których artysta ujawnia zaprzepaszczoną spuściznę Oświecenia i zwraca uwagę na implikacje wynikające z braku dokonania rewolucyjnych zmian w Wielkiej Brytanii pod koniec XVIII wieku. Gillick podejmuje się tu również krytyki neoliberalnego społeczeństwa.

Instalacja nie jest ilustracją powieści, ale rodzajem rekwizytu pozostającego w luźnej korelacji z narracją. Odrzucając logikę przyczynowo-skutkową, zaburzając chronologię, prace Gillicka proponują różnorodne potencjalne scenariusze, mające odzwierciedlać zniuansowane konteksty, w których realizowane są abstrakcyjne idee. Artysta pyta w nich "Co by było, gdyby?", ale nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Pytanie to znajduje również odzwierciedlenie w samej strukturze prac artysty, których forma i przeznaczenie pozostają często ze sobą w konflikcie. Jest tak również w przypadku „Prototypu stołu kawiarnianego Ibuka", który jest zbyt niski i zbyt rozległy, by można było z niego korzystać w pozycji siedzącej lub stojącej. Jest anomalią, która wymusza niewygodne zachowania i ponownie skłania do zadania pytania „Co by było, gdyby?".

Praca została podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę po wystawie „Nowa Sztuka w Wielkiej Brytanii".

„Prototyp stołu kawiarnianego Ibuka" to jedna z dwóch prac Liama Gillicka w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi. Dla obu punktem wyjścia są książki, które napisał artysta. Opowiadają one o londyńskim przyjęciu. Zostali na nie zaproszeni goście z różnych epok historycznych. To prawdziwe postaci, które w historii odegrały role drugoplanowe. Artysta stara się pokazać, że także oni mogą mieć znaczący wpływ na przyszłość. Odnosi się tu do społeczeństwa Wielkiej Brytanii. Instalacja ma formę zbyt niskiego i zbyt rozległego stołu. Stoją na nim cztery filiżanki. Pomiędzy nimi znajdują się dwie książki. To nie ilustracja powieści, ale rodzaj rekwizytu.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

Liam Gillick pochodzi z Wielkiej Brytanii, mieszka i pracuje w Nowym Jorku. Liam Gillick tworzy rzeźby, instalacje, pisze książki. Zajmuje się architekturą oraz grafiką. Gillick interesuje się relacjami między ludźmi oraz relacjami między społeczeństwem a państwem. Interesuje się zagadnieniami, związanymi z polityką, ekonomią, gospodarką.

Opis dzieła:

„Prototyp stołu kawiarnianego Ibuka” to płyta pilśniowa na czterech nóżkach. Na płycie stoją cztery filiżanki. Stół jest niski i szeroki. Przy takim stole może być niewygodnie.

Nawiązanie do innych dzieł:

W tytule pracy Gillicka pojawia się nazwisko – Ibuka. Gillick stworzył musical pod tytułem „Ibuka!”. Ibuka był przemysłowcem i założycielem firmy Sony. Musical powstał na podstawie książki pod tytułem „Erasmus Is Late” („Erasmus się spóźnia”). Gillick napisał książkę „Erasmus się spóźnia”. Ibuka i Erasmus byli bohaterami tej książki.

Ibuka żył  w XX wieku. Erasmus był bratem Karola Darwina,  żył w XIX wieku. Erasmus zaprosił na kolację kilka osób. Zaproszone osoby większość życia przeżyły w XX wieku. To prawdziwe postaci. Odegrały w historii role drugoplanowe. Masaru Ibuka był jednym z gości. Erasmus nie wita gości, ponieważ podróżuje w czasie i włóczy się po współczesnym Londynie. Podczas spaceru odwiedza miejsca, w których toczyły się dyskusje nad wielkimi ideami. Idee te nie zostały nigdy zrealizowane. Ponieważ Erasmus nie spotyka się z gośćmi, nie może opowiedzieć im co widział i co słyszał. Gdyby Erasmus porozmawiał z gośćmi mógłby wpłynąć na ich poglądy i zachowanie. Może postąpiliby inaczej w przyszłości. Przyszłość mogłaby wyglądać inaczej.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Liam Gillick
Tytuł: „Prototyp stołu kawiarnianego Ibuka”
Rok powstania: 1995
Tworzywo: drewno, ceramika, papier, płyta wiórowa
Wymiary: wysokość 150 cm, szerokość 250 cm
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

Prototypowy stół składa się z dwóch płyt wiórowych oraz ośmiu klocków drewnianych używanych jako 4 nóżki podpierające i oddzielające płyty. Nóżki znajdują się głębiej, nie tuż przy narożnikach płyt.  Na stole umieszczone powinny być dwie książki. Dookoła nich cztery szklane filiżanki ze spodeczkami. Książki są autorstwa samego Gillicka – jest to powieść „Erasmus Is Late” oraz powstały na jej podstawie musical „Ibuka!”. Tytułowy bohater powieści – brat Karola Darwina – włócząc się po współczesnym Londynie spóźnia się na zorganizowaną przez siebie kolację. A przy stole czekają goście z różnych epok m.in. Robert McNamara - Sekretarz Obrony za czasów Kennedy'ego; Masaru Ibuka - współzałożyciel Sony, Murry Wilson - autor piosenek i ojciec Briana, Dennisa i Carla - członków zespołu The Beach Boys, Elsie McLuhan – mówczyni specjalizująca się w przypowieściach moralnych, matka Marshalla McLuhana. Artysta w luźny sposób nawiązuje do tekstu. Chce ukazać m.in. wpływ postaci drugoplanowych na przyszłość. „Prototyp stołu kawiarnianego Ibuka” to jedna z dwóch prac Liama Gillicka w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi. Obie realizacje prezentowane były podczas odbywającej się w 1995 roku wystawy „Nowa sztuka w Wielkiej Brytanii”.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN