Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Siedzący" to rzeźba ukazująca postać męską siedzącą, czy wręcz zatopioną, w starym fotelu. Oba elementy zostały w całości wykonane z czerwonego aksamitu pokrytego czarną farbą. Postać sprawia wrażenie zespolonej z fotelem. Jest pozbawiona głowy, której miejsce zostało przykryte grubą warstwą materiału. Na prawej stopie znajduje się męski but, lewa zastąpiona została głową wilka. W złączonych dłoniach postać trzyma czarną ramkę ze starą fotografią ukazującą dziecko z psem. Rzeźba zdaje się przynależeć do obszaru marzeń sennych, lęków, fantazji i baśni. Ukazana sytuacja, postać i fotel są na wpół realistyczne, na wpół tajemnicze i nierzeczywiste, jak gdyby pochodziły z innego świata. Jest coś niepokojącego w dobrze znanym, nieco staroświeckim i jakby wyciągniętym z lamusa, meblu pochłaniającym siedzącą na nim postać. Trudno oprzeć się wrażeniu, że z czasem wchłonie ją w całości i wspólnie przejdą do przeszłości. Rzeźba wyraża nasze pierwotne lęki (jak lęk przed śmiercią), co sugerować może głowa wilka, która się do nich odwołuje. Tym, co jednak może uchronić nas przed odejściem w zapomnienie, są wspomnienia, które sytuują się ponad śmiercią. W pracy opartej o metaforę i tajemnicze symbole, nawiązuje do nich ramka ze zdjęciem z dzieciństwa.

To jedna z możliwych interpretacji „Siedzącego", który – podobnie jak inne prace Kurki – przepełniony jest dużym ładunkiem poezji i niedopowiedzeniami wymykającymi się jednoznacznemu odczytaniu. Poszczególne elementy to rodzaj słów-obrazów i metafor-gestów, które składają się na rzeźby-poematy działające na wyobraźnię odbiorcy. Artysta pozostawia mu pole do indywidualnej interpretacji opartej na przeczuciach, intuicji i wspomnieniach. Balansowanie na granicy skojarzeń i niejasności wiąże się z przekonaniem autora, że istotnym aspektem sztuki jest tajemnica. W rozmowie z Markiem Wasilewskim, Kurka, odwołując się do myśli Heideggera, który pisze, że sztuka sama w sobie jest zagadką, przytacza cytat: „porzucamy roszczenie do rozwiązania zagadki, zadanie polega na jej dostrzeżeniu” (Martin Heidegger, „O źródle dzieła sztuki", 1977). Posługując się przedmiotami ze swojego otoczenia lub takimi, które sam wytwarza, artysta zmienia ich znaczenie i wyznacza im funkcję narzędzi magicznych odwołujących się do wspomnień. Narzędzia te nie dają jednak jednoznacznych odpowiedzi, ale stanowią jedynie wskazówkę dla naszej intuicji.

„Siedzący" to rzeźba ukazująca mężczyznę siedzącego w starym fotelu. Jest zrobiona z czerwonego aksamitu pokrytego czarną farbą. Postać sprawia wrażenie zespolonej z fotelem. Nie ma głowy. Na prawej stopie ma założony męski but, zamiast lewej ma głowę wilka. Motyw wilka odnosi się do naszych lęków. W dłoniach mężczyzna trzyma czarną ramkę ze starą fotografią. Jest na niej dziecko z psem. Rzeźba jest trochę jak ze snu albo z baśni. Ukazana sytuacja, postać i fotel są jakby z innego świata. Praca jest pełna symboli, opiera się na skojarzeniach i intuicji. Odwołuje się do wspomnień z dzieciństwa.

Dorota Stolarska-Kultys

Informacja o artyście:

Piotr Kurka tworzy instalacje, czyli dzieła z przedmiotów, które artysta wybrał i ustawił

Opis dzieła:

Praca „Siedzący” z 1988 to postać zrośnięta w jedność ze starym fotelem. Postać nie ma głowy. Jest to najprawdopodobniej stary mężczyzna. Cała postać owinięta jest w ciemną tkaninę. Wydaje się, że jest osłonięta śmiertelnym całunem. W czarnych rękach trzyma fotografię, na której widać chłopczyka siedzącego na tułowiu dużego czarnego psa. Czarna postać zdaje się wspominać swoje najszczęśliwsze chwile. Jest to czas dzieciństwa. Na fotografii małe dziecko siedzi na psie. Chłopczyk stanowi jedność z dużym psem. Są bardzo blisko. Połączeni wzajemnym zaufaniem i przyjaźnią.

Nawiązania do innych dzieł:

Praca „Siedzący” łączy wspomnienia z dzieciństwa i refleksje o czasie śmierci.  Przywołuje to skojarzenia z depresyjną poezją Johna Berrymana.

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Piotr Kurka

Tytuł: „Siedzący”

Wymiary: szerokość 75 cm,  dług. 120 cm,  wysokość 90 cm

Technika: własna – czerwony aksamit, farby, fotel, but, ramka ze zdjęciem

Rok powstania: 1988

Praca Piotra Kurki to duża trójwymiarowa instalacja, składająca się z postaci bez głowy siedzącej w fotelu. Postać ma rozmiar zbliżony do wzrostu dorosłego, potężnego mężczyzny. Figura przypominająca człowieka bez głowy jest zrobiona z czerwonej aksamitnej, grubej tkaniny, pomalowanej niejednolicie, z przecierkami na czarno. Tkanina jest szorstka, pomarszczona, szyta i pasowana nieregularnymi ściegami w wielu miejscach. Fotel na graniastosłupowych srebrnych nóżkach, na którym siedzi postać, jest obciągnięty takim samym materiałem. Masywna postać z karku ma wyprowadzony pusty, niewypchany materiał, który luźnym kapturem kładzie się na klatce piersiowej olbrzyma oraz luźno spływa na tylne oparcie fotela. Paradoksalnie, postać bez głowy trzyma w zgiętych ramionach przed sobą ramkę z czarnobiałą fotografią. Gest sprawia wrażenie uważnego oglądania zdjęcia, choć jest to niemożliwe w przypadku postaci bez głowy. W misternie zrobioną srebrną ramkę oprawiona jest czarna kartka ze starego albumu, do której czarnymi narożnikami wklejone jest zdjęcie. Czarnobiała fotografia przedstawia małego chłopca siedzącego na dużym czarnym psie w zimowym pejzażu. Bezgłowa postać siedzi szeroko rozstawiwszy nogi. Jej prawa noga jest obuta w srebrny sznurowany pantofel. Lewa noga zamiast stopy zakończona jest uszytym z czerwono-czarnej tkaniny łbem wilka z otwartym pyskiem. 

Piotr Kurka często w swoich pracach oscyluje między dwiema rzeczywistościami: światem realnym i nadrealnym. Poetyka snu, fantazji i baśni zderza się w jego pracach z realnością i dokumentem, zacierając między tymi obszarami granice. Artysta aranżuje sytuacje artystyczne, czasami bywają tak rozbudowane narracyjnie i przestrzennie, że mogą kojarzyć się z teatralnymi aranżacjami.

Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN