Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Obraz złożony z czarno-białych figur przypominających pędzącą niczym pocisk kulę lub tunel, do którego jesteśmy wciągani. Za pomocą prostych kształtów Bridget Riley rzucała wyzwanie percepcji, osiągając efekty charakterystyczne dla op-artu – sztuki optycznej. Artyści op-artu dążyli do uzyskania złudzenia ruchu oraz innych wrażeń wzrokowych. Riley była jedną z najważniejszych twórczyń tego kierunku.

W latach 60. XX w. zrezygnowała z używania koloru na rzecz operowania kontrastem bieli i czerni, rozmiarów i kształtów.

 

Czy to, co widzimy, jest naprawdę tym, co nam się wydaje? Zespół czarno-białych prostokątów i wycinków koła układa się na obrazie w okrągłe formy umieszczone na tle poziomych pasów. Umiejętne operowanie rozmiarem i proporcją powoduje, że zamiast zwykłych plam dostrzegamy obracającą się kulę, „pędzącą” niczym pocisk z lewej strony kompozycji na prawą. Iluzję pogłębia wykorzystanie jedynie dwóch barw – bieli i czerni, dzięki czemu tytułowe koło przyspieszenia niemal błyszczy i odbija niewidzialne światło. „Koło przyspieszenia" należy do „klasycznych” op-artowych prac Bridget Riley.

Falujące linie, multiplikowane drobne formy i figury geometryczne o różnych rozmiarach, „halucynogenne”, odpowiednio tonowane lub kontrastowe kolory – to wszystko były elementy wykorzystywane w efektownej grze z ludzkim okiem, która była domeną Op-Artu. Kompozycje „optyczne” były studiami wzajemnych relacji form i barw, opracowywanymi niemal z matematyczną precyzją. Ujawniają to szkice do obrazów Bridget Riley, w których artystka prawie z inżynieryjną dokładnością wykreślała na papierze milimetrowym permutacje załamań i odchyleń poszczególnych kształtów, kierując się przy tym nie teoretyczną wiedzą z zakresu optyki, ale własnym doświadczeniem. W efekcie jej malarstwo cechuje niezwykły sensualizm, a jej twórczość pozostaje hołdem złożonym „przyjemności widzenia”. W latach 60. XX wieku kompozycje optyczne inspirowały szeroko rozumiany design – od grafiki użytkowej po modę.

Paulina Kurc-Maj (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [349])

W „Kole przyśpieszenia" ułożone naprzemiennie czarno-białe figury geometryczne wprowadzają efekt nieustannego poruszenia płótna, obok którego nie można przejść obojętnie. W rezultacie na obrazie powstaje wrażenie wciągającego odbiorcę tunelu, zawieszonego w wyimaginowanej przestrzeni między oglądającym a rytmicznym, pasiastym tłem. Cel tego zabiegu to przede wszystkim systematyczne badanie natury reprezentacji wizualnej oraz mechanizmów percepcji i warunków zaistnienia iluzji w oku widza.

Praca Riley to bardzo reprezentatywny przykład sztuki optycznej, odmiany abstrakcji geometrycznej w malarstwie lat 60. XX w., w której artyści dążyli do uzyskania złudzenia ruchu i innych iluzji wzrokowych. Jednocześnie „Koło przyśpieszenia" to także ilustracja początków dojrzałej twórczości artystki, kiedy uznała ona kontrast czerni i bieli za najmocniejszy środek wyrazu.

Piotr Słodkowski (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 614).

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Bridget Riley jest związana z nurtem op-artu. Brała udział w Biennale w Wenecji podczas którego otrzymała międzynarodową nagrodę za malarstwo. Artystka głównie zajmowała się zagadnieniami kontrastu, uznawała go za najsilniejszy środek wyrazu w malarstwie. Kontrast stanowi najbardziej charakterystyczny motyw jej twórczości. „Koło przyspieszenia" to obraz abstrakcyjny. Przedstawia powtarzalne, geometryczne elementy sprawiające wrażenie ruchu. Białe i czarne elementy występują naprzemiennie. W centrum obrazu tworzą kompozycję regularnie powiększających się odśrodkowo kolistych części. Koło przyspieszenia za pomocą użytych środków wyrazu tworzy złudzenie optyczne. Poszczególne elementy wirują, tworzą efekt wciągającej przestrzeni. Kompozycja należy do wczesnej twórczości Bridget Riley. Op-art stał się bardzo popularny w latach 70., a używane motywy przeniknęły do sztuki użytkowej czy mody. Kolejny powrót do sztuki optycznej w wydaniu Bridget Riley nastąpił w latach 90. Obecnie artyści tacy jak Damien Hirst czy Diana Thater inspirują się jej twórczością. Mateusz B. Grabowski właściciel „Koła przyspieszenia" w 1975 roku podarował je do Muzeum Sztuki w Łodzi.

Autorka skryptu: Maja Pawlikowska

W 1961 roku Bridget Riley namalowała obraz „Koło przyśpieszenia". Obraz „Koło przyśpieszenia" nie przedstawia człowieka, konia ani kwiatka. Jest to abstrakcja geometryczna. Bridget Riley reprezentuje kierunek w sztuce, który nazywa się op-art (sztuka optyczna, wzrokowa). Op-art to rodzaj abstrakcji geometrycznej. Bridget Riley za pomocą czarno-białych figur geometrycznych wywołuje wrażenie głębi i złudzenie ruchu. W latach 60. wymyślone przez Bridget Riley czarno-białe wzory pojawiły się na tkaninach. Z takich czarno-białych tkanin kobiety szyły sobie sukienki. Obraz Bridget Riley „Koło przyśpieszenia" jest darem Mateusza Grabowskiego. Mateusz Grabowski był właścicielem apteki i galerii obrazów w Londynie. Mateusz Grabowski na początku lat 60. pokazywał w swojej galerii obrazy młodych, utalentowanych artystów. W 1975 roku podarował część swojej kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi.

Autorka skryptu: Małgorzata Wiktorko