Audio

Tysiąc sześćset sześćdziesiąt sześć zlikwidowanych Państwowych Gospodarstw Rolnych, tysiące osób bez pracy. Transformacja państwowego sektora rolnego, likwidacja PGR-ów to liczby, ale za nimi kryją się dotąd przemilczane ludzkie historie, które zebrała dziennikarka Joanna Warecha w swojej rodzinnej wsi Grużajny i utrwaliła w filmie z 2018 roku "PGR. Obrazy".

Ostatnim filmem o ludziach pozostałych po PGR-ach, który przedarł się do szerszej publiczności była “Arizona” Ewy Borzęckiej z 1997 roku. Uwagi mediów i miejskiej publiczności nie przykuł siedem lat wcześniejszy wrażliwy, obserwacyjny film “Mgła” Ireny Kamieńskiej. Za to groteskowy obraz zaniedbanej i nietrzeźwej wsi topiącej beznadzieję w tytułowym tanimi winie w filmie Borzęckiej zgodny był z tym, jak sytuację na peryferiach kraju widziało wiele osób odpowiedzialnych za tworzenie obrazów i dyskursów. Czy “PGR.Obrazy” Joanny Warechy ma moc odwracającą tę tendencję?

Po projekcji filmu odbyła się dyskusja z reżyserką oraz Moniką Borys, kulturoznawczynią zajmującą się (nie)widzialnością polskiej wsi, współkuratorką wystawy “Disco Relaks”, którą można oglądać w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.
Spotkanie poprowadzi Marta Madejska 

Joanna Warecha - urodzona w Pasłęku. Wychowana w Państwowych Gospodarstwach Rolnych na Warmii. Dziennikarka, dokumentalistka, działaczka społeczna, matka 18 letniej córki. Pracę w Telewizji Polskiej rozpoczęła w 1997 roku w Redakcji Rolnej. Od 2007 roku do 2010 była kierowniczką Informacji i Produkcji TVP Olsztyn. W 2011 roku została szefową serwisów informacyjnych w TVP Info. W 2013 roku współtworzyła kanał telewizji regionalnej, była dyrektorka ds. programowych w TVP Regionalnej. W styczniu 2017 została kierowniczką Programu Regionalnego TVP Olsztyn. Działa społecznie. Jest dziesięcioosobowym zespole ds. sytuacji kobiet w małych miasteczkach i wsiach, powołanym jeszcze przez prof. Małgorzatę Fuszarę. Reżyserka filmu dokumentalnego "PGR. Obrazy”.

Monika Borys - kulturoznawczyni, doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Naukowo zajmuje się kulturą wizualną lat 90. i reprezentacjami klas ludowych. Autorka książki “Polski bajer. Disco polo i lata 90.” wydanej nakładem wydawnictwa W.A.B. Publikowała artykuły i eseje m.in. w “Praktyce Teoretycznej”,“Widoku. Teoriach i Praktykach Kultury Wizualnej” oraz w “Dwutygodniku". Jest współkuratorką wystawy “Disco Relaks”, którą można oglądać w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.

***
Cykl „Post-Industralia – transformacje” – to interdyscyplinarne, comiesięczne  spotkania poświęcone przepracowaniu doświadczenia upadku dużych zakładów pracy w latach dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych w różnych miejscach Polski. Przedstawimy projekty zajmujące się transformacją ustrojową i wspólnotami „osieroconymi” przez zlikwidowany przemysł i uprzemysłowione rolnictwo.

O ruinach napisano już sporo, jeszcze więcej pokazano. Porzucone maszyny i architektoniczne skorupy są czymś namacalnym i bardzo „atrakcyjnym” w oku kamer i aparatów. W oczach rozpadających się lokalnych społeczności, dla których obecne „ruiny” nie tak dawno stanowiły miejsce pracy i główny ośrodek życia – przeciwnie. Przemysł wiele im dawał, ale i dużo odbierał – przede wszystkim zdrowie i czyste środowisko wokół. Z chwilą wejścia nowych inwestorów i deweloperów ruiny znikają, znika kontrast poszukiwany przez obiektyw. Zostają tylko opowieści.

W cyklu „Post-Industralia” skupimy się na uspołecznionych projektach artystycznych i reporterskich ostatniej dekady portretujących ludzkie losy, zbierających historie mówione i włączających do współpracy dawnych robotników i robotnice nieistniejących już zakładów pracy. Spróbujemy zrozumieć, co się właściwie stało w Polsce po 1989 roku, nie tylko na poziomie politycznym i gospodarczym, ale i emocjonalnym. Spróbujemy zrozumieć, co nas ukształtowało i skąd sami przychodzimy – artystki, badacze, dziennikarki, dzieci PGR-ów, przemysłowych centrów i fabrycznych peryferii.

Kuratorka cyklu: Marta Madejska