Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Kolaż składa się z dwóch równych wielkością części o kształcie prostokąta, umieszczonych symetrycznie wobec siebie. W części lewej widnieje wycięte z czarnego papieru popiersie kobiety zwróconej profilem ku centrum obrazu. Włosy i usta postaci przeniesione zostały z przedstawień kobiet reprodukowanych w pismach ilustrowanych. W części prawej układ elementów fotograficznych wyciętych z pism lub książek tworzy przedstawienie wnętrza otwartego na płaszczyznę morza z podwójnym żaglem. We wnętrzu umieszczona jest figurka zwierzątka przypominającego jaszczurkę. Wzajemne usytuowanie obu części pracy sugeruje, że wnętrze jest przestrzenią wyobrażoną przez postać kobiecą – wizualizacją jej sfery psychicznej.

Pracę można uznać za jedno z najważniejszych osiągnięć artystycznych Jerzego Janischa. Wykorzystuje ona zasady poetyki surrealizmu i zapowiada istotne cechy stylistyki pop artu, nie tylko w kontekście polskim, ale również w wymiarze międzynarodowym. Zdaniem Janischa poetyka surrealizmu „[r]ozszerza realizm zewnętrzny, dołączając doń fakta często dotychczas podświadome, będące wyrazem tego drugiego życia istniejącego w nas samych, a nie zawsze idącego równolegle z przejawami świata zewnętrznego”.

Paweł Polit