Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Prototyp Tablicy Erasmusa" to jedna z dwóch prac znajdujących się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi autorstwa mieszkającego w Nowym Jorku, brytyjskiego postmodernisty Liama Gillicka. Obie realizacje, prezentowane podczas odbywającej się w 1995 roku wystawy „Nowa Sztuka w Wielkiej Brytanii", powstały w odniesieniu do idei zawartych w książkach napisanych przez artystę: powieści „Erasmus Is Late" (1995) oraz powstałego na jej podstawie musicalu „Ibuka!" (1995). W książkach Gillick snuje opowieść o londyńskim przyjęciu z gośćmi z różnych epok historycznych, którego gospodarzem jest tytułowy Erasmus – starszy brat Charlesa Darwina, wiodący „życie w dosłownym nieróbstwie. Wolnomyślicielski opiumista z czasów gregoriańskich”, jak opisuje go autor. To jemu poświęcona jest instalacja. Erasmus, który spóźnia się na kolację, występuje jako przewodnik po Londynie. Krążąc po centrum miasta trafia w rożne miejsca, w których rozwija się wolnomyślicielstwo. W swojej opowieści Gillick zaburza i zagęszcza chronologię, eksplorowany przez Erasmusa Londyn to nie miasto z czasów gregoriańskich, ale metropolia z końca XX wieku widziana oczami przybysza z przeszłości. Ukazany przez artystę spacer bohatera to zarazem przegląd stanowisk przedmarksowskich. Przez swoje spóźnienie Erasmus nie spotyka się z gośćmi i traci możliwość możliwość wpływu na przyszłość. Jak pisze Gillick: „Erozja społeczeństwa jakiego nie znaliśmy zaczyna się tu i kończy”. Praca to wyraz rozczarowania utopijnymi projekcjami przyszłości snutymi tak kiedyś, jak i obecnie.

Instalacja składa się z płyty pilśniowej przeznaczonej do powieszenia na ścianie, do której przy pomocy pinezek przymocowane zostały kartki papieru: kilka stron z książki „Erasmus Is Late", rysowane z pamięci mapy Londynu oraz szkice autorstwa Gillian Gillick, matki artysty, ukazujące fragmenty miasta. Wszystkie elementy są ze sobą połączone sznurkami tworzącymi rodzaj pajęczyny. Szczególne relacje tworzą się pomiędzy mapami i wizualizacjami miejsc, przypominając turystyczny folder, w którym zaznaczono najbardziej popularne punkty. Na planszy próżno ich jednak szukać, artysta umieścił na niej rysunki ukazujące sklepowe witryny, najczęściej z elektroniką, szyldy supermarketów, wejścia pilnowane przez kamery, kilka starszych budowli. To miejsca, które mogą być postrzegane jako przestrzenie hipotetycznych spotkań libertariańskich myślicieli z XIX wieku i współczesnych kapitalistów. Te punkty na mapie Londynu mógł w swej wędrówce odwiedzić Erasmus. W pracy widoczne są odniesienia do jego spaceru. Tak jak w powieści zaburzona zostaje chronologia i mieszają się czasy, jednak praca nie stanowi ilustracji do powieści, pozostając jedynie w luźnej korelacji z narracją.

Praca została podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę po wystawie „Nowa Sztuka w Wielkiej Brytanii".

„Prototyp Tablicy Erasmusa" to jedna z dwóch prac Liama Gillicka w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi. Dla obu punktem wyjścia są książki, które napisał artysta. Opowiadają one o londyńskim przyjęciu. Zostali na nie zaproszeni goście z różnych epok historycznych. Gospodarzem kolacji jest Erasmus. Jednak spóźnia się on na nią. Pochłania go spacer po Londynie. Odwiedza podczas niego miejsca, w których toczyły się dyskusje nad wielkimi ideami. Idee te nie zostały nigdy zrealizowane.

Instalacja ma formę tablicy z płyty pilśniowej. Przy pomocy pinezek przymocowane zostały do niej kartki papieru. Kilka stron z książki Gillicka „Erasmus Is Late", rysunki map i fragmentów miasta. Wszystkie elementy są ze sobą połączone sznurkami. To nawiązanie do spaceru Erasmusa.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacje o artyście:

Liam Gillick pochodzi z Wielkiej Brytanii, mieszka i pracuje w Nowym Jorku. Liam Gillick tworzy rzeźby, instalacje, pisze książki. Zajmuje się architekturą oraz grafiką. Gillick interesuje się relacjami między ludźmi oraz relacjami między społeczeństwem a państwem. Interesuje się zagadnieniami, związanymi z polityką, ekonomią, gospodarką.

Opis dzieła:

„Prototyp tablicy informacyjnej Erasmusa” to praca wykonana z płyty pilśniowej. Artysta do płyty przymocował kartki. Na kartkach są rysunki map oraz rysunki przedstawiające miejskie budynki. Mama Liama wykonała rysunki budynków. Pomiędzy kartkami rozpięte są sznurki. Sznurki łączą mapy
z rysunkami budynków.

Nawiązanie do innych dzieł:

W tytule pracy pojawia się imię Erasmus. Liam Gillick napisał książkę pod tytułem „Erasmus Is Late” („Erasmus się spóźnia”). Bohaterem książki jest Erasmus, brat  Karola Darwina. Erasmus żył w XIX wieku. Bohater zaprosił na kolację kilka osób. Zaproszone osoby większość życia przeżyły w XX wieku. Erasmus nie wita gości, ponieważ podróżuje w czasie i włóczy się po współczesnym Londynie. Podczas spaceru odwiedza miejsca, w których toczyły się dyskusje nad wielkimi ideami. Idee te nie zostały nigdy zrealizowane. Ponieważ Erasmus nie spotyka się z gośćmi, nie może opowiedzieć im co widział i co słyszał. Gdyby Erasmus porozmawiał z gośćmi mógłby wpłynąć na ich poglądy
i zachowanie. Może postąpiliby inaczej w przyszłości. Przyszłość mogłaby wyglądać inaczej.

Praca to wyraz rozczarowania utopijnymi projekcjami przyszłości, snutymi tak kiedyś, jak i obecnie. 

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Liam Gillick
Tytuł: „Prototyp tablicy informacyjnej Erasmusa”
Rok powstania: 1995
Tworzywo: papier, sznurek, płyta pilśniowa
Wymiary: wysokość 150 cm, szerokość 250 cm
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

Do tablicy z płyty pilśniowej pinezkami przymocowane zostało 15 białych kartek – są to rysunki map oraz fragmentów miasta - witryny sklepowe, szyldy, wejścia do domów, miejski plac. Pomiędzy kartkami rozpięte są sznurki. W górnym prawym narożniku znajduje się kartka z planem. Zaznaczonych zostało kilka ulic oraz budynków. W sześciu miejscach wpięto pinezki. Od zaznaczonych w ten sposób punktów odbiegają sznurki. Pięć w lewą stronę. Jeden w dół na prawo. Sznurki są różnej długości. Na ich końcach czarno-białe szkice. Szkice są ilustracjami miejsc zaznaczonych na mapie.  Na płycie mamy jeszcze trzy plany. Dwa znajdują się w centralnej części płyty. Jeden z nich wyżej, bardziej na lewo. Od niego odbiegają w dół dwa sznurki – krótki i długo. Od drugiego planu odchodzi w górę jeden sznurek. Ostatni plan umieszczony został w dolnej lewej ćwiartce płyty. Do niego przypięte są dwa sznurki. Odchodzą w prawą stronę, ku górnemu narożnikowi płyty.

Praca jest nawiązaniem do spaceru Erasmusa, tytułowego bohatera powieści  Gillicka pt. „Erasmus Is Late”. Brat Karola Darwina – włócząc się po współczesnym Londynie spóźnia się na zorganizowaną przez siebie kolację, na którą zaproszeni zostali goście z różnych epok. Krążąc po mieście  trafia w różne miejsca, w których rozwija się wolnomyślicielstwo. W swojej opowieści Gillick zaburza chronologię, eksplorowany przez Erasmusa Londyn to nie miasto z czasów gregoriańskich, ale metropolia z końca XX wieku widziana oczami przybysza z przeszłości. Przez swoje spóźnienie Erasmus nie spotyka się z gośćmi i traci możliwość wpływu na przyszłość. Praca to wyraz rozczarowania utopijnymi projekcjami przyszłości snutymi tak kiedyś, jak i obecnie.  Odwiedza podczas niego miejsca, w których toczyły się dyskusje nad wielkimi ideami. Idee te nie zostały nigdy zrealizowane.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN