Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Cykl „Zapis socjologiczny” to monumentalny projekt, liczący kilkadziesiąt tysięcy negatywów. Artystka pracowała nad nim ponad dekadę. Jego tematem był portret człowieka w domu. Rydet odwiedziła dwadzieścia z czterdziestu dziewięciu ówczesnych województw w Polsce, by uchwycić odchodzący w przeszłość tradycyjny model życia. Fotografie łączy rygor kompozycyjny. Ukazują ludzi pozujących na tle wybranej ściany ich mieszkania. W „Zapisie” artystka połączyła tradycje fotografii egzystencjalnej z dokumentem socjologicznym i perspektywą bliską antropologii.

Zawsze na wprost, zawsze z powagą, zawsze w miejscu zamieszkania – zawsze w ten sam sposób ukazuje Zofia Rydet bohaterów swojego cyklu Zapis socjologiczny. Zmieniają się postaci, zmienia się otoczenie w którym pozują, ale zawsze pozostaje ten sam rodzaj skupienia, z jakim postaci zostają uchwycone na fotografiach i jaki przenosi się również na ich widzów. Oglądanie fotografii przypomina spotkanie z nieznajomymi, scharakteryzowanymi dokładnie dzięki precyzyjnie zarejestrowanym szczegółom opisującym ich społeczny status, materialną i duchową kulturę.

Realizowany od 1978 roku cykl stanowi najważniejsze dzieło Rydet. Tworzą go przejmujące dokumenty ukazujące życie ubogich mieszkańców polskich wsi (m.in. Suwalszczyzny, Podhala, Lubelszczyzny, Rzeszowszczyzny i Śląska), a także miast − Krakowa i Gdańska. Artystka z wielką skrupulatnością utrwalała wizerunki starszych osób w ich domach, pokazywała biedę, ale i przywiązanie do określonych wartości, polskiej tradycji czy religii.

Ewa Gałązka (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [353]).

Informacje o artyście:

• Zofia Rydet to fotografka.
• Stworzyła cykl fotografii zatytułowany „Zapis socjologiczny”. W tym cyklu jest bardzo dużo zdjęć.

Jak powstawał  „Zapis socjologiczny”?

• Zofia Rydet jechała na wieś, daleko od miasta;
• Zofia Rydet prosiła ludzi, żeby zaprosili ją do domu;
• Zofia Rydet robiła fotografie ludziom w ich domach;
• Gospodarze wybierali miejsce do zdjęcia;
• Na każdym zdjęciu jest jeden człowiek lub kilka osób w domu.

Opis dzieła:

Praca „Zapis socjologiczny 1978 – 81 (rzeszowskie)” to 4 fotografie. Fotografie są razem oprawione, to komplet.

Zdjęcia są do siebie podobne. Na każdym zdjęciu jest jeden mężczyzna w pokoju. Mężczyźni są w podobnym wieku, są dojrzali, ale nie bardzo starzy. Każdy mężczyzna sfotografowany jest sam w pokoju. Pokoje są różne. Trzy pokoje są surowe i zabałaganione. Tylko jeden pokój jest bogato urządzony i czysty. To pokój na fotografii po prawej stronie, u dołu. Możemy się domyślać, że to pokoje samotnych mężczyzn. W żadnym  pokoju nie ma fotografii ślubnych.  Na ścianach w pokojach wiszą obrazy religijne.

Zofia Rydet zrobiła „Zapis socjologiczny” od 1978 do 1981 roku. Pokoje na zdjęciach Zofii Rydet nie dokumentują tego czasu. We wnętrzach nie ma rzeczy wskazujących na rok 1978. Na zdjęciach Zofii Rydet stanął czas. 

Autorka skryptu: Agnieszka Wojciechowska-Sej