Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przedstawione prace to seria trzech rysunków wykonanych tuszem na papierze. Ukazują one zakomponowane w przestrzeni formy stanowiące rodzaj graficznego ujęcia tego, co interesowało autora w rzeźbie. Maciej Szańkowski był bowiem przede wszystkim rzeźbiarzem, a tym, co angażowało go najbardziej, było zagadnienie percepcji przestrzeni. Realizowane przez niego prace powstawały przeważnie w powiązaniu z miejscem, tworzyły relacje z krajobrazem i architekturą. Proste geometryczne formy mają potencjał, by przekształcać, wchłaniać i kadrować przestrzeń; mogą ją też magazynować i zwiększać jej pojemność. Podobnie jak na rysunkach, tak i w realizacjach rzeźbiarskich ramy i linie mogą się przemieszczać i dowolnie kształtować wybrany obszar. Prace na papierze dają wgląd w rozwinięte później przez Szańkowskiego w rzeźbie zagadnienie przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej. Formy ukazane jak gdyby w fazie zamkniętej mają potencjał otwarcia się na przestrzeń poza nimi. Artysta jest tu spadkobiercą konstruktywizmu i unizmu rzeźbiarskiego, teorii wyłożonej przez Katarzynę Kobro i Władysława Strzemińskiego w pracy „Kompozycja przestrzeni". Według niej rzeźba pozbawiona jest granic i stanowi jedność z przestrzenią. Autorzy wprowadzają do dzieła trzeci wymiar – głębię, która pociąga za sobą jego czasoprzestrzenność, a więc zmienność obiektu przy oglądaniu go z różnych stron. Założenie to obecne jest w pracach rzeźbiarskich Szańkowskiego, zwłaszcza w realizowanych od 1973 roku Składakach – płaskich obiektach, których elementy połączone były zawiasami i rozkładały się jak leżaki. Poszczególne płaszczyzny mogły tworzyć różne ustawienia, a powstające kompozycje kadrowały i wchłaniały w siebie otaczającą przestrzeń. Punktem wyjścia dla artysty była tu płaska forma, której trójwymiarowość uzyskana została przez rozcinanie, jak mówił „uprzestrzennianie kartki papieru”. Kształty ukazane na prezentowanych rysunkach zawierają w sobie tę samą ideę, stanowią rodzaj budulca, z którego powstać mogą kompozycję różnorodnie rozlokowane w przestrzeni.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Maciej Szańkowski był rzeźbiarzem. Prezentowane prace to rysunki tuszem na papierze. Narysowane formy przypominają jego rzeźby. Artystę interesował temat przestrzeni. Myślał o otoczeniu swoich rzeźb. Wyobrażał sobie, jak będą wyglądały w mieście lub w naturze. Narysowane formy też wchodzą w relację z przestrzenią. Możemy je sobie wyobrazić jako rzeźby.

Dorota Stolarska-Kultys

Opis dzieła:

Maciej Szańkowski tworzy duże rzeźby. Przed powstaniem rzeźby, artysta tworzy rysunki, które są właściwie projektami rzeźb. Trzy rysunki zatytułowane „Zetknięcie” są wykonane tuszem. Mają wyraźną oś symetrii. Szańkowski posługuje się grubymi liniami, które zdają się wychodzić poza granice rysunku. „Rysunki przestrzenne” pokazują jak rzeźba łączy się z powietrzem, otwiera się na przestrzeń. Rzeźba stanowi jedność z przestrzenią.

Na twórczość Macieja Szańkowskiego duży wpływ miała koncepcja rzeźby Katarzyny Kobro. Swoje rzeźby Katarzyna Kobro nazywała „Kompozycjami przestrzeni” .

Małgorzata Wiktorko, Agnieszka Wojciechowska-Sej, konsultacja ekspercka: Aleksandra Oszczęda.

Projekt pn. Cyfrowe udostępnienie zasobów Muzeum Sztuki w Łodzi współfinansowany jest w ramach Działania 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury, oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kwota dofinansowania: 679 359,96 PLN