Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przedstawione prace to seria grafik wykonanych w technice druku wypukłego na kartonie. Punktem wyjścia do ich powstania i inspiracją dla autorki były ciężkie masywne żelbetowe konstrukcje prefabrykowanych płyt betonowych stosowanych w budownictwie. Zawadzka koncentrowała się na tym temacie od lat 80. penetrując pejzaż postindustrialny prowincjonalnych blokowisk i osiedli. Obserwowała ich rozpad i destrukcję, by następnie przetwarzać rzeczywistość i tworzyć wyabstrahowane autonomiczne formy oparte o harmonię i porządek. W pracach brak jest jednoznacznych mimetycznych odniesień, jednakże poprzez swoją fizyczność układy brył pozostają w relacji ze światem zewnętrznym.

Grafiki z cyklu „Czarne pejzaże" przedstawiają betonowe konstrukcje ukazane na czarnym tle sugerującym nieokreśloną przestrzeń. W zimną i nieprzyjazną pustkę przenikniętych mrokiem kamiennych labiryntów Zawadzka wprowadza światło ożywiające struktury i dynamizujące kompozycję. Powstają partie ciemniejsze i jaśniejsze budujące głębię i wyznaczające poszczególne plany. Światło odgrywa w cyklu istotną rolę. Jest jednolite i oślepiające, pojawia się często w formie rozświetlającej ciemność wąskiej kreski – jak w pierwszej pracy z serii, lub „rozrywającego” przestrzeń, jasnego promienia o nieokreślonym źródle – jak ma to miejsce w grafikach II i III. Wpada od góry, z boku lub zza kadru, pełznie po porowatych strukturach lub przeciska się przez szczeliny w monumentalnych betonowych formach. Ukazane jako pionowa, pozioma lub poprowadzona ukośnie smuga wprowadza rytmy, w oparciu o które budowana jest kompozycja. Światło to także ruch, ma w sobie aspekt czasowy – pojawia się na chwilę, by ponownie zniknąć. Przeszywając surowe nowoczesne ruiny, mówi o przemijalności. Ta sama chwilowość i nietrwałość zawarta jest w porowatej strukturze betonowych konstrukcji, które choć monumentalne i niewzruszone kruszeją wraz z upływem czasu. Zawadzka studiuje powierzchnię brył z dużą uwagą, różnicuje je i kontrastuje ze sobą, jedne ukrywając w cieniach, a inne wydobywając światłem. Ten sam zabieg stosuje również, by zderzyć ze sobą ciężkie ukryte w ciemności formy architektoniczne z lekkimi przestrzeniami wypełnionymi światłem.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska-Kultys

Przedstawione prace to seria grafik na kartonie. Zostały wykonane w technice druku wypukłego. Ich źródłem jest budownictwo z wielkiej płyty. Zawadzka obserwowała rozpad bloków. Następnie przeniosła ten widok na swoje prace. Były to wycinki ukazujące fragmenty budynków. Ważne było oddanie ich nierównej faktury. Istotną rolę w pracach pełni światło. Artystka posługuje się nim, by wydobyć z mroku bryły. Dzięki niemu może też pokazać ich ciężar oraz rytmy.

Dorota Stolarska-Kultys

Prace Ewy Zawadzkiej-Rykały to seria grafik wykonanych w technice druku wypukłego na kartonie.

Artystka wykorzystuje w swoich pracach własne obserwacje. Pokazuje rozpadające się betonowe prefabrykaty budynków na osiedlu Piastów w Katowicach. Zwraca uwagę na szczegóły kruszącego się betonu.

Ewa Zawadzka-Rykała ukazuje ściany rozpadających się betonowych blokowisk. Ściany są nierówne i odrapane. Tworzą labirynty. Można się zgubić w ciemności. Ostre światło latarki tworzy porażającą smugę. Przez chwilę pozwala pokonać ciemność.

Małgorzata Wiktorko, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Autor: Ewa Zawadzka

Tytuł: „Z cyklu Czarne pejzaże”; „Z cyklu Czarne pejzaże II”; „Z cyklu Czarne pejzaże IIi”

Wymiary: wysokość 62 cm,  szerokość 91,5 cm; wysokość 74 cm,  szerokość 43 cm; wysokość 74 cm,  szerokość 43 cm

Technika: druk wypukły; technika własna

Rok powstania: 1988 – 1995; 1996

Prace Ewy Zawadzkiej to cykl trzech czarno-białych grafik: dwa prostokąty stojące i jeden – leżący. Prace są abstrakcyjne na granicy przedstawienia. Tematem każdej grafiki jest smuga świata w ciemnym pomieszczeniu, widocznym pomiędzy ścianami z porowatego betonu.

Pionowe grafiki mają podobną kompozycję. Przedstawiają betonowe ściany na betonowej podłodze, rozsunięte po prawej stronie pracy. Przez otwór widać czarną przestrzeń, którą przecina świetlista szczelina. Nasuwają skojarzenia z detalami brutalistycznej architektury. Na pierwszej grafice szczelina jest pionowa. Bijąca z niej biała poświata rozświetla płaszczyznę podłogi. Na drugiej grafice szczelina jest skośna, wznosząca się od lewej do prawej w połowie wysokości pracy.

Pozioma grafika przedstawia lewy górny róg betonowych odrzwi. Za nimi widać jednolitą czerń pomieszczenia. Jego prawą część rozświetla poświata zza uchylonych drzwi.

Leszek Karczewski, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Magdalena Rutkowska.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN