Fernand Léger
Profil z kluczami
| Datowanie: | 1924 |
| Technika: | gwasz |
| Materiały: | gwasz, tektura |
| Rozmiar: | wys. 38 cm, szer. 26 cm |
| Sposób nabycia: | zakup |
| Data nabycia: | 1968 |
| Numer inwentarzowy: | MS/SN/M/1420 |
Opis dzieła
Kolażowo zestawione elementy obrazu Fernanda Légera kojarzą się z środowiskiem miejskim. Ich układ jest rodzajem przekrojowego ujęcia wielu zachodzących równocześnie zjawisk. Léger gromadził w swoich obrazach fragmenty rzeczy. Sprowadzał je do wartości czysto plastycznych: kształtu, koloru, kontrastu form. Nadawał postaciom ludzkim i przedmiotom równy status. Poddawał je maszynowemu rytmowi otoczenia. Dynamiczne zderzenia uproszczonych geometrycznie kształtów wiążą jego obrazy z estetyką reklamy.
Profil z kluczami przypomina kolaż. Wszystkie widoczne elementy – szablonowy profil, klucze i proste formy sugerujące miejską architekturę, ponakładane są na siebie. Uproszczenie wizerunków do schematycznych kształtów i ich kondensacja oddaje wzrokowe doznania wywołane wzrastającym tempem życia w wielkim mieście, gdzie pośpiesznie rozpoznawane drzewo, fabryka, człowiek i niebo zlewają się w jedno w oku oszołomionego odbiorcy. Profil z kluczami jest szkicem do większej kompozycji Klucze (Kompozycja" z 1928 roku, znajdującej się w Tate Gallery w Londynie. Fascynacja nowoczesnością i siłą maszyny pojawiła się u Légera po służbie wojskowej podczas I wojny światowej. Opis mechanicznego raju utrzymywał w stylu, który określał mianem „nowego realizmu”. Budował go poprzez szablonowe płaszczyzny czystych, kontrastujących barw, uproszczone, często geometryczne formy i maszynistyczne elementy codzienności (rury, klucze itd.). Wyrazistość tych kompozycji dobrze korespondowała z estetyką reklamy, którą artysta cenił wyżej, niż jakąkolwiek dawną sztukę. Człowiek, jeśli pojawiał się w jego pracach, był przedstawiany jak przedmiot-maszyna, jakby skonstruowany z metalowych prefabrykatów, monumentalny w swojej krzepkiej cielesności. Prace Légera są nie tylko hołdem dla miasta, masy i maszyny, ale aspirują również do przekształcania otaczającej rzeczywistości.
Paulina Kurc-Maj (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [225]).
Nakładające się klucze, uproszczony ludzki profil i formy przywodzące na myśl architekturę tworzą dynamiczną wizję nowoczesnego miasta. Schematyczne kształty oddają rytm miejskiego życia, gdzie człowiek, maszyna i przestrzeń stapiają się w jedną całość. Fascynacja nowoczesnością i potęgą maszyny, widoczna w twórczości Fernanda Légera, wyrasta z jego doświadczeń wojennych podczas I wojny światowej. Profil z kluczami wpisuje się w nurt „nowego realizmu” artysty – stylu opartego na czystych barwach, geometrycznych formach i maszynistycznych motywach.
Opis dla osób ze spektrum autyzmu
Fernand Leger był malarzem. Namalował obraz Profil z kluczami.Obraz Profil z kluczami nie przedstawia prawdziwego widoku. Obraz Profil z kluczami to kompozycja z wyobraźni. Obraz ma kształt stojącego prostokąta.Tło obrazu jest ciemnoszare. Artysta użył w obrazie także koloru białego, odcieni szarości i koloru pomarańczowego. Namalowane elementy przypominają wycinankę, mają wyraźnie zarysowane kontury. To proste, płaskie elementy.
Pośrodku obrazu namalowane są dwa klucze – jeden duży, drugi mniejszy. Klucze są szaro – białe. Klucze widoczne są z przodu, na pierwszym planie. Duży klucz jest osią obrazu, dzieli obraz na dwie części. Za kluczami znajduje się wiele elementów. Najbardziej przykuwa uwagę pomarańczowa plama po lewej stronie obrazu. Pomarańczowa plama to profil ludzkiej twarzy. Profil zwrócony jest ku lewej krawędzi obrazu. Klucze i profil to jedyne elementy przypominające rzeczywistość. Inne kształty to plamy, kropki, linie proste, linie łamane oraz falujące. Wszystkie elementy mieszczą się w ramie obrazu. Najwięcej kształtów jest w centrum obrazu. One są ułożone w nieładzie.
Fernand Leger interesował się miastem i maszynami. Obraz przypomina plakat reklamowy. Kolory: szary, pomarańczowy i biały kontrastują ze sobą, są wyraźne i krzykliwe.
Obraz Profil z kluczami przypomina maszynę, mechanizm. Twarz człowieka jest częścią tej maszyny. Ten obraz jest niespokojny i dziwny.
Autorka skryptu: Agnieszka Wojciechowska-Sej
Audiodeskrypcja
Kompozycja w prostokącie, w pionie. Szare tło. Na osi pionowej. przesunięty nieco w dół od osi poziomej, klucz starego typu, o długim trzonku, języczku do otwierania / zamykania zamka w kształcie litery E po lewej u góry, zakończony owalnym elementem do trzymania u dołu. Zbliżony kształtem mniejszy klucz po lewej od opisanego, w całości mieści się na żółtym kształcie przypominającym połowę głowy w profilu zwróconym w lewo. W prawej części obrazu forma przypominająca profil tyłu głowy - włosy, o barwie szarozielonej. Ponadto w polu obrazowym po lewej u góry biały kształt zbliżony do prostokąta, po prawej biała linia przebiegająca poziomo, a następnie złamana pod kątem prostym w dół, czarna cienka linia przebiegająca po diagonali i oddzielająca lewy górny narożnik od reszty pracy, kilka małych zakropkowanych pół i liczne linie dodatkowe o barwach białej, szarej, żółtej, grafitowej.
Rysunek jest szkicem do kompozycji Les Clés [Composition], [1928, 65,1x53,7 cm, olej, płótno], obecnie w zbiorach Tate Gallery w Londynie [nr 5990].
Atlas nowoczesności. Ćwiczenia (II EDYCJA) [2021-10-01-2026-10-01]
