Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„La-lu" to krótki videoperformance z cyklu „Ćwiczenia dla video". Kamera rejestruje huśtawki bujające się w tempie melodii wyśpiewywanej spoza kadru przez autora. Ich ruch nadaje rytm całemu obrazowi. Początkowo dynamiczny i intensywny, z czasem wyhamowuje i uspokaja się. Analogicznie dzieje się z warstwą dźwiękową opartą na dwóch sylabach „la” i „lu”. Kamera stoi nieruchomo, artysta zmienia jedynie ogniskową, co jakiś czas zbliżając i oddalając obraz. Dopasowuje wyśpiewywane dźwięki do ujęcia: obrazowi oddalonemu towarzyszy sylaba „la”, a przybliżonemu „lu”. Dźwięk stanowi doprecyzowanie obrazu, wzmacnia somatyczne doznania. O ile „la” jest nucone lekko i płynnie, o tyle w „lu”, wyśpiewywanym w sposób „urywany”, zawarty jest pewien ciężar. Idzie on w parze z ujęciem skierowanym na wydeptaną obok huśtawki ziemię, uruchamiając mniej przyjemne wspomnienia z dzieciństwa, jak wyczekiwanie na swoją kolej na zabawę. Wideo rozpoczyna się od szerokiego ujęcia i wesoło śpiewanego „la”, a kończy na zbliżeniu, spowolnieniu i dosadnym „lu”, sugerując jak gdyby koniec zabawy i zejście na ziemię w pozycję wyczekującego.

„La-lu" nawiązuje do prac należących do, realizowanego od lat 70., cyklu zapisów biologiczno-mechanicznych, w których Robakowski bada relację stanów psychofizycznych organizmu z urządzeniami służącymi mechanicznemu zapisowi. W realizacjach tych, jak np. w „Idę" (1973), kamera oderwana od oka traktowana jest jako przedłużenie ciała filmującego. Kręcenie „z ręki” umożliwia przeniesienie na widza cielesnego doświadczenia autora. W przypadku omawianego wideo kamera stoi nieruchomo, a funkcję tę przejmuje ogniskowa obiektywu. Na zbliżeniach Robakowski kieruje go w miejsce analogiczne do tego, w którym sam się znajduje po drugiej stronie huśtawki. Można powiedzieć, że kieruje kamerę na siebie. Podobnie jak w „Idę", przeżycie artysty zostaje oddane przez warstwę dźwiękową – zamiast zmęczenia w głosie wyczuwamy pewne zniecierpliwienie w intonacji sylaby „lu”. Rytm filmu i jego struktura odzwierciedlają konkretne psychofizyczne doświadczenie.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

„La-lu" to krótki film z cyklu „Ćwiczenia dla video". Widzimy huśtawki, które bujają się w tempie melodii śpiewanej przez autora. Ich ruch nadaje rytm całemu obrazowi. Na początku jest szybki, z czasem się uspokaja. Tak jak nucona piosenka. Kamera stoi nieruchomo. Robakowski czasem tylko przybliża i oddala obraz. Dopasowuje dźwięki do ujęcia. Obrazowi oddalonemu towarzyszy dźwięk „la”, a przybliżonemu „lu”. „La” jest nucone lekko, a w „lu” jest coś nieprzyjemnego. Dźwięk jest tu bardzo ważny, dopełnia obraz. „Lu” jest w parze z ujęciem skierowanym na wydeptaną obok huśtawki ziemię. Ten widok przypomina miejsce, w którym czekało się w dzieciństwie, aż ktoś zwolni huśtawkę. W takim miejscu stoi też autor. Kamerą próbuje przekazać nam swoje emocje.

Dorota Stolarska-Kultys

Józef Robakowski zapisuje za pomocą kamery swoje doświadczenia.

Film „La-Lu” z 1985 roku pokazuje dwie bujające się huśtawki. Robakowski rytmicznie powtarza słowa: „la” lub „lu”. Kiedy kamera pokazuje bujające się huśtawki to wymawia słowo „la”.  Kiedy kamera pokazuje wydeptaną ziemię pod huśtawką, wymawia słowo „lu”. „La” kojarzy się z zabawą, huśtaniem. „Lu” kojarzy się z zatrzymywaniem huśtawki.

Obserwacja rozbujanych pustych huśtawek jest wspomnieniem z dzieciństwa. Przyjemnie jest bujać się, unosić w powietrzu. Zatrzymanie huśtawki, szorowanie butami po ziemi, to niestety koniec zabawy.

W latach 1970 -1977 Józef Robakowski należał do awangardowej grupy artystycznej -  Warsztat Formy Filmowej. W latach 80. powrócił do rejestrowania kamerą filmową swoich doświadczeń.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Józef Robakowski
Tytuł: „La-Lu”
Rok powstania: 1985
Tworzywo: kaseta VHS
Czas trwania:  1 minuta 47 sekund
Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi

„La-lu” to krótki film ukazujący wahadłową huśtawkę z dwoma siedziskami. Kamera znajduje się z jej boku. Jest nieruchoma. Autor filmu zmienia jednak ujęcia – raz ukazuje bujające się ławeczki, raz przybliża obraz by pokazać wydeptaną ziemię po drugiej stronie huśtawki. Robakowski dopasowuje dźwięki do ujęcia. Obrazowi oddalonemu towarzyszy dźwięk „la”, a przybliżonemu „lu”.  Na początku filmu krzesełka bujają się dość intensywnie, pod koniec filmu wyhamowują.  

Film „La-Lu” należy do filmów, w których warstwa dźwiękowa odgrywa istotną rolę. Spoza kadru dobiega męski głos należący do twórcy – Józefa Robakowskiego.

Katarzyna Kończal, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN